http://www.nrc.nl/binnenland/artikel/1136008686175.htmlKicken op het KNMI
http://www.nrc.nl/images/KNMI307.jpgDoor onze redacteur Japke-d. Bouma
DE BILT, 31 DEC. Terwijl reizigers zich door de sneeuw worstelden, genoten de meteorologen van het KNMI gisteren van het extreme winterweer.
Om 18.30 uur gaat er een belletje. Een melding van het netwerk van vrijwillige waarnemers. „Het ijzelt in Eede”, roept meteoroloog René van der Velden over de zaal. „Eede, waar ligt dat precies?” vraagt zijn collega Geert Groen. Hij pakt er een atlas bij. Marco Nolet, coördinator van de vier KNMI-meteorologen van vanavond wijst op een van zijn vijf beeldschermen naar het zuidelijkste puntje van Zeeland: „Eede ligt hier.” Vanaf dat moment is het officieel: de ijzel heeft Nederland bereikt. „Strak op tijd! Echt ongelooflijk”, zegt Nolet.
Gisterochtend gaf het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) een weeralarm af voor ijzel en sneeuw. Dat komt zelden voor, alleen als er levensgevaarlijke situaties op de wegen dreigen te ontstaan en de ijzel zich voordoet in een gebied dat groter is dan 50 bij 50 kilometer.
Maar op de plek van waar het weeralarm gegeven was, namelijk de ‘weerkamer’ van het KNMI in De Bilt, was nergens een spoor van hectiek te bekennen. Hier wordt het weer in de hele wereld met hightech beeldschermen op de voet gevolgd. Van ijzel in Eede tot vulkaanuitbarstingen in Ecuador. De post wordt 24 uur per dag bemand en voorziet politie, brandweer, ministeries, ambulances, Schiphol, scheepvaart, het luchtverkeer, de ANWB en vele andere instanties van weerinformatie.
Geert Groen, meteoroloog voor de kleine luchtvaart: „Hoe ik deze dag beleef? Lekker gespannen, leuk.” Maar eigenlijk was het gewoon gezellig. Met oliebollen, kaasstengels, zelfgebakken tulband, een half flesje witte Côte de Bergerac, onaangeroerd, een stukje kookworst en mandarijntjes.
Geert Groen geeft een interview aan een Curaçaos radiostation. „Ze wilden vooral weten of Ajax-Heerenveen doorging.” Schiphol-meteoroloog Hans van Bruggen pauzeert even met een bord warm eten voor de televisie waarop het schaatsen aanstaat.
Minister Peijs (Verkeer) belt rond vier uur. Of ze nog van Rotterdam naar Zeeland kan rijden. „Ze belde rechtstreeks met de calamiteitenlijn. Dat weet bijna niemand, dat nummer”, lacht Nolet.
De enige tastbare hint dat het buiten noodweer is, was KNMI-collega Martijn Groothuis geweest. Van de nachtploeg. Die was rond zes uur komen binnen druipen. Met zijn haar vol waterige sneeuw, en een tas van Dirk van den Broek. Zijn collega’s kwamen om hem heen staan om zijn ervaringen van buiten te horen. „Allemaal kolkende sneeuwmassa’s”, zei hij gebarend. „Net alsof je in een wasmachine zit. Enorm woest.” Daarna ging iedereen weer over tot de orde van de dag.
„Het gebeurt hier zelden dat mensen ineens opveren en er gebeurt wat. Hier achter de beeldschermen heerst een serene rust”, verduidelijkt Groothuis later in het keukentje. „Het is echt een 24-uursbedrijf. Daarom is het ook goed om af en toe even met je neus in het weer te gaan hangen”, zegt hij, terwijl hij het raam openzet en zijn hoofd eruit steekt. „Het meest spectaculaire is toch als je zelf met je snufferd in de sneeuw staat. Dan weet je waar je het voor doet. Moet je eens doen. En dan naar links kijken. Alsof je gezandstraald wordt.”
Jacob Kuiper, meteoroloog voor de kleine luchtvaart die vanmiddag zijn dienst overdroeg aan Geert Groen, vond het een geweldige dag. „Echt kicken”, zo zei hij rond half vier, vlak na de melding van Rijkswaterstaat om niet meer de weg op te gaan.
Kuiper werkt al sinds „de zware winter van 1978” bij het KNMI. Maar vandaag is toch een dag waar je als meteoroloog van droomt. „Tjonge, jonge, zoveel gevaarlijk weer, op zoveel plekken tegelijk, zo zie je het zelden”, zegt Kuiper glunderend. „Op zo’n dag kun je echt anderen helpen. Je moet op de toppen van je kunnen functioneren. Je moet echt overal tegelijk op letten. Dat maakt het juist zo spectaculair.”
En dan was 2005 voor extreem weer al een gouden jaar. Kuiper somt op: de tsunami, de orkaan Katrina, de enorme sneeuwval in maart in Nederland, de aardbeving in Pakistan. Kuiper schreef er een boek over, Extreme Natuur. „Maar deze dag belandt in mijn eigen top tien van leuke dingen”, zegt hij terwijl hij de weersinformatie op teletekst op zijn scherm aanpast. „Je treft het ontzettend dat je hier vandaag bij mag zijn.”
Er is vandaag, met het oog op het weeralarm, een extra man op de weerkamer. En een extra KNMI-meteoroloog op Schiphol. Maar verder werken ze met dezelfde personeelsbezetting als anders. Rond elf uur worden ze afgelost door de nachtploeg, die weer doorgaat tot zeven uur in de ochtend.
Wat opvalt vanavond, zegt ‘guidance meteoroloog’ Marco Nolet, is dat alles precies zo verloopt als het KNMI had voorspeld. „Het is een hele berekenbare avond”, verduidelijkt Geert Groen, al sinds 1967 werkzaam voor het KNMI.
„We zitten nu te wachten tot Vlissingen begint te schreeuwen dat de sneeuw over gaat in ijzel”, zegt de maritieme meteoroloog Peter Allard even voor 18.30. Wat prompt daarna ook gebeurt. 19.00 uur: „Goes meldt ijzel”, zegt Allard. „Helemaal conform”. 19.27: „Vlissingen boven nul”, zegt Allard. Ook op schema. Er zijn geen verrassingen voor het KNMI vandaag. „Alle modellen die we gebruiken geven dezelfde voorspellingen. Dat is echt opmerkelijk”, zegt Nolet.
Verder zijn er ook vrij weinig verrassingen in de rest van het land, is rond 0.00 uur de balans in de weerkamer. Ook rond dat tijdstip hebben de modellen de situatie nog steeds „heel goed te pakken”, zegt Martijn Groothuis, die inmiddels de dienst heeft overgenomen van Peter Allard. ,,Het zoab (asfalttype op snelwegen, red.) is alleen erg glad”, zegt Groothuis.
De omstandigheden waren vandaag ook relatief gunstig, had Marco Nolet eerder op de avond al gezegd. Veel mensen waren op vakantie, en de ergste ijzel zou in de late uren vallen. Maar ook: „Het publiek heeft goed naar het weeralarm van het KNMI geluisterd”, zegt rond 19.45 uur de verslaggever van het RTL Nieuws. Het wordt door de mannen met goedkeurende geluiden onthaald.
