http://www.rijnmond.nl/Homepage/Nieuws?view=/News%2FDefault%2F2008%2Fmei%2FBokito%20was%20niet%20bang%20van%20waterBokito was niet bang van water
13 mei 2008
De gorilla Bokito was in tegenstelling tot zijn soortgenoten niet bang voor water. Hij is namelijk als baby door mensen opgevoed die hem ook in bad deden. Zijn ontsnapping in Diergaarde Blijdorp in Rotterdam, in mei 2007, vindt daar zijn wortels.
Deze conclusie wordt getrokken door de journalist Aad Wagenaar, die een boek schreef over de gorilla: "Bokito! Het complete verhaal". Hij sprak met alle hoofdrolspelers, inclusief de vrouw die door Bokito te grazen werd genomen, Yvonne de Horde.
Een lang gesprek voerde Wagenaar met Raimon Opitz, chef van de apenoppassers in de dierentuin van Berlijn. De kleine Bokito die daar werd geboren groeide slecht en werd daarom opgevoed door Opitz en zijn vrouw. Zij woonden in een appartement boven het apenverblijf.
In bad
Wagenaar: “Hij kreeg flesvoeding, ze deden hem luiers om en hij werd minstens één keer per dag in bad gedaan. Daar is de gorilla zijn natuurlijke angst voor water kwijtgeraakt”. Door zijn omgang met de oppasser en zijn vrouw was Bokito ook mensen heel gewoon gaan vinden. Zoals het hoofd dierverzorging in Blijdorp ,Ben Westerveld, later zou zeggen: “Bokito is anders. Hij is de grens der soorten kwijt”.
Dat het een bijzondere aap was bleek al in Berlijn: tot tweemaal toe slaagde hij erin uit zijn verblijf te ontsnappen. In 2005 kwam de gorilla naar Rotterdam, waar hij zich ontwikkelde tot de leider van de groep. Hij was dominant en soms agressief: hij sloeg zijn vrouwtjes en gooide met kluiten naar het publiek bij het apeneiland.
In mei 2007 toonde Bokito zich van zijn ondeugende kant. Gerrit de Horde, samen met zijn vrouw Yvonne vaste bezoekers van Blijdorp, zag hoe de aap in het water was gesprongen om achter de eendjes aan te zitten. De Horde sprak de profetische woorden uit: “Vandaag of morgen komt Bokioto er écht uit, helemaal onze kant op”.
Gerrit en Yvonne de Horde waren vaak bij Bokito wezen kijken. Ze hadden de indruk dat hij hen herkende en op hen reageerde. Op 18 mei 2007 zat Yvonne op haar hurken naar andere aapjes te kijken, toen het noodlot toesloeg. Bokito was over de gracht gesprongen en was bovenop haar gaan zitten. Hij bracht haar honderd verwondingen toe, waaraan zij tot op de dag van vandaag wordt behandeld.
Harem
Aad Wagenaar beschrijft in zijn boek hoe de publieke opinie zich geleidelijk tegen Yvonne de Horde keerde: de vrouw zou zich bijna verliefd hebben aangeboden aan Bokito. Wagenaar: “Dat is echt onzin. Zij toonde een belangstelling voor de aap, zoals driekwart van de mensen die heeft voor de dieren in Blijdorp. Dat is heel natuurlijk. Zij kon de gevolgen van haar gedrag niet overzien. Bokito was die vrouw die hij regelmatig zag staan gaan beschouwen als deel van zijn harem. Hij raakte gefrustreerd omdat zij hem steeds hooghartig de rug toekeerde en verliet. Op een dag besloot hij haar een lesje te leren. Dat was de aanval op 18 mei”.
Wagenaar wil een jaar na dato geen schuldige aanwijzen voor het drama. Het boek beschrijft alle factoren die een rol hebben gespeeld. De opvoeding in Berlijn, waarbij Bokito gewend raakte aan water en mensen. Zijn positie in Rotterdam, waar hij steeds dominanter werd als mannetje, maar die ene vrouw niet tot de zijne kon rekenen.
Blijdorp heeft in ieder geval geleerd van de affaire, die het nieuws van 2007 heeft gedomineerd. De gracht rond het apeneiland is gedempt. Een stenen muur met glas is opgetrokken om te voorkomen dat Bokito ooit nog ontsnapt.
Yvonne de Horde is inmiddels twee keer teruggeweest naar de Diergaarde. De eerste keer, in september 2007, waren er geen apen in het binnenverblijf. Drie maanden later zag zij Bokito wel, maar toen was er inmiddels folie op de ruiten geplakt, zodat de apen de bezoekers niet kunnen zien. De Horde koesterde geen wrok tegen het dier. Wagenaar tekent uit haar mond op: “Ik dacht: het is een ongeluk geweest, waar jij, Bokito, niets aan kon doen. Hoe kan ik dan boos op je zijn?”.
