Ik neem aan dat je met de stelling bedoeld, de vrijwilligers die geen dienst hebben en dus om mensen die zelfstandig naar een incident gaan. Anders gaan ze gewoon mee met de reguliere inzet.
Er zijn opschalingsstructuren opgezet, zodat het voor de leidinggevende in het veld duidelijk is wat ingezet is. Als een OvD bij de brandweer groot ongeval roept, grote brand of een peloton oproept, is het duidelijk welke materiaal hij krijgt en hoeveel manschappen daarbij horen. Het zelfde geld voor de andere diensten. Als een officier iets besteld bij de meldkamer, verwacht hij/zij precies dat en niet een stoet aan vrijwilligers die meekomen. Bij vrijwilligers die mee komen is het aantal niet duidelijk en is het ook niet duidelijk welke materiaal ze wel of niet hebben.
Extra personen ter plaatsen die niet gevraagd zijn zorgen voor aansturingproblemen, verzekeringsproblemen, onduidelijkheden over de verantwoordelijkheden, verstoren het beeld van het incident en omdat veel vrijwilligers ook de neiging hebben om hun auto mee te nemen ook verkeersproblemen. Meer is niet altijd beter, ze kunnen ook simpelweg in de weglopen. Daarnaast kan het zijn dat mensen juist niet worden oproepen, om voldoende achterwacht te hebben en om aflossing mogelijk te maken. Als jouw hulp als getrainde hulpverlener nodig is, zie je het wel op je pager of via de telefoon.
Via nieuwsbulletins vragen voor bijstand van burgers is ook niet goed. Daar hebben we actiecentra’s voor. Als er aannemers nodig zijn of zwaar materiaal nodig is, bestellen ze die gewoon. Dat gaat veel sneller en je krijgt tenminste waar je om hebt gevraagd. Alleen bij grote en langdurige incidenten kan je wellicht burgervrijwilligers vragen, maar daarbij hoort ook een coördinatie en aansturingstructuren voor te zijn. Het is veel gemakkelijker om een buurregio voor bijstand te vragen.
Als je toch burgervrijwilligers wil inzetten, dan kan je beter denken om vooraf al structuren en dergelijke aan te brengen, zoals het CERT (community emergency response team) uit de VS. Dan heb je tenminste duidelijkheid over trainingsniveau, verantwoordelijkheden en aansturingmogelijkheden.
Waar ik wel een meerwaarde in zie, is zelfredzaamheid van burgers en dat burgers elkaar kunnen helpen. Het moeilijkste gedeelte van een (groot) incident is als men net ter plaatsen is. Vooral bij een groot incident is de situatie niet duidelijk en kan je tekorten hebben aan personeel. Naarmate men langer ter plaatsen is, wordt dit duidelijker en worden de tekorten weggewerkt door de opschaling. Vrijwilligers zouden de eerste tekorten kunnen opvullen, maar dat is ook juist het moment dat het beeld niet duidelijk is en er geen tijd is om een structuur voor de vrijwilliger op te zetten, waardoor ze niet effectief ingezet kunnen worden. Burgers die betrokken zijn en EHBO kunnen verlenen of slachtoffers op een andere manier kunnen helpen hebben daar en tegen wel een grote meerwaarde. Zij verlichten het werk van de hulpverleners en zorgen dat de hulpdiensten meer tijd krijgen.
