Het is voor mij lastig om op de dag van eventueel noodweer hier ook updates te posten... dus bij deze ook van mijn kant de bevestiging dat het zondag flink tegenviel qua noodweer. Dit komt omdat de atmosfeer op een bepaalde manier is opgebouwd met luchtlagen. Op de grond heb je warme lucht die wil opstijgen, vervolgens tegen koude lucht opbotst en daarna condenseert.
Afgelopen zondag was dus het geval dat een luchtdeeltje aan de grond (bijvoorbeeld) 20 graden was. Dat luchtdeeltje wil opstijgen omdat de lucht er boven kouder is. Op 3 kilometer hoogte is het (bijvoorbeeld) 15 graden, waardoor het deeltje stijgt. Op een gegeven moment - waar wij zondag dus last van hadden - zit er plots een inversielaag in de atmosfeer. Normaal gesproken verloopt de temperatuursverloop van hoog aan de grond tot laag bovenin de lucht (van b.v. 20 naar -20 graden). Bij een inversie zit er opeens een aparte luchtlaag die afwijkt qua temperatuur. Dan krijg je op verschillende hoogtes dus dit: 20, 15, 10, 5, 15, 10, 5, -5 etc. Als zo'n luchtdeeltje op de grond 20 graden was en dan opstijgt en vervolgens tot 5 graden is afgekoelt, dan botst het plots tegen de luchtlaag van 15 graden aan. Omdat koude lucht niet door warme lucht heen kan stoten, blijft het plakken op die hoogte en smeert het luchtdeeltje zich als het ware uit (het condenseert, wordt een wolk en smeert zich uit). Je krijgt dan dus als het ware een deksel op een pan waar niks uit kan ontsnappen.
Een perfect voorbeeld waren van de week de plaatjes van die rare paddestoelwolk in Haarlem. De luchtdeeltjes stijgen op vanaf de grond, knallen tegen de inversielaag aan en smeren zich uit onder de pannendeksel.
Afgelopen zondag zag je dat er wel buien ontstonden. Maar omdat die inversielaag er zat, de wat warmere en drogere luchtsoort op hoogte, konden de buien niet doorgroeien. Ze werden als het ware tegengehouden door de deksel. Nu was het mogelijk dat er grotere buien konden ontstaan, maar dan moest de temperatuur op de grond stijgen (gaspitje moet hoger waardoor het water in de pan harder kookt en meer druk zet op deksel
) of er moest hulp worden toegevoegd door een ander weerelement zoals bijvoorbeeld een koufront of een hoogtetrog (vergelijk het met de deksel schuin op de pan leggen zodat er toch stoom kan ontsnappen). Die elementen kwamen later door dan gepland, waardoor de potentiële explosieve luchtlagen al boven Duitsland lagen toen de inversielaag kon worden doorbroken. Dáár lukte het vervolgens dus wel met de buien.
Dinsdag is het wel gelukt met het doorbreken van zo'n luchtlaag. Toch viel het achteraf gezien nog redelijk mee met het noodweer. Het is enorm lastig in te schatten waar de buien gaan vallen en vooral hoe laat en hoe intens. Weerbedrijven zoals het KNMI, MeteoConsult, WeerOnline en Weerplaza werken allemaal met weermodellen. Deze laten heel veel zien op kaarten. Over de luchtvochtigheid, over de potentiele energie in de lucht, over de temperatuur aan de grond, windrichting etc. Maar dat is slechts een klein deel van de gehele atmosfeer. Er zijn zo veel processen in de atmosfeer die niet goed in kaart te brengen zijn (te voorspellen) dat er soms gewoon dingen gebeuren waar geen rekening mee werd gehouden. En zondag zag je dat dus; zo'n inversielaag stond niet 'zo dik' op de kaarten waardoor het dus allemaal meeviel.
Uiteraard wil dat dus niet zeggen dat het zinloos was dat er gewaarschuwd werd. Was het zo geweest dat de buien wel door die luchtlaag heen konden knallen zonder verdere remming, dan waren er zeer zware buien mogelijk geweest met allerlei gevaarlijke randverschijnselen. De atmosfeer was een gevaarlijk explosieve cocktail afgelopen zondag. Wie buiten is geweest kon dat ook wel voelen: hoge temperatuur, heel erg vochtig, veel wind aan de grond, veel wind in de lucht. Weerinstanties waarschuwen niet dat iets GAAT gebeuren... ze waarschuwen dat er iets KAN gebeuren.
