Nieuwe SDU-uitgave stelt de mens in de hulpverlening weer centraalDe uitgave, geschreven door Bert Timmermans is een handreiking voor de hulpverleningssector, getiteld: ‘Human factors in de hulpverlening, ramp- en crisisbestrijding’.
De rode draad: mensen maken fouten. Fouten waardoor hulpverleners in hachelijke situaties terecht kunnen komen en hun inzet onbedoeld extra schade kan veroorzaken.
Het boek benut jarenlange ervaringen in de luchtvaart. In deze sector doet men systematisch onderzoek naar factoren die leiden tot menselijke fouten (human factors). Daaruit blijkt dat bij 74% van de luchtvaartongevallen menselijke fouten oorzaak zijn. Voor deze sector een belangrijke reden om veel te investeren in de aanpak van human factors. Het aandeel daar van bij het ontstaan van fouten en ongevallen in de hulpverlening is onbekend.
Human factors zijn factoren die een positieve of negatieve invloed kunnen hebben op het menselijk functioneren, zoals lichamelijke, psychische en sociale factoren. Organisatie, leiderschap, teamwerk, en besluitvorming behoren daar eveneens toe.
Het boek neemt de lezer mee langs deze human factors aan de hand van sprekende voorbeelden van ernstige ongevalssituaties in zowel de luchtvaart als de hulpverlening. Aan de orde komen de vliegramp op Tenerife, de crash met het vliegtuig van Turkish Airlines (de Poldercrash), de bestrijding van de brand in de Koningkerk in Haarlem, een kamerverhuurbedrijf in Harderwijk, de scheepswerf bij de Punt en bij Chemie-Pack.
De informatie is afkomstig uit rapporten van de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid, het Crisislab en de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De gegevens uit deze rapporten werden geanalyseerd op de rol van human factors.
In het boek wordt de lezer met de neus op de feiten gedrukt. Het aantal fouten, ongevallen en sterfte in de hulpverlening kan omlaag als we bereid zijn om grondig te investeren in human factors, de luchtvaart ging de hulpverlening hier in voor. Mario Schoonderwoerd, lid van de kernredactie, schrijft in zijn voorwoord dat “we het aan onszelf verplicht zijn om hier iets mee te doen”.
Dit boek moet worden beschouwd als handreiking en een ondersteuning bij de verdere ontwikkeling van de hulpverlening, ramp- en crisisbestrijding. Met erkenning van de hulpverlener, als mens en functionaris: de belangrijkste maar ook meest kwetsbare factor.
Bert Timmermans, Human Factors in de hulpverlening, ramp- en crisisbestrijding, Lessons learned uit de luchtvaart, Sdu Uitgevers, Den Haag, mei 2012. ISBN 9789012576581
http://www.hufa.nl/human-factors-hulpverlening-sdu
