‘Ik hoor allemaal sirenes hier in Alphen’: ervaringen van een crisiscommunicatieadviseur http://www.nationaalcrisiscentrum.nl/nieuws/‘ik-hoor-allemaal-sirenes-hier-alphen’-ervaringen-van-een-crisiscommunicatieadviseur
26 april 2011 12:48
Het schietincident in winkelcentrum Ridderhof in Alphen aan den Rijn was niet alleen een verschrikkelijk drama, maar ook een testcase voor de crisiscommunicatie. Eric Seugling, senior adviseur risico- en crisiscommunicatie bij brandweer Hollands-Midden was die dag crisiscommunicatieadviseur in het Regionaal operationeel Team. Hij maakte het communicatieprocessen van zeer dichtbij mee. Voor
www.nationaalcrisiscentrum.nl heeft hij zijn ervaringen opgeschreven.
Sirenes
Zaterdag 9 april iets over half één gaat de telefoon: Ingrid Gort, een van de brandweerwoordvoerders aan de lijn: “Eric, we hebben een GRIP2, ik hoor allemaal sirenes hier in Alphen en ik weet nog niet wat er aan de hand is, maar er is iets goed mis. Je hebt wel geen dienst, maar ga toch maar richting ROT (Regionaal operationeel Team).” Ik hoor de sirenes op de achtergrond en denk onmiddellijk ‘dit wordt een forse klus’, onwetend wat er gaande is. Ingrid probeert de Gemeenschappelijke Meldkamer te bellen, maar komt er niet doorheen. Op weg naar het ROT hoor ik op Omroep West dat er een schietpartij is geweest met minimaal vier doden en tientallen gewonden, in de uitzending wordt door een getuige zeer emotioneel verslag gedaan. Ik grijp mijn mobiel en bel met het piketnummer woordvoerder van de gemeente Alphen aan den Rijn, in gesprek. Dan maar een tweede nummer, ook in gesprek, dan het hoofd communicatie Leiden gebeld. Die neemt op, ik brief haar snel en vraag haar actie te ondernemen omdat de collegae van Alphen zeker bijstand nodig zullen hebben. Een soortgelijk telefoontje pleeg ik met het piket communicatie van het NCC.
Drama
Om kwart voor één loop ik de ROTzaal binnen, snel komt de bezetting binnen en nog voor één uur start het eerste ROT. Het is moeilijk om een eerste beeld te krijgen van de gebeurtenissen, langzaam wordt duidelijk dat een verschrikkelijk drama zich heeft afgespeeld.
De communicatie vanuit de gemeente komt snel op gang. In het Actiecentrum wordt intensief samengewerkt tussen verschillende disciplines, de politiewoordvoerder sluit aan en levert daarmee een meerwaarde aan de communicatie. Collegae uit allerlei gemeenten (Hillegom, Lisse, Nieuwkoop, Rijnwoude, Rotterdam, Den Haag en enkele ministeries) sluiten aan om de communicatie in zo goed mogelijke banen te leiden. Als vanzelfsprekend wordt openheid, transparantie en pro-actief communiceren als basis genomen. Burgemeester Bas Eenhoorn pakt zijn rol met meer dan 100% op volgens deze lijn. In de anderhalve week na het incident worden de Alphense collegae nog regelmatig bijgestaan vanuit andere gemeenten en de veiligheidsregio.
Terugkijkend heb ik een gevoel van trots, zo goed als het allemaal gelopen is, zo collegiaal als anderen bijsprongen. Een beter compliment dan werd gegeven in Binnenlands bestuur: “Communicatie rond drama in Alphen ‘volgens het boekje’ kan je niet krijgen.
Binnenkort komt de evaluatie en worden de puntjes op de i gezet. Het fundament is stevig, het gebouw crisiscommunicatie staat. We moeten het nog verder afbouwen, maar het ut dat je crisiscommunicatie alleen op deze schaal en deze manier kunt organiseren staat niet meer ter discussie.
Achtergrond
De Veiligheidsregio Hollands Midden werkt al twee jaar aan het professionaliseren van de risico- en crisiscommunicatie. De burgemeesters in de regio waren het, op basis van een aantal incidenten, al snel met elkaar eens dat dat moest gebeuren. Al langere tijd kent de regio een regionale werkgroep risico- en crisiscommunicatie met daarin vertegenwoordigd alle gemeenten, hulpdiensten, milieudiensten en Openbaar Ministerie.
In een aantal workshops, presentaties en discussiedagen met burgemeesters en gemeentesecretarissen is toegewerkt naar besluit van het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio om een regionaal team te vromen waarin alle communicatieprofessionals uit de regio een plek moeten krijgen. Vier functies worden in een hard piket geplaatst, communicatieadviseur CoPI, communicatieadviseur ROT, Hoofd AC Communicatie en de communicatieadviseur (R)BT.
Competentiescan
Basis voor de selectie wie op welke plek het best tot zijn recht komt is een competentiescan. Daarnaast worden alle deelnemers intensief opgeleid en getraind. Het team wordt ontkleurd ingevuld, afkomst uit gemeente, brandweer, politie of GHOR is niet belangrijk, de kwaliteit telt. Het team wordt standaard vanaf een GRIPfase ingezet, een burgemeester kan ook bij hele specifieke zaken een beroep doen op het team. Om de link naar plaatselijk niet te verliezen worden er altijd plaatselijke communicatieadviseurs toegevoegd aan het kernteam. Met deze werkwijze zou kwaliteit en kwantiteit geborgd zijn. Na een ja van het Algemeen Bestuur aan het begin van dit jaar, zijn eind maart ruim zestig communicatieadviseurs met behulp van een competence game van InConnect geselecteerd voor de functies. Daarna namen begin april vijftien mensen deel aan de trainingen voor hoofd Actiecentrum en adviseur BT/ROT. De communicatieadviseur CoPI wordt ingevuld door woordvoerder van brandweer of politie, al naar gelang het incident. Later dit jaar volgen trainingen voor omgevingsanalisten en pers/publieksvoorlichters. De neuzen staan allemaal dezelfde kant op. Het piket gaat op 1 mei officieel in.
Eric Seugling, Senior communicatieadviseur Veiligheidsregio Hollands Midden
