http://www.nrc.nl/wetenschap/article2115336.ece/Nieuwe_sirene_moet_door_autoradio_beukenNieuwe sirene moet door autoradio beuken
Gepubliceerd: 8 januari 2009 14:19 | Gewijzigd: 8 januari 2009 18:16
Door onze redacteur Warna Oosterbaan
Rotterdam, 8 jan. De Franse politie heeft een zenuwachtig drietonig toetertje, de Amerikaanse politie gebruikt een huiveringwekkend glissando plus, sinds kort, een venijnig zwaar keffen. In Nederland is al decennia de tweetonige politie-en brandweersirene en een drietoon voor de ambulance in zwang.
* Audio - Beluister de diverse sirenegeluiden.
Die internationale ketelmuziek heeft maar één doel: de aandacht trekken van het verkeer. Maar zijn al die huiltonen en schrille kreten effectief?
Steeds minder. De automobilist sluit zich steeds meer op in een goed geïsoleerde cabine. Hij laat de airco snorren en draait er keihard zijn eigen favoriete muziek. Hulpdiensten klagen dat ze daardoor steeds slechter en steeds later worden opgemerkt. Late reacties, verkeerde reacties en zelfs paniekreacties zijn het gevolg.
Op 1 maart van dit jaar zal minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat daarom een hopelijk opvallende noviteit in het Nederlandse verkeer introduceren: een nieuwe sirene voor politie, brandweer en ambulance. Al die sirenes worden vanaf dat moment tweetonig en de twee tonen die overblijven worden lager, harder en schriller. Het zijn een krijsende fis en een valse b geworden, die slecht zullen harmoniëren met de luisterpop van Sky Radio.
Daarmee hoopt de minister te bereiken dat automobilisten die sirenes eerder opmerken en ze ook beter kunnen lokaliseren.
De bepaling van die twee tonen was nog helemaal niet gemakkelijk, en er is jaren onderzoek aan voorafgegaan.
De meest voor de hand liggende variant was natuurlijk de tonen flink harder maken. Maar daardoor zouden de belangen van andere weggebruikers ernstig worden geschaad. Niet alleen schaadt te hard geluid de fietsers en voetgangers die geen beschermende cabine om zich heen hebben, maar de brandweerlieden, politieagenten en ziekenbroeders die langdurig en vaak naar hun eigen sirene moeten luisteren.
In opdracht van de overheid heeft kennisinstituut TNO langdurig onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de sirene toch effectiever te maken.
Al eerder was besloten dat er nog wel enige ruimte was om het huidige maximumgeluid overdag op te schroeven: van 100 db(A) naar 110 db(A) op 7 meter van de sirene. Dat is een verdubbeling van de geluidssterkte. De pijngrens ligt op 120 db(A), en dat is nog eens twee keer zo luid.
Maar op welke toonhoogte? De huidige voorschriften zijn nog in muzieknoten gesteld. De tweetonig hoorn moet afwisselend de b en de e ten gehore brengen, van de drietonige wordt het deuntje c-e-g-e verwacht. Omdat er voor het onderscheid tussen ambulances en andere hulpdiensten geen harde argumenten meer waren, werd de drietonige sirene afgeschaft. Bleven dus twee tonen over, die naar modern gebruik in hertz (Hz) werden uitgedrukt.
Om de hoorbaarheid te verbeteren zouden lagere frequenties voor de hand liggen, want die gaan gemakkelijker de hoek om en dringen beter door de geluidsisolatie van de auto's heen. Maar daartoe bleken de compacte hoornluidsprekers van de sirenes niet in staat. TNO kwam uit op 375 Hz voor de laagste toon (dat was 494 Hz, muzieknoot b) en om de hoorbaarheid te verbeteren werd die toon gemengd met een aantal weinig voor de hand liggende boventonen, zodat de toon een krijsende fis werd. De hoogste toon werd op 500 Hz gezet, waardoor de melodieuze e van vroeger (669 Hz) een valse b is geworden.
