http://www.volkskrant.nl/binnenland/article476078.ece/Vrijwilliger_blust_uit_passie,_maar_stopt_nuVrijwilliger blust uit passie, maar stopt nu
Van onze verslaggever Peter de Waard
AALTEN/ERMELO - Hoeveel kN (kilonewton) heb je nodig om een brandweerauto uit een duinheuvel te trekken? Rijschoolhouder Frank te Grotenhuis, met meer dan een miljoen schadevrije kilometers en daarnaast 27 jaar trouw lid van de vrijwillige brandweer van Dinxperlo in de Achterhoek, kon die vraag niet direct beantwoorden en zakte prompt voor zijn examen brandweerchauffeur.
Het is al de derde keer dat hij door dergelijke vragen het examen niet heeft gehaald. Inmiddels heeft hij er de buik van vol, zijn passie heeft plaats gemaakt voor deceptie. Hij wil ermee stoppen.
Zijn postcommandant Ronald Kraan zit met de handen in het haar. Hij is een man die als geen ander een brandweerauto door de straten kan manoeuvreren. Bovendien weet hij het voertuig vervolgens ook nog goed te bedienen. Waarvoor moet je nu weten hoeveel Newton er onder een bepaalde hellinghoek nodig is om een wagen uit het zand te trekken? Als je vastzit met je brandweerauto, bel je een bergingsbedrijf.
Het rommelt binnen de Nederlandse brandweer. Vrijwilligers en beroeps vormen niet meer één front. Sinds in december vorig jaar de veertien man tellende vrijwillige blusploeg van t Zandt in Groningen werd opgeheven en daar vervolgens een pyromaan toesloeg, is er grote onrust.
De 23 duizend vrijwillige brandweerlieden in Nederland voelen zich van alle kanten bedreigd. Niet alleen zouden ze met absurde tests worden geconfronteerd en worden op grote schaal posten gesloten, ook voelen ze zich verantwoordelijk gesteld voor het feit dat de uitruktijden niet worden gehaald. Ze werken vaak te ver van hun woonplaats. Vorige week nog bij de brand in het Armando-museum in Amersfoort werd geklaagd dat de brandweer te laat ter plekke zou zijn geweest.
En daarnaast zien de vrijwillige brandweerlieden de regionalisering van het korps als een grote bedreiging. Nu de 446 lokale korpsen moeten opgaan in 25 regionale korpsen zou het familiegevoel bij de brandweer onder druk komen te staan. De ongerustheid is zo toegenomen dat een nieuwe vakorganisatie van vrijwillige brandweerlieden nog voor de oprichting vijfduizend leden wist te werven. De Vereniging Brandweer Vrijwilligers (VBV) trekt fel van leer tegen de beleidsmakers die in hun pleidooi voor verdere professionalisering de vrijwillige brandweer in Nederland zouden ondermijnen. Nog 82 procent van al het operationele personeel is vrijwilliger. En in 90 procent verzorgen zij de eerste uitruk, zegt VBV-voorzitter Cees van Beek die erkenning wil voor de vrijwillige brandweerlieden waar kameraadschap nog hoog in het vaandel staat.
Twee grote tragedies in de afgelopen jaren de brand in t Hemeltje in Volendam en de vuurwerkramp in Enschede hebben ertoe geleid dat fiks is geļnvesteerd in de brandweer. Volgens financiėle overheidsbureaus hebben gemeenten vanaf 2002 1,5 miljard euro besteed aan inlopen van de achterstanden op gebied van preventie en bedrijfsvoering.
Maar volgens Van Beek is niets gedaan aan de rechtspositie van vrijwillige brandweerlieden. Die stamt nog uit de jaren zestig.
Eddy van Dam is brandweercommandant in Ermelo. Enkele weken geleden zei hij tijdens een bezoek van burgemeester en wethouders dat het steeds meer moeite kost om geschikte vrijwilligers te vinden. Ermelo is een forenzenplaats. Mensen wonen hier graag, maar werken er niet. Dat geeft problemen, omdat je binnen enkele minuten ter plaatse moet zijn, licht hij toe.
De brandweer heeft daarom vrijwilligers nodig, die in korte tijd op de kazerne kunnen zijn en daardoor eigenlijk in Ermelo moeten wonen en werken. Een tweede probleem is dat de bereidheid van werkgevers afneemt om hun personeel onmiddellijk beschikbaar te stellen bij een oproep van de brandweer.
Hij erkent dat een volledige beroepsbrandweer een dure zaak zal zijn. Als je op een brandweerauto een bezetting van acht mensen hebt, moet je al snel uitgaan van drie ploegen, achttien beroepskrachten dus. Van Dam vindt niet dat de functie van brandweervrijwilliger veel zwaarder is geworden: Er hangt een reeks van verplichtingen omheen. Velen haken af in de eerste drie jaar omdat het niet is wat ze ervan verwachtten.