Gezocht: blussende boekhouders - Gezocht: blussende boekhouders
Door COEN VAN KRANENBURG COEN VAN KRANENBURG
DEN HAAG;DEN HAAG - Den Haag en vrijwillige brandweerlieden.
Dat gaat niet samen. Tenminste, dat was jarenlang de gedachte. De werkende mens in de grote stad had eenvoudigweg geen tijd. Werk, gezin en vrijwillige brandweer zouden niet zijn te combineren.
Maar de wereld verandert, zo constateert ook de Haagse brandweercommandant Rob Brons.
Flexibel werk heeft zijn intrede gedaan, waarbij mensen hun eigen uren kunnen indelen en steeds vaker thuis kunnen werken als zij dat nodig achten.
"Wat je ziet is dat er meer mogelijkheden zijn om als brandweervrijwilliger aan de slag te gaan, doordat steeds meer mensen flexibel gaan werken. Daardoor zou de animo voor vrijwilligerswerk wel weer eens kunnen toenemen.''
Brons is sinds anderhalf jaar druk bezig met het ontwikkelen van alternatieven voor uitbreiding van het brandweerkorps in zijn gemeente.
Dat is nodig ook, want vrijwel alle korpsen in Nederland kampen met geldgebrek sinds de rechter vorig jaar in verband met Europese regelgeving korte metten maakte met de werktijden van de beroepsbrandweer.
Het gevolg is dat brandweerlieden minder uren paraat mogen staan op de kazerne dan voorheen (maximaal 48 in plaats van 54 uur per week), maar dit dan wel met behoud van salaris.
De brandweer moet daardoor nieuwe mensen aannemen, wat voor Nederlandse gemeenten (die de brandweer betalen) een miljoenenstrop betekent.
Vrijwilligers vormen een deel van de oplossing. Die zoekt Brons in eerste instantie dicht bij huis: in het eigen brandweergebouw. Het gebruik van vrijwilligers binnen het brandweergebouw (die een kantoorbaan hebben) scheelt volgens de brandweercommandant miljoenen. "Als je 365 dagen per jaar een spuitwagenbemanning met beroepskrachten achter de hand moet houden, kost je dat twee miljoen euro per jaar. Bij vrijwilligers ligt dat bedrag aanzienlijk lager.''
Brons kijkt in eerste instantie naar een groep van honderd 'niet-operationele mensen', zoals preventiekrachten en medewerkers van afdelingen als personeel en organisatie en financien.
Een inventarisatie heeft de brandweercommandant inmiddels geleerd dat er grote belangstelling bestaat voor een vrijwilligersfunctie vanuit het brandweerkantoor: 27 van de honderd kantoormedewerkers hebben interesse getoond.
"Die zouden we met name bij piekbelasting kunnen inzetten. Denk aan situaties waarbij er iets buitengewoon ernstigs is gebeurd, bijvoorbeeld een zeer grote brand. Of als er een voorspelbare piekbelasting is, zoals oudejaarsavond.''
Die piekbelastingen ontstaan volgens Rob Brons zo'n tien tot vijftien keer per jaar. "En zonder vrijwilligers moeten we voor die paar keer per jaar dat het nodig is miljoenen euro's reserveren.''
Voor het zover is, moet er nog wel heel wat gebeuren, waarschuwt Brons. Van de honderd aspirant-vrijwilligers op de brandweerkazerne is ongeveer de helft brandweervrijwilliger in de eigen woonplaats. De andere helft werkt als 'burger' in het kazernegebouw en ziet brandweerwerk als een leuke neventaak.
Die laatste groep moet volgens Brons nog wel door een pittige selectieprocedure komen en daarna een opleiding van ongeveer een jaar volgen. "Het gaat dus nog zeker anderhalf jaar duren voor we deze vrijwilligers kunnen inzetten.''
Daarmee is de zoektocht van de Haagse brandweercommandant naar vernieuwende organisatievormen niet ten einde. Hij wijst erop dat er inmiddels verschillende soorten vrijwilligers bestaan die nieuwe mogelijkheden bieden aan een korps dat veel nieuwe mensen nodig heeft, maar daar niet per se veel meer geld voor krijgt.
De bekendste vorm van vrijwilligerswerk bij de brandweer bestaat uit de 'vrije-instroomvrijwilligers', ofwel degenen die in vier minuten op de kazerne moeten zijn als de pieper afgaat.
Dit is een vorm van vrijwilligerschap die in een meer landelijke gemeente als Westland (met veel vrijwilligers die in het eigen gebied werken) nog veel voorkomt.
Brons: "Vooral die vorm van vrijwilligerswerk doet bij de leek denken aan onbezoldigde arbeid. Maar zo zit het niet in elkaar. Eigenlijk zijn de vrijwilligers van nu flexwerkers. Ze worden betaald voor de uren die ze daadwerkelijk werken.''
In zijn zoektocht naar betaalbare oplossingen kijkt Brons met belangstelling naar een project in Pijnacker-Nootdorp (45.000 inwoners), waar sinds enige tijd weer een ander soort vrijwilligers bestaat.
Daar draait een team van zes mensen uit een pool van negentig één keer in de negen dagen een shift van twaalf uur. "Daarvoor moeten zij een nacht in de kazerne doorbrengen om een brandweerwagen te kunnen bemannen.''
Deze pool van vrijwilligers bemant de kazerne buiten kantooruren. Voor die 'kantooruren' (zestig uur per week) heeft de gemeente beroepsbrandweer.
Brandweercommandant Brons: "Dat we op dit moment geen vrijwilligers hebben in Den Haag komt met name doordat mensen als traditionele vrijwilligers niet in vier minuten op de kazerne konden zijn. Een cruciaal punt als je uitgaat van de traditionele brandweervrijwilligers. Daar hebben we nu een antwoord op gevonden met het kazernepersoneel.''
