Buitenlandse studenten zorg veiligheidsdienstenVolkskrant.nlgepubliceerd op 27 januari 2009 16:59, bijgewerkt op 27 januari 2009 17:08
Van onze verslaggever Gerard Reijn
AMSTERDAM - Minstens twee-, maar misschien wel driehonderd studenten uit risico-landen als Nepal en Pakistan zijn de afgelopen jaren in Nederland verdwenen. Ze kwamen Nederland binnen, schreven zich in bij een hogeschool en kort daarna verdwenen ze.
Studenten (komen niet in het verhaal voor) (ANP) Misschien viel de opleiding tegen of kregen ze heimwee en keerden ongemerkt terug. Waarschijnlijker is dat ze in de illegaliteit verdwenen op zoek naar een beter leven. Maar het is ook niet uitgesloten dat die ‘studenten’ (potentiële) terroristen zijn.
Veiligheidsdiensten houden rekening met die mogelijkheid, en de Onderwijsinspectie, die onlangs in zijn rapport Buitenlandse studenten in het hoger onderwijs de cijfers van de verdwenen studenten meldt, kan het niet uitsluiten. ‘Want waarom’, vraagt de woordvoerder van de inspectie zich af, ‘komen studenten die nauwelijks Engels spreken naar Nederland om een Engelstalige opleiding te doen?’
Laatje
Sinds 2004 doet de regering er alles aan om studenten van buiten de EU naar Nederland te halen. Ze zijn welkom, want ze brengen bij de onderwijsinstellingen geld in het laatje en ze creëren de internationale studieomgeving die onderwijsminister Plasterk zo graag wil.
Tot voor kort leek het terrorismerisico theoretisch, maar vorig jaar waren er enkele incidenten met buitenlandse studenten die de veiligheidsdiensten te denken geven. In september werden twee Somaliërs aangehouden op het vliegveld van Keulen, op verdenking van terroristische activiteiten. Eén van hen studeerde technische natuurkunde aan Saxion Hogeschool in Enschede. Inmiddels zijn de twee weer vrijgelaten, maar dat wil niet zeggen dat ze niet meer verdacht zijn.
En in maart 2008 werd een Pakistaanse student aan de Avans hogeschool in Breda gearresteerd. Deze man werd in verband gebracht met een terroristische cel die enkele maanden eerder in Barcelona was ontmanteld. De man is inmiddels uitgeleverd aan Spanje. Als gevolg van deze twee incidenten verhoogde de terrorismebestijdingsdienst NCTb het dreigingsniveau van ‘beperkt’ naar ‘substantieel’. En in december wezen de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer erop dat de buitenlandse studenten een risico zijn voor de veiligheid.
Veiligheidsrisico
Dat de exotische studenten nu worden gezien als veiligheidsrisico, hoeft niet te betekenen dat alle versoepelingen van de afgelopen jaren weer moeten worden afgeschaft. Uit het onderzoek van de Onderwijsinspectie blijkt dat de risico’s groter worden naarmate de onderwijsinstellingen begeriger worden naar de lucratieve buitenlandse studenten. Daarom onderzocht de inspectie acht onderwijsinstellingen die zeer afhankelijk zijn van het aantrekken van buitenlanders, zoals Hogeschool Zeeland, Saxion, en de niet-bekostigde instellingen als Dutch Delta University en Europort Business School.
Begerige onderwijsinstellingen letten niet genoeg op, stelt de inspectie. Niet op vereiste diploma’s en niet op vaardigheden als het spreken van de Engelse taal. Ze schakelen commerciële bemiddelingsbureaus in die studenten ronselen. Al met al krijgen ze studenten die niet of nauwelijks geschikt zijn. Ze lokken die studenten soms met al te rooskleurige informatie en met veel te veel vrijstellingen, verknollen daarmee het imago van het Nederlands onderwijs maar halen in één moeite door een veiligheidsrisico binnen.
Pakistan
De immigratiedienst IND heeft de onderwijsinstellingen al op het hart gedrukt extra voorzichtig te zijn met het aannemen van Pakistaanse studenten. Sindsdien is hun aantal al hard achteruit gelopen, al heeft dat waarschijnlijk niets te maken met beter uitkijken: sinds midden vorig jaar is de Nederlandse ambassade in Pakistan flink ingekrompen vanwege de onveiligheid in dat land. Daarom moeten Pakistaanse studenten die naar Nederland willen, eerst naar Dubai om daar in de Nederlandse ambassade een test te doen. Dat is duur en omslachtig, dus dat schrikt veel studenten af.
Om de risico’s in de hand te houden, heeft de overheid samen met het onderwijsveld de Gedragscode voor Internationale Studenten opgesteld. Alleen instellingen die die code hebben ondertekend, kunnen internationale studenten werven. De code gaat niet alleen over onderwijskundige zaken, maar ook over veiligheidszaken. Terrorismebestrijder NCTb is nu alle ondertekenaars van de gedragscode op het hart aan het drukken wat beter op te letten, zo schreef minister Plasterk onlangs aan de Tweede Kamer.
