Minder theorie, meer praktijk in brandweeropleiding23-10-2009 19:17 | Gerco Verdouw
De opleiding tot brandweerman gaat volledig op de schop. Leerpunten na het verongelukken van brandweerlieden vorig jaar in De Punt en Terneuzen zijn al meegenomen in de nieuwe lesstof.
Vol gas komt de tankautospuit van brandweer Rotterdam-Rijnmond aangereden. Op het oefenterrein achter de Waddinxveense brandweerkazerne is brand uitgebroken. Een auto in een inpandige garage staat in brand. De brandweerwagen parkeert naast de sloot. Zes mannen springen eruit. Een chauffeur, een bevelvoerder, drie jonge brandweermannen en een brandweervrouw. De laatste vier doen vandaag examen. Als ze het vuur op de juiste manier weten te blussen, zijn ze geslaagd.
Een dikke, zwarte pijp met een pomp eraan verdwijnt in de sloot. Twee examenkandidaten rollen slangen uit naar de ingang van het oefengebouw. Niet veel later staat er druk op en kan er geblust worden. Het eerste team van twee brandweermannen gaat op verkenning. Zij controleren eerst elkaars uitrusting. Vooral de ademluchtmaskers moeten goed zitten, want het gebouw staat vol rook. De twee verkenners voeren een deurkrukprocedure uit. Ze gaan op hun hurken achter de openslaande deur zitten. Hun laarzen staan strak tegen de deur, zodat hij niet kan openslaan bij een explosie. Met de buitenkant van zijn hand raakt de voorste brandweerman de deurkruk aan. Mocht deze onder stroom staan, dan kan de blusser zijn hand onmiddellijk terugtrekken. Anders loopt hij gevaar dat zijn hand zich om de deurkruk klemt.
De deur gaat veilig open. Met de slang op de sproeistand gaan de verkenners naar binnen. Ze rapporteren een stevige brand in de garage die ze met gewoon slootwater niet uitkrijgen.
Zenuwachtig
De bevelvoerder, die tegelijkertijd examinator is, geeft opdracht om met schuim te gaan blussen. Door een speciaal mondstuk tussen de slangen te koppelen, willen de brandweermannen de autobrand doven. Een van de examenkandidaten is duidelijk zenuwachtig. Hij rent heen en weer en laat voor de tweede keer zijn ademluchtermasker vallen. „Dat kost hem punten”, fluistert Jack de Jonge van de Waddinxveense brandweer.
Het tweede team van twee man krijgt de opdracht de garagedeur te openen. Ook dat gebeurt met de deurprocedure. De schuimstraal maakt korte metten met de brandende auto in de garage. Het vuur is binnen enkele seconden gedoofd.
De Jonge is zichtbaar trots op het Realistisch Oefencentrum Brandweer (ROB) in Waddinxveen. „We kunnen hier veel verschillende situaties nabootsen. Van een kelderbrand tot brand in een flat.” Het oefencentrum bestaat uit containers die aan elkaar zijn gelast. Drie hoog gestapeld kun je er met enige verbeelding een flat in zien.
Aan de buitenkant bevindt zich een zogenaamde kooiladder, een rechtopstaande trap met halfgebogen kooi er om heen. „Met een ademluchtfles op je rug is het behoorlijk lastig om daartegenop te klimmen”, verzekert De Jonge.
Opleidingen
Het oefencentrum in Waddinxveen is onderdeel van Brandweer Hollands Midden. Die regio komt overeen met het werkgebied van het politiekorps Hollands Midden en loopt van de kust bij Noordwijk tot de Lek bij Lekkerkerk. Zoals de meeste andere brandweerregio’s verzorgt Hollands Midden de opleidingen van de meeste spuitgasten zelf. „Dat geldt voor de manschappen en de onderofficieren”, vertelt opleidingscoördinator Arie Trouwborst in de nog nieuwe kazerne in Gouda. „Officieren en hoofdofficieren worden opgeleid bij de Brandweeracademie in Arnhem.”
De brandweeropleiding wordt geheel vernieuwd, vertelt Trouwborst. „In september 2010 kunnen de eerste kandidaten de nieuwe opleiding gaan volgen. Die is niet meer ranggericht, zoals dat nu het geval is, maar functie- en competentiegericht.
Nu is een brandwacht alleen opgeleid voor het bestrijden van branden, iemand uit een auto bevrijden mag alleen door een brandwacht 1e klas gebeuren. In de nieuwe opleiding zijn al die vaardigheden voor manschappen samengevoegd en is alle ballast verwijderd. Nu moet een brandweerman bijvoorbeeld precies leren hoe een gemeentebestuur werkt, omdat de brandweer nu eenmaal onder de gemeente valt. In de nieuwe opleiding wordt dat slechts kort aangestipt.”
Spuitgasten van de nieuwe lichting leren veel meer in de praktijk. „Tijdens de ene avond per week dat ze naar school gaan, krijgen ze opdrachten mee naar huis. Die moeten ze gedeeltelijk thuis en op de kazerne uitvoeren. Om hen daarbij te helpen, zijn er mentors aangesteld. De instructeurs volgen op dit moment een docentenopleiding. Het doel is het niveau van de gehele brandweerzorg op te vijzelen.”
Het verwijderen van veel theorie uit de opleiding heeft volgens Trouwborst ook een nadeel. „Toen ik 33 jaar geleden werd opgeleid, kregen we negen avonden theorie over het ademluchttoestel. Ik kende dat ding van haver tot gort en daardoor had ik er alle vertrouwen in. Als ik nu aan een examenkandidaat vraag hoe een ademluchttoestel werkt, kan hij mij dat negen van de tien keer niet uitleggen.”
Scheepswerf
In de leerstof voor de nieuwe brandweeropleiding zijn ook leerpunten verwerkt uit recente ongevallen bij de brandweer. Bij de brand bij een scheepswerf in De Punt waarbij drie brandweermannen omkwamen, was sprake van een rookgasexplosie. Daarover is de theorie opgenomen in de nieuwe leerboeken. Een rookgasexplosie in de praktijk oefenen, waar onder andere de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) vorige week voor pleitte, is bijzonder moeilijk, denkt Trouwborst. „Zo’n grote brand is niet na te bootsen. Bovendien mogen we hier in Nederland alleen op gasbranden oefenen. Als je iets wilt nabootsen wat op een rookgasexplosie lijkt, moet je een behoorlijke stapel hout in brand steken. Vanwege strenge milieuregels mag dat in Nederland niet. Daarvoor moeten we uitwijken naar Engeland of Zweden.”
Duikers
De NVBR stelde vorige week ook dat de opleiding voor duikers sterk verbeterd moet worden. De Onderzoeksraad Voor Veiligheid concludeerde dat de brandweerduikers die betrokken waren bij een dodelijke duikongeval in Terneuzen niet goed geoefend waren en onvoldoende op de hoogte waren van de risico’s. Trouwborst denkt dat met de nieuwe duikopleiding die vorig jaar van start is gegaan, al veel leemten worden opgevuld. „Die opleiding is stukken zwaarder en uitgebreider dan de oude. Om een voorbeeld te geven: duikers deden hun duikexamen gewoon in het plaatselijke zwembad. Nu moeten ze naar een speciale duiktoren in Enschede, waar ze geblindeerd op 10 meter diepte een slachtoffer moeten losmaken dat in een touw verstrikt zit. Daarnaast zijn de regels voor het duiken veel strenger geworden.”
Alle brandweermannen die in Gouda en Alphen aan den Rijn aangenomen worden, zijn verplicht de duikopleiding te volgen. En met zo veel water in de buurt is dat geen overdreven luxe.
http://www.refdag.nl/artikel/1440801/Minder+theorie+meer+praktijk+in+brandweeropleiding.html
