vrijdag 23 november 2007
'Wachten tot onze keet ook zou fikken'
Door JONATHAN MAAS
T ZANDT - Vanaf het kerkplein aan de Hoofdstraat beschijnt Ben Smit met een zaklamp de verlaten straten van t Zandt in een stikdonkere donderdagnacht.
http://www.ad.nl/multimedia/archive/00133/pyromaan_t_zandt_133175a.jpg Politieman Willem Westerdorp praat met Chris Schoonveld, wiens huis ook in de as is gelegd. FOTO KAREL ZWANEVELD
Samen met zijn zoon Ron gaat hij al maanden iedere avond zelf op strooptocht door het Groningse dorp dat in de ban is van een pyromaan.
Aan de overkant van de straat staat Wim van Weert vanaf de drempel van het oude gemeentehuis ook met een zaklamp de boel te inspecteren. Een jongen fietst voorbij en groet. ,,Dat is toch Jan-Hendrik? vraagt Ben nerveus aan zijn zoon.
De inwoners van t Zandt houden elkaar nauwlettend in de gaten. Om de tien minuten rijdt er een politiewagen langs. Maar ondanks deze op controle is de pyromaan van t Zandt iedereen keer op keer te snel af. Ook nu weer. Een paar uur later is het wederom raak. Vrijdagochtend slaat de pyromaan voor de zestiende keer in drie maanden toe: de oude schaftkeet in de tuin van de familie Datema staat in brand.
Buurman Johnny Brondijk ontdekt het even na acht uur. Hij waarschuwt zijn buren en belt de politie. Audrey Datema: ,,Die was er binnen mum van tijd, maar de dader is niet gezien. Ikzelf ben met mijn dochter binnengebleven. Bang of verontrust is ze niet. ,,Het zat er aan te komen dat ook wij een keer de klos zouden zijn. Ik ben allang blij dat onze schuur niet in brand is gestoken, zegt ze monter. ,,In de keet staat toch alleen maar oude rommel.
De straat is uitgestorven. De eerste branden in augustus en september trokken nog volop bekijks, maar nu zijn de inwoners van t Zandt gelaten onder de aanhoudende reeks branden. Audrey staat in haar tuin olijk te lachen met een buurvrouw. Agnes Vijver, die uit een streekbus stapt, zegt dat ze net grapjes maakte over de situatie met een collega. ,,Mijn collega vroeg of mijn rugzak vol kaarsen zat. Zo gaat dat nu in ons dorp. Iedereen heeft het er over.
De branden leveren eenzijdige gesprekstof op, vindt Arene Smit, eigenares van de enige winkel die het dorp van 900 inwoners rijk is. ,,Klanten hebben het er de godganse dag over. Ik heb het er helemaal mee gehad.
De sfeer in het eerst zo gemoedelijke dorp is licht veranderd, vindt Marcel Oosting, die met twee grote honden over straat gaat. ,,We verdenken elkaar. De pyromaan komt waarschijnlijk uit ons eigen midden.
Dat is het ook het vermoeden van de politie. Woordvoerder Wim Westendorp: ,,Iedereen kent elkaar hier. Iemand die van buiten komt, valt onmiddellijk op. Er zijn 24 uur per dag agenten op straat aan het surveilleren. Het is een klein dorp. En toch is de brandstichter ons keer op keer te snel af. Het kan niet anders dat-ie uit het dorp zelf komt en de weg hier heel goed kent.
Een rechercheteam van vijftien man zit op de zaak. Na de vijftiende brand heeft justitie een beloning van 10.000 euro uitgeloofd voor de tip die tot de aanhouding van de pyromaan leidt. De politie beschikt inmiddels over een daderprofiel, maar wil er niets over kwijt. Dat zou in het dorp tot te veel onrust leiden.
,,We zien mensen s avonds laat zelf op strooptocht gaan en we krijgen regelmatig tips per telefoon, zegt Westendorp. ,,Dat is goed. Hoe meer ogen, des te beter. Maar er is geen sprake van een georganiseerde burgerwacht of een nare stemming waarbij men elkaar verdenkt. Groningers zijn toch te nuchter.
