Als politieman heb je 2 petten: toezichthouder in het bestuursrecht en opsporingsambtenaar in de zin van strafvordering. In België praat men in dit kader van 'ambtenaar van bestuurlijke politie' en 'ambtenaar van gerechtelijke politie', maar dit even terzijde.
Bij het uitvoeren van een verkeerscontrole zijn wij, politie, toezichthouder in het kader van de WVW1994 en onderliggende wetgeving. Op basis hiervan kunnen wij alleen de bestuurder van voertuigen naar zijn gegevens vragen en de overige inzittenden niet. Even afgezien van enkele situaties, zoals verkeersongevallen e.d. Maar bij een 'normale' verkeerscontrole is het alleen dus de bestuurder die wij naar zijn gegevens kunnen vragen.
Bijna.
Bij het uitvoeren van een verkeerscontrole ben je geen toezichthouder maar gewoon nog steeds opsporingsambtenaar. (art. 160 lid 1 WvW1994)
Zie je echter een strafbaar feit welke valt onder een zogenoemde gedraging dan ben je als agent wel toezichthouder. (Mulder)
Met betrekking tot bovenstaande voorbeelden van Jerommeke zijn wij bezig als opsporingsambtenaar (controle OW, WWM, strafrecht etc) en kunnen wij onze bevoegdheden als toezichthouder niet zomaar gaan mixen met die van opsporingsambtenaar. Wel kunnen wij in dit kader alle inzittenden van een voertuig controleren als er feiten en omstandigheden zijn die een verdenking van een strafbaar feit reëel zijn.
Het doel van je controle bepaald dus uit welke bevoegdheden je kan putten en wat al dan niet een strafbaar feit op kan leveren.
Er hoeft niet perse een strafbaar feit te zijn voor het vorderen naar een identiteitsbewijs. Op grond van artikel 8a van de Politiewet 1993 mag ik een identiteitsbewijs ter inzage vorderen voor zover dat noodzakelijk is voor de politietaak. Dit kan voor verschillende situaties zijn. Ik controleer bijvoorbeeld een auto op grond van de WVW1994. Ik herken de bestuurder als zijnde een bekende woninginbreker en er zitten nog meer gasten in die auto dan wil ik weten wie dat zijn. Deze personalia kunnen dan bijvoorbeeld later in het systeem worden gezet en onder de aandacht gebracht worden bij de collega's.
Er dient voor iedere casus de afweging gemaakt te worden of het nut heeft om naar een identiteitsbewijs te vorderen (oftewel noodzakelijk is voor de uitvoering voor de politietaak). Er moet wel een goede redenering achter zitten.
Puur en alleen een passagier van een betrokkene welke zijn autogordel niet om heeft naar een identiteitsbewijs te vorderen kan dus niet zomaar en heeft ook geen nut.
Het mixen van bevoegdheden waar jij het over hebt kan gerust zolang je het doel van de bevoegdheid niet verdraaid.
Als we in bovenstaande casus dus iemand zonder gordel zien rijden en we dus in dit geval optreden als toezichthouder kan met bovengenoemde info nog steeds worden doorgestapt naar de Politiewet artikel 8a (en ben je dus tevens bezig als opsporingsambtenaar).
Voorbeeld: negeren van een stop-teken aan een bestuurder in het kader van verkeerswetgeving, en dus in je rol als toezichthouder, is strafbaar. Het negeren van een stop-teken door een verdachte in de zin van strafvordering (art 27 WSv), gegeven door ons in de rol van opsporingsambtenaar, is weer niet strafbaar omdat hij/zij niet hoeft mee te werken aan zijn eigen veroordeling.
De strekking van jouw verhaal is helemaal waar. Maar is het aan de politieagent op grond waarvan hij een stopteken geeft. Iemand die net een winkeldiefstal heeft gepleegd en weg rijdt in een auto en geef ik een stopteken dan hoeft hij niet te stoppen omdat hij niet hoeft mee te werken aan zijn eigen veroordeling.
Maar ik wil OOK weten of de
verdachte bestuurder een rijbewijs heeft. Dus in het kader van de WVW1994 is de bestuurder van het voertuig nog steeds verplicht om te stoppen, voldoet hij hier niet aan is hij strafbaar.
Het plegen van een strafbaar feit geeft immers geen vrijbrief om niet te voldoen aan bepalingen gesteld krachtens de Wegenverkeerswet 1994.
Uiteraard is hier discussie over ontstaan in de rechtzaal omtrent de rechten/plichten en hier is jurisprudentie over geweest welke stelde dat een verdachte in ieder geval nog steeds gehoor moet geven aan de verplichtingen in de Wegenverkeerswet 1994.
Maar het topic ging over het vorderen van een identiteitsbewijs en niet over het moeten voldoen aan stoptekens. 
