Met grote verbazing heb ik deze opname beluisterd, en nogmaals beluisterd en nogmaals beluisterd. Als ik kijk naar een aantal jaren geleden dan kwamen dit soort misverstanden wel vaker voor, maar je zou toch denken dat ondertussen alle agenten beter moeten weten.
Nu heb ik kortgeleden voor de reddingsbrigades een workshop gegeven over fotografie waarbij ook de persvrijheid aan bod is gekomen. Ik heb dan ook het een en ander uitgezocht en op papier gezet. Laten we even een paar uitspraken van deze agent onder de loep nemen:
Politie: “Op het moment dat u die niet heeft (perkaart/KvL) moet u zich bij de politie komen melden: Ik heb geen perskaart, mag ik hier staan en foto's maken”
LB: "Als je geen perskaart hebt mag je dus geen foto's maken?"
Politie: "Nee, op dit moment niet."
Onjuist. Op de openbare weg (eigenlijk openbare ruimte) mag gewoon gefotografeerd worden zonder toestemming vooraf:
Artikel 7 Nederlandse GrondwetArtikel 10 Europese Verklaring van de Rechten van de Mens (EVRM)Artikel 19 Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechtenArtikel 10 EVRM geeft de beste uitleg:
Artikel 10 Europese Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en fundamentele vrijheden (EVRM)
1. Een ieder heeft recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid een mening te koesteren en de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen. Dit artikel belet Staten niet radio- omroep-, bioscoop-of televisieondernemingen te onderwerpen aan een systeem van vergunningen.
2. Daar de uitoefening van deze vrijheden plichten en verantwoordelijkheden met zich brengt, kan zij worden onderworpen aan bepaalde formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties, die bij de wet zijn voorzien en die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de nationale veiligheid, territoriale integriteit of openbare veiligheid, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden, de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen, om de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen te voorkomen of om het gezag en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht te waarborgen.
3.
Daarin lezen we duidelijk dat er geen sprake is van toestemming vragen. Punt 2 noemt een aantal mogelijke beperkingen, maar deze worden in lagere wetgeving slechts ten dele ingevuld. Wel is de privacy genoemd die in dit geval van belang kan zijn. Deze beperking van privacy-schade kom je ook tegen in de
Code voor de Journalistiek. Over het algemeen wordt hier aan voldaan door slachtoffers niet herkenbaar in beeld te brengen *).
Echter, er is door diverse politiekorpsen al in het verleden vastgesteld dat het niet aan de politie is om een ethisch of moreel oordeel te vellen (
www.mediabelangen.nl, diverse links onder de noemer 'oplossing'). Hierbij speelt ook het verschil tussen het maken van beeld en het publiceren hiervan.
LB: "En wie heeft die regel bedacht?"
Politie: "Die heb ik bedacht."
Ahum, een politieagent kan geen zelfgemaakte regels handhaven. Elke vorm van handhaving dient een wettelijke of reglementaire basis te hebben.
LB: "Als u een regel vindt moet u een politiek partij oprichten en zorgen dat u genoeg stemmen krijgt en dan kunt u de regel invoeren."
Politie: "Ik heb de regel niet gemaakt."
Maar hij zei zojuist dat hij de regel zelf had bedacht?
LB: "Heeft u een reden om mijn legitimatie te vragen?"
Politie: "Ja, pers, er is persvrijheid en degene die een perskaart heeft kan hier zijn werk verrichten onder bepaalde voorwaarden. En je komt hier met een fototoestel, je hebt helemaal geen perskaart, je overlegt niet met de politie, .... privacy slachtoffers ... en van mogelijk verdachten en getuigen ...."
Helaas is niet alles verstaanbaar. Maar bij gebrek aan afzetting is er geen perskaart nodig. En nogmaals, het fotograferen van slachtoffers, verdachten en getuigen valt onder de ethische en morele afwegingen die niet aan de politie zijn.
Het incident was afgehandeld en ik liep terug naar mijn collega om naar huis te rijden toen deze agent mij aansprak waarom ik geen zichtbare Perskaart bij me droeg. Ik antwoorde daarop dat ik dat niet nodig vond. Daarop antwoordde deze agent dat hij dan mijn ID wilde zien, zodat hij een klacht kon indienen tegen mijn werkgever of afnemers. Ik vroeg daarop waarom die een klacht in zou dienen. Daarop vertelde de meneer dat ik geen perskaart zichtbaar bij me droeg. Daarna start de camera.
Want hij heeft wel gelijk met betrekking tot het zichtbaar dragen van de perskaart.
De Politieperskaart (en m.i. dus ook elke andere kaart) hoeft niet zichtbaar te worden gedragen, maar moet op verzoek getoond worden. (Binnen een afzetting kan ik me wel voorstellen dat de politie vraagt om de kaart zichtbaar te dragen, maar daarbuiten is er geen reden voor.) Het simpele feit dat de agent Luke aanspreekt geeft al aan dat het duidelijk is dat Luke fotografeert. Of hij dat prive doet of voor de pers doet eigenlijk niet ter zake in de openbare ruimte. Overigens geeft een Politieperskaart niet aan voor wie iemand fotografeert.
(1:21)
Leuk om mijn voormalige werkplek te zien.
Maar het mag strikt genomen niet
Meneer Sylvester is een beetje sylly ;-) ;-)
Een agent mag, als dit redelijkerwijs noodzakelijk is voor de uitvoering van zijn taak een identiteitsbewijs vragen. Het niet dragen van een perskaart en wél foto's maken van een onbenullig ongevalletje valt daar mijnziens niet onder...
In dit geval is er inderdaad geen noodzakelijkheid voor de uitoefening van zijn taak.
Ja, klopt. Mocht ik toevallig eens langs iets komen waar ik wil fotograferen zorg ik altijd even dat ze mij gezien hebben. Werkt erg goed.
Maar dat is heel iets anders dan melden. Het feit dat de agent Luke ziet moet een camera mag bij zo'n klein incident voldoende zijn. Zo doe ik het zelf ook. Als ik alleen maar mijn kop laat zien weten ze al voldoende ;-)
*) Luke heeft het slachtoffer wel herkenbaar in beeld gebracht. Een youtube-ballonnetje klik je zo weg en dat geldt dus niet. Onherkenbaar maken doe je door met een video-editor het gezicht te blurren. Doet Luke nu iets wat verboden is? Nee, maar het is niet verstandig en voor het journalistieke verhaal ook niet nodig.