http://www.ad.nl/binnenland/3067531/Altijd_angst_voor_stilstaand_water.htmlwoensdag 11 maart 2009
Altijd angst voor stilstaand water
Door MARC KRUYSWIJK
Hij kon niet meer lopen en niet meer praten. De hersenstam was aangetast. Alleen zijn armen kon hij nog bewegen. En die bewoog Chris Zwijnenburg dan ook op 12 maart 1999. Woest op en neer. ,,Mijn vrouw Nel dacht: ‘die is helemaal gek geworden’."
Zwijnenburg probeerde de mensen rond zijn ziekenhuisbed te wijzen op journaalbeelden die hij zag op de televisie tegenover hem. Een uitbraak van een geheimzinnige ziekte. Legionella, weten we nu. Veteranenziekte. Het land stond op zijn kop, iedereen sprak over de Westfriese Flora. Honderden mensen zouden een ernstige ziekte hebben opgelopen tijdens de vermaarde bloemententoonstelling in Bovenkarspel. Het moment dat Zwijnenburg de beelden op televisie zag realiseerde hij zich: ,,Dus dáár heb ik het opgelopen.”
Het is inmiddels precies tien jaar na die dag en nog steeds gaat Zwijnenburg met de Westfriese Flora naar bed en hij staat ermee op. Op feestjes, tijdens vakanties, je kan het zo gek niet bedenken, of het komt ter sprake: de veteranenziekte. In totaal overleden 32 van de mensen die tijdens de tentoonstelling besmet raakten, ongeveer 200 mensen werden ziek. De bacterie bleek te zitten in de leidingen van whirlpools die op de Flora werden tentoongesteld. Vóór Bovenkarspel was de veteranenziekte een onbekend verschijnsel, 12 maart 1999 was de dag dat dat veranderde.
Op 26 februari bezochten Chris Zwijnenburg en zijn vrouw Nel, destijds 60 en 59 jaar, de Flora in Bovenkarspel. Zwijnenburg was net met de VUT en had besloten zich helemaal op zijn tuintje te storten. ,,West-Friesland was wel wat ver weg, maar we hadden toch alle tijd. Het was een gezellige middag, maar twee dagen later werd ik hondsberoerd. Mijn vrouw trof me thuis aan, zittend aan de tafel zat ik een beetje voor me uit te brabbelen. Ik was uitgedroogd en had een dubbele longontsteking.”
In het IJsselland Ziekenhuis in Capelle aan den IJssel hadden ze aanvankelijk ook geen idee wat Zwijnenburg mankeerde. Vrouw Nel werd zelfs gevraagd hoe lang haar echtgenoot al aan het dementeren was. Het was diezelfde Nel echter die voor het eerste het woord legionella liet vallen. ,,Op de vraag of wij onlangs nog exotische reizen hadden gemaakt, bedacht ik me dat we de week tevoren naar de sauna waren geweest en ik herinnerde me dat ik wel eens iets had gelezen over een bacterie die gedijt in water van 25 tot 50 graden. De arts, die het ook niet wist, heeft toen in arren moede maar medicatie tegen legionella gegeven.”
Dat saunabezoekje een week tevoren is Zwijnenburgs redding geweest, zeggen beiden. Urenlang lag hij te ijlen met een temperatuur van 42 graden. De arts riep om de hoek van zijn kamer de heer aan en sloeg een kruisje. Gelukkig sloegen de medicijnen aan. ,,Zonder die opmerking van Nel, had ik het niet kunnen navertellen.”
En dus was Zwijnenburg al iets aan de beterende hand op het moment dat hij de journaalbeelden over de legionella-uitbraak tot zich kreeg. De beelden van zieke en overleden mensen maakten diepe indruk op hem. ,,Ik wist dat het iets heel heftigs was, wat ik had doorgemaakt en ook nog steeds doormaakte. Maar opeens ben je niet meer zomaar een patiënt, maar je wordt onderdeel van iets groters, iets dat wekenlang elke dag op televisie was. Heel vreemd.”
Lichamelijke klachten heeft Zwijnenburg er niet aan overgehouden. Zijn handschrift is niet meer helemaal hetzelfde, maar voor de rest zijn alle functies weer terug gekomen. Hij is zich bewust van de gevaren. Dus als hij eens in het buitenland in een hotel zit, is het eerste wat hij doet de warme kraan in de badkamer goed openzetten. ,,Als die niet goed heet wordt, dien ik een klacht in. Dat is hartstikke gevaarlijk.”
En ook wanneer de Zwijnenburgs terugkomen van vakantie, zijn ze beiden scherp op de gevaren van stilstaand water.
,,Als je drie weken de kranen niet gebruikt, is het zaak het allemaal goed door te spoelen. Niet onmiddellijk een glaasje pakken en drinken maar. Dus goed heet zetten en minstens vijf minuten laten lopen. Dan ben ik er pas een beetje zeker van dat we niet opnieuw gevaar lopen en ik weer in het ziekenhuis terechtkom.”
De dag van vandaag beleven Chris en Nel Zwijnenburg onder elkaar. De herdenking vanmorgen in de Sint Martinuskerk in Bovenkarspel laten ze aan zich voorbij gaan, dat trekken ze gewoon niet. ,,Dat is te emotioneel, dat kunnen we gewoon niet aan.”
