Ooggetuige van een tragisch ongevalWEZEP - Duizenden dagjesmensen op de Landmachtdagen in Wezep zien het voor hun ogen gebeuren. Een helikopter sleept een sergeant van de Luchtmobiele Brigade honderden meters met zich mee. De militair overlijdt later in het ziekenhuis.
Tienduizenden mensen bezochten zaterdag de open dag van de landmacht op de Prinses Margriet Kazerne in Wezep. Militairen van de Luchtmobiele Brigade verzorgen onder andere een demonstratie abseilen.
Rond kwart voor twee laat een piloot zijn Lynxhelikopter stil in de lucht hangen, schuin voor een tjokvolle tribune. Stof waait op. De marineheli is een beetje een vreemde eend in de bijt van de Landmacht. Vier pinkdikke kabels vallen naar beneden, twee gewapende manschappen dalen af. Op de grond koppelen ze zich razendsnel los van hun ”droprope” en maken ze zich uit de voeten.
Twee collega’s volgen. De linker maakt z’n afdaling -gecontroleerd- deels op de kop naar beneden. Z’n wapen hangt stevig over de schouder. Zonder problemen bereikt hij de grond. Vanuit de heli worden drie van de vier kabels naar beneden gegooid. Eén droprope blijft hangen.
Op dat moment gaat het fout. Verschrikt kijkt het publiek toe. De piloot zet z’n heli in beweging, vliegt laag weg en sleept de soldaat met hoge snelheid aan de kabel door de lucht achter zich aan. Meermalen raakt de militair hardhandig de met heide bedekte grond. „Ik zag hem drie keer terechtkomen”, vertelt een ooggetuige geschrokken. „Z’n helm en uitrusting vlogen in het rond. Heel triest.”
Een donkere schaduw valt over een zonovergoten dag. De ceremoniemeester meldt via de geluidsinstallatie dat „een van de verkenners is blijven hangen. Daar wordt voor gezorgd.” Snel zet de piloot de heli aan de grond. Het kwaad is dan al geschied.
Zwaargewond ligt de 32-jarige sergeant eerste klasse van de Luchtmobiele Brigade op de grond. Een legerambulance baant zich een weg over het ruige terrein naar de plaats des onheils, pakweg 200 meter links achter de tribune met 2000 toeschouwers.
Een militaire hulpverlener rent richting publiek. Niet alle apparatuur in de legerambulance lijkt perfect te werken. „Wie heeft er batterijen? Ik moet batterijen hebben!” roept hij. Met de batterijen holt hij terug. De manschappen van de Luchtmobiele Brigade drommen iets verderop bijeen. Stoere kerels zoeken als kleine jongens steun bij elkaar. Iemand legt zijn arm om de schouder van een ander.
Defensie blaast de demonstratie af. Even later landt een felgele traumaheli tussen het legergroen. De helikopter brengt het slachtoffer over naar de Isalaziekenhuizen in Zwolle. „De man is zwaargewond”, meldt generaal Knol vier uur later op een persconferentie. Later op de avond volgt het droeve bericht van het overlijden.
Over de exacte toedracht van het ongeluk is nog weinig bekend. „Een bedrijfsongeval”, zegt de commandant van de landstrijdkrachten, luitenant-generaal Peter van Uhm, gastheer van de open dagen. „Dit optreden is meerdere malen voorgeoefend.” De Koninklijke Marechaussee stelt een onderzoek in.
Voor het abseilen uit helikopters bestaat één procedure. Militairen moeten zich na hun afdeling „zo snel mogelijk” losmaken, verklaart sergeant-majoor Bakker van de Eerste Logistieke Brigade (LogBrig), verantwoordelijk voor de opleiding bij de Luchtmobiele Brigade.
„Een abseiler geeft met twee duimen omhoog een signaal naar boven ten teken dat zijn personal escape system los van de kabel is. De loadmaster in de heli kapt vervolgens de lijnen af.” Waar het zaterdag fout is gegaan, durft Bakker niet te zeggen.
Het ministerie van Defensie is verantwoordelijk voor de open dagen van landmacht, luchtmacht en marine. Ondanks strenge veiligheidsmaatregelen kan er altijd iets misgaan. Tijdens publieksevenementen die de luchtmacht sinds 1963 houdt, hebben zich echter nooit ernstige ongelukken voorgedaan.
Vijf jaar geleden crashte een sportvliegtuigje tijdens een vliegshow op marinekamp De Kooy bij Den Helder ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan van de Marine Luchtvaart Dienst. De piloot kwam er met een beenbreuk vanaf.
Sinds een ernstig ongeluk in 1988 op de Amerikaanse vliegbasis Ramstein in Duitsland, waarbij 67 mensen omkwamen, gelden in Nederland aangescherpte regels. De afstand van het publiek tot het demonstratieterrein moet 230 meter zijn, terwijl de toeschouwers slechts aan één kant van het veld mogen zitten. De minimale vlieghoogte is 200 voet, zo’n 60 meter. Over het publiek vliegen is uit den boze.
Overigens vloog het Amerikaanse demonstratieteam Blue Angels vorig jaar op de vliegbasis Leeuwarden wel over het publiek. Een vliegverbod over toeschouwers biedt slechts een schijnveiligheid. Een straaljager die tijdens een show in de problemen raakt, wordt tot een stuurloos projectiel.
www.refdag.nl
