Sorry voor mijn late reactie, ik lees niet dagelijks op het natte deel van het forum maar ik wil hem jullie toch niet besparen. Hier werd om een leraar Natuurkunde gevraagd om wat meer inzicht te vergader over hoe een Tsunami zich zo snel en voor schepen ongemerkt kan verplaatsen. De vergelijking die Henk daarvoor gebruikt met stroom en spanning is correct, maar waarschijnlijk te abstract voor niet-technici. Liever zou ik een mechanisch voorbeeld gebruiken.
De eerste valkuil zit ‘m in het woord “golf”. We hebben hier namelijk te maken met 2 golven: een schokgolf en een vloedgolf. Een schokgolf is wat je voelt als je je ene hand op tafel legt en met de andere met een hamer ergens anders op tafel slaat. Deze schokgolf gaat met de geluidsnelheid door de tafel zonder dat deze daarbij veel wordt verplaatst. Een vloedgolf is natuurlijk een hoop water, zoals de branding.
Welnu bij een zeebeving ontstaat er een schokgolf in de oceaanbodem en de wordt doorgegeven aan de watermoleculen, deze zitten dicht op elkaar en kunnen daardoor nauwelijks bewegen maar zullen wel de klap aan elkaar doorgeven. Dit gaat met orde grootte geluidsnelheid 800 a 1000 km/h. Dit gaat “goed” totdat de schokgolf in ondieper water komt, daar worden de watermoleculen niet meer op hun plaats gehouden door hun buren maar wordt de klap zie ze krijgen omgezet in snelheid, waar door er een vloedgolf ontstaat.
(aldus de 2e wet van Newton F = m*a)
De schokgolf triggerd dus de vloedgolf.
Het beste schoolvoorbeeld hiervan is een rekje waaraan met touwtjes een rijtje van een stuk of 5 balletjes van gelijke grootte en massa naast elkaar zijn opgehangen. Als je dan het buitenste balletje tegen de rest laat slingeren blijven de middelste 3 stilhangen, geven alleen de schokgolf door en het buitenste balletje aan de andere kant schiet weg. Want bij gebrek aan iets om de kracht aan door te geven wordt deze omgezet in snelheid. Hou je echter je vinger tegen dit balletje, blijft ie wel op zijn plaats en voel je het aantikken van het balletje aan de overkant.
m.v.g.
Robin
