Donner wilde vaccins voor bedrijfslevenhttp://www.nrc.nl/achtergrond/griepvirus/article2427432.ece/Donner_wilde_vaccins_voor_bedrijfslevenGepubliceerd: 1 december 2009 22:58 | Gewijzigd: 2 december 2009 10:31
Den Haag, 1 dec. Minister Donner (Sociale Zaken, CDA) wilde het overschot aan vaccins tegen de Mexicaanse griep beschikbaar stellen aan Nederlandse werkgevers. Maar minister Klink (Volksgezondheid, CDA) voelde daar niet voor.
Discussie - Wat had minister Klink met het overschot aan vaccins moeten doen?
Klink vond het belangrijker om de overtollige doses (19 miljoen) te verkopen aan landen die helemaal geen vaccin hebben. Vorige week zag Donner af van zijn verzoek.
In een webinterview (zie onderaan dit bericht) op nrc.nl, waarbij ook lezers vragen aan de minister stelden, zei Klink: „Wij hadden een en ander bijvoorbeeld ook in eigen land kunnen verkopen, bijvoorbeeld aan werkgevers. Maar omdat er risicogroepen in andere landen zijn doen we dat niet.” Het verzoek van Donner is door het kabinet overwogen. „Gezien het verloop van de epidemie en de internationale solidariteit is uiteindelijk anders gekozen”, aldus Klink.
Nederlandse werkgevers hadden met het vaccin hun werknemers in kunnen enten om economische schade door ziekte van hun personeel te voorkomen. Toen de pandemie uitbrak hield het bedrijfsleven rekening met grote uitval van werknemers.
Maar medische redenen om werknemers te vaccineren ontbreken volgens minister Klink. Daarom gaf hij de voorkeur aan de verkoop aan het buitenland. Er zijn nog veel die mensen uit risicogroepen (zoals astma- of hartpatiënten) niet met een vaccin kunnen beschermen tegen de griep.
Op de vraag waarom Donner van zijn verzoek afzag, zegt zijn woordvoerder dat er geen behoefte meer bestond bij werkgevers. „Donner heeft dat bij werkgevers gecheckt. De vaccins zouden pas op termijn beschikbaar komen. De risicogroepen gaan voor.”
Afgelopen vrijdag besloot de ministerraad om 19 van de 34 miljoen aangeschafte vaccins te verkopen aan het buitenland. Landen als Macedonië, Malta en Suriname zijn kandidaten. Voor de zekerheid houdt Nederland een voorraad van 2,2 miljoen vaccins achter de hand. Deze maand gaan al 2 miljoen doses in de etalage, in januari 17 miljoen. Dit restant blijft over nadat Nederlanders uit de risicogroepen, kinderen tussen zes maanden en vijf jaar en huisgenoten van baby’s met twee prikken zijn gevaccineerd.
In de VS ontstond begin november ophef toen bleek dat er vaccins waren geleverd aan banken op Wall Street, terwijl nog niet alle mensen uit de risicogroepen waren ingeënt.
Lees hier het hele webinterview met minister Klink: 17:01 NRC: Welkom bij dit webinterview van nrc.nl. Minister Klink (Volksgezondheid, CDA) zal het komende uur vragen over de Nederlandse griepaanpak beantwoorden. Antoinette Reerink, redacteur Volksgezondheid van NRC Handelsblad, leidt het gesprek.
17:01 NRC: Onderwerpen van dit interview zijn de verkoop van het overschot van de Nederlandse vaccins, de door Nederland getroffen maatregelen ter voobereiding op de Mexicaanse griep, de huidige vaccinatiecampagne en de publieksvoorlichting van het ministerie. U kunt meedoen aan dit webinterview door (vervolg)vragen te stellen over deze onderwerpen. Onderteken uw vragen en opmerkingen met uw voor-(letter) en achternaam. Vragen worden voor publicatie beoordeeld op hun relevantie en per thema behandeld.
17:03 NRC: Afgelopen vrijdag heeft de ministerraad besloten een overschot van 19 miljoen vaccins te verkopen. Een aantal lezers van NRC (G. de Vries, J. de Reede, Mat Huizing en L. Haffmans) geeft per e-mail aan toch te willen beschikken over de vaccins. Zij vragen zich af waarom u de mensen die buiten de risicogroepen vallen niet de mogelijkheid geeft zich in te laten enten, nu er miljoenen vaccins teveel zijn ingekocht?
17:05 Ab Klink: Omdat wij in het verlengde van het advies van de Gezondheidsraad een medische afweging hebben gemaakt. Het is voor gezonde mensen uiteindelijk minder goed om zich te laten inenten. Zij herstellen van de griep, terwijl een intenting toch altijd een beperkte risico op bijverschijnselen geeft. In het buitenland heeft men een tekort voor die mensen die wel medisch risico lopen. Daarom verkopen we.
17:06 NRC: S. Tolen, Caspar Dullaart en Stephen Orme vragen per e-mail of het wel verstandig is de vaccins te verkopen, nu er bericht wordt over mogelijk gevaarlijkere mutaties van het griepvirus?
17:08 Ab Klink: Er is besloten om een voorraad aan te houden voor het geval het virus inderdaad muteert. Maar inmiddels zijn wel alle risicogroepen gevaccineerd, de kans op mutatie is klein en de gevaccineerde mensen zijn ook beschermd tegen de gemuteerde varianten
17:10 Antoinette Reerink: Nederland heeft heel snel 34 miljoen vaccins besteld, waardoor veel andere landen het nakijken hadden. Daar liggen zwakke mensen op de ic, ook kinderen. Knaagt dat niet aan uw geweten?
17:13 Ab Klink: Ja, dat is inderdaad op zijn minst ongemakkelijk. Natuurlijk is het zo dat een regering eerst en vooral voor de eigen mensen heeft te zorgen. Dat geldt voor Nederland, het geldt ook voor andere landen. Maar dat neemt niet weg dat er een tekort aan vaccins was, gemeten aan de wereldwijde vraag. Nu gaan we uiteraard wel verkopen. Maar aanvankelijk had het zeker iets van, wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Ook in Europees verband. Daarom willen we beter onderling gaan afstemmen. Van meet af aan hebben we wel voor de vraag gestaan of we niet deel aan armere landen zouden geven. Die vraag speelt ook nu nog.
17:14 Antoinette Reerink: Had u zich van meet af aan niet harder moeten maken voor Europese afstemming?
17:16 Ab Klink: Van meet af aan heeft Nederland dat aangekaart. Maar de industrie kwam vrij plotseling met mededeling 'nu bestellen, anders loopt u wellicht achter feiten aan'. Toen is wel afstemming gezocht met enkele buurlanden, om te kijken of zij inkochten en zo ja, tegen ongeveer welke prijs en met welke hoeveelheid. Voor hoeveel mensen, dus. Er moest snel worden besloten en voor afstemming die meer fundamenteel was, was domweg geen tijd. Staat nu wel bovenaan agenda in Europa.
17:16 [Opmerking van Maarten Pieterse Maarten Pieterse : ]
Heeft het verkopen van de vaccins niet meer een economische reden dan een sociale reden?
17:18 Ab Klink: Het heeft geen zin om vaccins te houden die bederven, terwijl het het nodige kostte. De sociale motieven speelden en spelen ook een rol. Wij hadden een en ander bijv. ook in eigen land kunnen verkopen, voor bijvoorbeeld werkgevers. Maar omdat er risicogroepen in andere landen zijn, doen we dat niet..
17:18 NRC: Sophia Berkati-Dijkhuis vraagt in een vooraf ingestuurde e-mail zich af waarom niet bekend wordt gemaakt hoeveel de door Nederland aangeschafte 34 miljoen vaccins hebben gekost, die immers met gemeenschapsgeld zijn betaald?
17:20 Ab Klink: In de contracten is opgenomen dat we dit niet openbaar maken. In de periode dat we snel moesten beslissen, was er geen sprake van dat we dit konden weigeren. Ook om die reden is Europese afstemming van belang. Men had (het gebeurde niet) tegen ons kunnen zeggen: als jullie dat niet willen, zie je maar verder. Er zijn genoeg gegadigden die wel akkoord gaan met die clausule. Geen enkel land heeft het openbaar gemaakt, al zijn er wel gissingen.
17:21 Antoinette Reerink: Hebben werkgevers een beroep gedaan op al uw overtollige vaccins?
17:22 Ab Klink: Ja, de minister van Sociale Zaken heeft dit wel ter discussie gesteld. Dit is door het kabinet overwogen, maar gezien het verloop van de epidimie en de internationale solidariteit is er uiteindelijk anders gekozen.
17:23 Antoinette Reerink: U was bevreesd voor het verwijt dat in de VS werd gemaakt toen bankiers het vaccin claimden en 'gewone' mensen er niet aan konden komen?
17:24 Ab Klink: Ik heb altijd het advies van de Gezondheidsraad gevolgd. De Raad maakte medische afwegingen, zonder te kijken of het bij wijze van spreken om de koningin, Johan Cruyff of om de minister president zou gaan.
17:25 NRC: Een vraag over de informatievoorziening door het ministerie: Sophia Berkati-Dijkhuis, Meinaard Veen en Maartje Mansor stellen ieder per e-mail vragen over de samenstelling van de vaccins, die hulpstoffen als thiomersal bevatten. Waarom heeft het ministerie geen openheid gegeven over de redenen waarom die hulpstoffen in deze met spoed samengestelde vaccins zitten?
17:26 Ab Klink: Het ministerie, of de fabrikanten hebben nooit een geheim gemaakt van de stoffen die er in zitten. De bijsluiter staat op de website. Thiomersal is niet schadelijk. Het lichaam breekt de stof zelf af.
17:28 NRC: Nog een vraag per e-mail, daarna komen de vragen van de huidige bezoekers aan de beurt. Lezers S. Liem, JP van Grafhorst en C. Maas vragen ieder in een e-mail waarom (wetenschappelijk) onderbouwde informatie over beslissingen van het ministerie lijken te ontbreken in de voorlichtingscampagne. Waarom wijkt het Nederlandse vaccinatiebeleid af van de aanbevelingen van de WHO, die heeft aangegeven dat 1 keer vaccineren voldoende is?
17:30 Ab Klink: De wetenschappelijke onderbouwing ligt besloten in de adviezen van de Gezondheidsraad. Die bestaat uit een en al wetenschappers van zekere naam. Internationale gegevens worden ook gewogen door de Raad. Punt van aandacht is dat de WHO niet stellig meldde dat een enkele inenting voor mensen uit risicogroepen voldoende zou zijn. Dus hebben wij het zekere voor het onzekere genomen bij deze risicovolle groepen.
17:31 [Opmerking van Dhr. Wetzer Dhr. Wetzer : ]
Wat denkt u dat de oorzaak is van de scepsis en het wantrouwen tegenover het vaccinatiebeleid van de overheid? Wat zal de overheid de volgende keer anders doen in dit proces?
17:33 Ab Klink: Mensen die zeer wantrouwend zijn, kunnen via internet nodige podium krijgen. Daarom hebben we ook geprobeerd via internet objectieve informatie te geven. Dat is niet altijd gemakkelijk, zeker niet als een webmaster je bij wijze van spreken toegang weigert. Overigens kwam de overgrote meerderheid op, zo rond de 75%. Dat is onze huidige inschatting. Met het wantrouwen valt het gelukkig nog wel mee. Maar de keuze blijft aan ieder zelf.
17:34 NRC: Nu komen er twee vragen over de informatiecampagne van het ministerie. Dit is de eerste:
17:34 [Opmerking van Jan Terwijn Jan Terwijn : ]
Waarom worden alle (vaak onzinnige) roddels over de griepprik niet netjes onderbouwd tegengesproken op de informatieloze grieppandemie site?
17:36 Ab Klink: Op de site grieppandemie.nl wordt zoveel mogelijk ingespeeld op deze fabels of geruchten. Daarnaast proberen we via advertenties en banners mensen zoveel mogelijk naar onze eigen website te leiden.
17:36 NRC: En de tweede is vooraf ingestuurd per e-mail, door G. Sewnandan. De vaccinatie tegen baarmoederhalskanker had al veel inzicht gegeven hoe tegenstanders nieuwe media als weblogs, Hyves en MSN inzetten in hun strijd, stelt de lezer. Waarom heeft u zo lang gewacht met het zelf actief benutten van nieuwe media en met het reageren op blogs, hyves- en twitterpagina's van tegenstanders?
17:38 Ab Klink: Vanaf de zomer zijn op op verschilllende fora actief geweest. We hebben eerst gekeken hoe de discussies daar verliepen. Op het moment dat de vaccinatie dichterbij kwam en er meer fabels kwamen hebben we ons ook actief bemoeid met de discussies, ook juist op internet.
17:39 [Opmerking van L. Hiddema L. Hiddema : ]
Er is veel onrust onder de bevolking over o.a. de veiligheid van het vaccin. Zou het niet een goed idee zijn om de onafhankelijke onderzoeken die aantonen dat vaccins veilig en effectief zijn op een internetsite van de overheid te zetten om de onrust onder de bevolking weg te nemen?
17:41 NRC: Ook stelt L. Hiddema, net als heel veel andere lezers, of de minister wil reageren op de stelling dat thiomersal een in Nederland verboden middel zou zijn, maar nu als hulpstof in het vaccin is opgenomen?
17:43 Ab Klink: We zouden inderdaad kunnen overwegen om de onderliggende rapporten of gegevens systematisch openbaar te gaan maken. Ik dacht dat gegevens van de Zweedse vaccinatiecampagne ook op de website van het RIVM zijn geplaatst. Weet het niet helemaal zeker, maar ben met u eens dat dit een idee is. We zouden ook verwijzingen kunnen maken naar uitkomsten van onderzoeken van de centra voor infectieziektebestrijding (de CDC´s uit andere landen) kunnen plaatsen. Ik ga het na.
17:44 Ab Klink: Thiomersal is niet verboden en levert geen schade op. Vanwege de onrust is eerder besloten de stof niet meer in vaccins te gebruiken, maar eerlijk gezegd ontbrak daarvoor een wetenschappelijke basis. Latere studies toonden dat ook aan.
17:46 Antoinette Reerink: Vreest u niet dat door de opkomst van de anti-prik beweging het reguliere rijksvaccinatieprogramma in gevaar komt?
17:48 Ab Klink: Gezien de opkomst ben ik daar niet zo bang voor. Het is wel een punt van aandacht, zeker gezien de ervaringen met het HPV vaccins tegen baarmoederhalskanker. Studies toonden onlangs opnieuw aan dat dit vaccin volstrekt onschadelijk is. Het risico van niet vaccineren is overigens toch behoorlijk. Duizenden mensen zijn sinds introductie van het programma in 1957 feite toch behoed voor ernstige ziektes en zelfs de dood.
17:48 Antoinette Reerink: Heeft de overheid zich niet verkeken op het moment waarop de griep kon uitbreken? Artsen geven aan dat zij eerder hadden willen inenten tegen de gewone seizoensgriep, zodat zij sneller met de Mexicaanse griepvaccinatie hadden kunnen starten. Dat leverde nu problemen op.
17:50 Ab Klink: Vanaf het moment dat de vaccins beschikbaar kwamen, is ingeënt. De vaccinatie tegen de seizoensgroep is eerder ingezet, eerder dan de planning was. Huisartsen hebben daar enorm goed en flexibel op ingespeeld. Dat is en was grote klasse.
17:50 NRC: Huisgenoten van baby's die geboren worden na de start van de vaccinatiecampagne vallen nu niet in de risicogroepen en worden niet ingeënt, stelt Hetty van den Brink in een e-mail. Zij vraagt zich af of er niet snel iets voor die groep geregeld moet worden? A. van Dongen-Steenbergen heeft eenzelfde soort vraag over haar dochter, die voor de start van de eerste ronde nog net geen zes maanden oud was. Mevrouw van Dongen-Steenbergen hoopt dat nu er een derde vaccinatieronde komt, haar dochter wel ingeent kan worden?
17:52 [Opmerking van Rudolf Bosch Rudolf Bosch : ]
Mijn vrouw staat op het punt te bevallen. Zij is anderhalve week geleden voor de eerste maal ingeënt. Ik begreep via huisarts en GGD dat ik als inwonende alleen gevaccineerd kan worden als ons kind ook daadwerkelijk geboren is. Dit kan uitsluitend in de eerstvolgende vaccinatieronde over enkele weken. Is deze beleidslijn te rechtvaardigen, als ik (vanwege de aard van mijn werk: grote groepen mensen en veel reizen) de kans loop de Mexicaanse griep op te lopen voordat ik gevaccineerd wordt, met de kans om bijvoorbeeld ons kind net na de bevalling te besmetten?
17:52 Ab Klink: Voor de kinderen tot aan een half jaar beval de Gezondheidsraad aan om niet in te enten. Natuurlijk is het zo dat tussen de eerste en de tweede vaccinatie kinderen ouder dan 6 maanden worden. Toch moesten we een grens stellen. Bovendien krijgen ouders van deze baby´s wel een vaccinatie, als zij dat willen. Dat beschermt deze kinderen-
17:54 [Opmerking van Leo Postma Leo Postma : ]
U heeft huisartsen gedreigd met tuchtmaatregelen als ze niet-genodigden zouden vaccineren. Uw motivatie was dat er te weinig vaccins zouden zijn, maar nu worden er vaccins verkocht. Volgens mijn huisarts zou mijn zoon tot een risicogroep kunnen behoren, maar hij krijgt geen vaccin?
17:58 Ab Klink: De huisarts bepaalt op basis van de criteria van de Gezondheidsraad wie tot de risicogroep behoort en roept de patiënt op. Wij wilden niet dat de artsen willekeurig gingen vaccineren, omdat wij voor de risicogroepen voldoende vaccins wilden overhouden. Er was maar net genoeg voor deze groepen, afhankelijk van de opkomst uiteraard. De vaccins die we verkopen, komen later binnen. Het programma zou echt in het honderd zijn gelopen als er geen regie was gevoerd. Vandaar mijn stellige opmerkingen. Regiefouten konden we ons niet permitteren.
18:00 Antoinette Reerink: Wat was tot nu toe uw grootste angst tijdens deze pandemie en welke angst heeft u nog?
18:02 Ab Klink: Dat de piek van de griep zou komen vlak voordat de vaccins van de band zouden rollen. Dan is er stevig geïnvesteerd uit voorzorg, maar heb je feitelijk het nakijken. Verder was de organisatie van het vaccineren bepaald een uitdaging. Gelukkig hebben GGD en huisartsen daar ontzettend goed werk verricht, evenals het NVI en het RIVM en mensen op mijn departement.
18:02 Antoinette Reerink: Wat is de belangrijkste les die u nu trekt uit de manier waarop de overheid de pandemie heeft proberen te bestrijden?
18:04 Ab Klink: Meer samenwerken binnen Europa. Daarnaast vraagt de communicatiie om aandacht. Wellicht moeten we nog intensiever op internet aanwezig zijn, maar uiteraard wel altijd met objectieve informatie. Het gaat niet om een propaganda-oorlog.
18:04 NRC: Tot zover dit webinterview op nrc.nl. Hartelijk dank voor uw belangstelling en deelname. Wegens overweldigende belangstelling heeft minister Klink lang niet alle vragen kunnen beantwoorden. Ook dubbelden veel vragen, dus het kan zijn dat uw vraag door een andere lezer is gesteld.
Voor veel feitelijke vragen over de griep, zoals het verschil met de Spaanse griep of het verloop van de pandemie, kunt u ook terecht op het nieuwsthema over de Mexicaanse griep: nrc.nl/griep. Op het Griepblog schrijven een huisarts en een internist-infectioloog over de maatschappelijke gevolgen van de griep.
Als u vragen en/of opmerkingen heeft over dit initiatief, dan horen wij dit graag via web@nrc.nl.
18:08 NRC: Als u vragen heeft ingestuurd via een e-mail en deze zijn niet beantwoord, dan worden deze doorgestuurd naar het ministerie. Dat biedt minister Klink zojuist aan.
18:12 NRC: Van mensen die vragen in de chat hebben gesteld, weten wij het e-mailadres niet. De minister verwijst naar de volgende link:
http://www.grieppandemie.nl/home/veelgestelde_vragen/contact. Daar kunt u uw vragen aan het ministerie stellen.
