Ambulancechauffeur wint Zilveren Zeepkist: 'Gun patiënt zijn einde'

[RAdeR]

Gun patiënt zijn einde
Publicatie Nr. 23 - 10 juni 2011
Auteur Erik van Engelen

«« genomineerd voor de Zilveren Zeepkist 2011
Dit artikel vormde ook het vertrekpunt voor een documentaire van Zembla »»

De medische wetenschap maakt steeds meer mogelijk. Het voelt echter niet goed om medewerking te moeten verlenen aan het oprekken van een leven dat eigenlijk al ‘klaar’ is. Een noodkreet uit de ambulancewereld.

Na ruim elf jaar op de ambulance staan sommige facetten van hulpverlenen mij steeds meer tegen. De medische wetenschap is tot steeds meer in staat. Het resultaat hiervan is dat wij als ambulancehulpverlener almaar vaker te maken krijgen met oude mensen die in een terminaal stadium van hun leven verkeren, bij wie het kaarsje langzaam maar zeker, of plotseling, uit kan gaan. Voor de terminale patiënt die ondraaglijk lijdt, levert de gang naar het ziekenhuis louter uitstel op van iets wat hij binnen afzienbare tijd tóch moet ondergaan. De hoogbejaarde die wij door reanimatie in leven houden, ontnemen wij een mooie dood. Wat hij ervoor terugkrijgt is ongewis. In slechts weinig gevallen kan deze patiënt het ziekenhuis zonder enig restverschijnsel verlaten.


 We moeten ons afvragen of we de hoogbejaarde die wij door reanimatie in leven houden, niet beroven van een mooie dood. Beeld: Willem Poelstra
Onze hoogontwikkelde medische standaard verlengt het leven, maar de kwaliteit zal op de langere termijn sterk verminderen. In ons dagelijks werk komen we steeds meer mensen tegen die lijden onder de ouderdom. Fysieke pijn, benauwdheidsklachten, maar ook eenzaamheid. Het gevolg van onze tussenkomst is verergering van deze pijn, omdat we meewerken aan het verlengen van hun leven.

Humaan
Er is niets in het leven wat zo onherroepelijk bij het leven hoort als de dood. We zijn het erover eens dat dit proces zo humaan mogelijk moet verlopen. Pijn en benauwdheid moeten altijd bestreden worden. Maar het levenseinde heeft ook iets bijzonders, iets mystieks. Juist het feit dat we vroeg of laat komen te overlijden maakt het leven zo de moeite waard. Om te sterven kun je je toch geen betere plaats voorstellen dan je eigen vertrouwde omgeving met je naasten in de buurt. De kilte van de kliniek is voor de meeste mensen niet de voorkeursplek om te sterven.

Mij bekruipt steeds vaker het gevoel dat wij tegen beter weten in met zulke patiënten naar het ziekenhuis worden gestuurd, terwijl abstinerend beleid het meest humaan zou zijn. Een dergelijke beslissing van de dienstdoende huisarts blijft meer en meer uit, omdat de visitearts tegenwoordig slechts bij toeval de eigen huisarts is. De dienstdoende huisartsen op de huisartsenposten durven deze beslissingen niet te nemen, omdat ze de patiënt onvoldoende kennen. Ook de juridische aansprakelijkheid speelt mee. De makkelijkste weg is dan: insturen.

Berusten
Wat wij in deze tijd missen, is een stervensbegeleider – zoals vroeger de pastoor – van wie geen medisch ingrijpen wordt verwacht, die mensen het vertrouwen geeft de dood gerust tegemoet te treden. In mijn werk ben ik steeds vaker geneigd om patiënten én familie te doordringen van het feit dat het leven eindig is en daarin te berusten. Dit valt helaas buiten mijn verantwoordelijkheid. Wat ik wél kan doen, is een discussie op gang brengen over dit onderwerp. Met als doel meer overleg tussen (huis)arts en palliatieve zorginstellingen, die uitstekende terminale thuiszorg kunnen leveren, en meer respect voor mensen die op basis van hun leeftijd of omstandigheden de regie voor hun levenseinde zélf in de hand willen houden.

Erik van Engelen, ambulancehulpverlener

http://medischcontact.artsennet.nl/Tijdschriftartikel/97811/Gun-patient-zijn-einde.htm

Zie ook http://www.hulpverleningsforum.nl/index.php?topic=55442.0

[RAdeR]

Ambulancechauffeur wint Zilveren Zeepkist
Ambulancechauffeur Eric van Engelen heeft de Zilveren Zeepkist 2011 gewonnen voor het meest spraakmakende artikel dat de afgelopen twee jaar in Medisch Contact heeft gestaan. In zijn bijdrage beschreef Van Engelen indringend hoe hij het met de jaren steeds moeilijker vond worden om mensen naar het ziekenhuis te vervoeren die dat zelf niet wilden.

De jury typeerde hem als ‘klokkenluider’ en zag in zijn artikel een ‘kort, krachtig en duidelijk signaal’, en een ‘emotionele oproep vanuit een onverwachte hoek’. Het artikel van Van Engelen kreeg van de jury 54 punten, precies evenveel als de bijdrage van (niet-praktiserend) vrouwenarts Arno Verhoeven en zijn coauteurs over de risico’s van sectio bij een stuitligging. De stem van de publieksjury moest de doorslag geven: van de 382 mensen die hun stem uitbrachten op www.medischcontact.nl, koos 45 procent voor Van Engelen en 8 procent voor Verhoeven e.a..

Het prijswinnende artikel heeft inmiddels ruim de aandacht getrokken; zondag nog was een uitzending van tv-programma Zembla aan het onderwerp gewijd. In zijn dankwoord signaleerde Van Engelen dat in de publiciteit de nadruk ligt op het al dan niet reanimeren van ouderen. Niet helemaal terecht, vindt hij. ‘Het gaat mij ook om terminaal zieken met een slechte prognose. De huisarts stuurt hen in, en ze worden naar het ziekenhuis vervoerd, hoe pijnlijk die rit ook voor hen is. Is dat werkelijk nodig, ook als iemand uitstraalt dat hij klaar is met leven?’

De redactie van Medisch Contact nomineerde vijf artikelen voor de Zilveren Zeepkist; een jury van de (vice-)voorzitters van de KNMG en de Federatiepartners koos daaruit de winnaar. Ben Crul, scheidend hoofdredacteur van Medisch Contact, reikte de wisseltrofee uit tijdens zijn afscheidssymposium, afgelopen maandag in de Domus Medica in Utrecht.

http://medischcontact.artsennet.nl/Tijdschriftartikel/102865/Ambulancechauffeur-wint-Zilveren-Zeepkist.htm

Lees 5 genomineerde artikelen

[RAdeR]

Bij deze een hartelijke felicitatie aan Erik van Engelen.  

[mvanthof]

Dapper en goed dat dit aan de orde komt. Binnen de brandweer waar ook reanimatie tot de taken behoort zoals de VRR waar ons korps bij hoort, is inmiddels ook een discussie aan het starten over wat te doen als wij als eerste hulpverlener bij een reanimatie aankomen. Hoe weten we of een persoon de wens heeft om niet gereanimeerd te worden. Met name ook juridische vragen spelen in onze gejuridiseerde wereld helaas een (hoofd) rol.
Goed dat de discussie gestart is, over alle situaties, niet alleen reanimatie.
En geeft ook aan wat we aan het verliezen zijn door de wijzigingen in de manier waarop de huisarts functie wordt ingevuld. Het worden steeds minder "huis" artsen en steeds meer artsen zonder persoonlijke binding. Ik vind dit, ondanks begrip voor de redenen waarom dit gebeurt, toch een verlies.

Maar hoe dan ook, een felicitatie is op zijn plaats en de wens dat hier ook iets mee wordt gedaan.

Maarten van 't Hof
Lid Korps Brandweer Barendrecht

[Wout]

Ik ken voorbeelden van deze situatie ook uit de praktijk. Waarom komt er niet een niet-reanimeren ketting, die na een gesprek verstrekt wordt door de huisarts en door alle hulpverleners gerespecteerd moet worden? Dan weet iedereen wat er aan de hand is, en wordt de wens van de patiënt gerespecteerd.

[Wout]

Ah, ik zie net dat dat al bestaat Waarom dragen zo weinig mensen die dan?

[jvo]

Ah, ik zie net dat dat al bestaat Waarom dragen zo weinig mensen die dan?

Omdat het best een confronterend gesprek is om te voeren met iemand, "u gaat dood binnenkort, wilt u dat we nog iets doen of niet"?, Dus wij krijgen inderdaad heel vaak patienten mee die terminaal zijn, en voor palliatieve behandeling gaan, maar waar geen verklaring van is of er wel of niet gereanimeerd gaat worden. Dat levert gelukkig niet vaak problemen op, maar dat is meer geluk dan wijsheid..

De vorm en inhoud van die verklaring zijn ook nog lastig, ik denk dat het voor de sector geweldig zou zijn om een standaardmodel te maken waarop alles staat waar je als ambulance wilt weten, en zonder die verklaring wordt er niet vervoerd... maar dat is iets voor een nieuw onderwerp....

[Lunatum]

Misschien moet je, heel kort door de bocht, de vraag ook voorleggen aan iedere patiënt die in het ziekenhuis wordt opgenomen.

Ik zie op de SEH met enige regelmaat patiënten met een ernstige aandoening zoals hartfalen, COPD of kanker die acuut ziek binnenkomen en waarbij nog nooit een beleid is afgesproken, terwijl ze al jaren onder controle zijn op de polikliniek. Specialisten moeten daar meer aandacht aan besteden bij poliklinische controles van deze patiëntengroepen. Dat voorkomt dat je op de SEH voor het blok gezet wordt en een niet-reanimeren beleid moet afspreken bij iemand die je niet kent. Hoe goed je het ook uitlegt, patiënten en familie reageren daar niet altijd even begripvol op.

Ook voor de huisarts is hier een belangrijke rol weggelegd. Ik denk dat je dit ook moet bespreken bij (niet-terminale) ouderen die nog wel vitaal zijn en weinig co-morbiditeit hebben. Je voorkomt dat familie dan bij een onverhoopt ziek zijn overvallen wordt door de vraag van een arts op de SEH.

Dat schept duidelijkheid voor de ambulance, de huisarts, de SEH en voor verpleging op de afdeling. De niet-reanimeren penning is dan een mooi uitgangspunt, al kan je niet iedereen met een niet-reanimeren beleid (of dat nu op verzoek is van patiënt of omdat het medisch zinloos is) dwingen de penning te dragen.

[Dinges]

Vanochtend (na nachtdienst) kwam ik toevallig langs de herhaling van de uitzending van Zembla> Zie uitzending gemist:

http://beta.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1111833-niet-reanimeren-a-u-b

[Scaniafan]

Misschien een klein schopje, maar ik wil hier nog wel op reageren

Misschien moet je, heel kort door de bocht, de vraag ook voorleggen aan iedere patiënt die in het ziekenhuis wordt opgenomen.

Toen mijn vader in het ziekenhuis werd opgenomen (Rijnstate, Arnhem) met kanker en uitzaaiingen, werd dit wel degelijk gevraagd aan mijn vader. Dit werd ook in het dossier opgenomen.

Wij hebben regelmatig naar de SEH terug moeten keren, waarbij iedere keer weer die vraag gesteld werd, omdat men er niet vanuit ging dat wat in het patientendossier stond actueel was. Hun redenatie was "Misschien dat er een moment was waarbij ons vader weer wilde vechten voor zijn leven en dus ook gereanimeerd wilde worden."