http://www.weer.nl/weer-in-het-nieuws/weernieuws/ch/16e8b574ff6e17229a1c9eb52bf90ede/article/noodweer_treft_popfestival_steenwijkerwold.htmlNoodweer treft popfestival Steenwijkerwold
05.08.2012 13:00
Een langgerekte donkere wolkenband trekt vanaf het IJsselmeer oostwaarts en schuift de Noordoostpolder, zuidwestelijk Friesland en de noordwestpunt van Overijssel binnen. Wie vaker naar de lucht kijkt weet dat dit er gevaarlijk uitziet. Er nadert een serieuze ‘shelfcloud’ ofwel ‘wolkenkraag. Dit type wolk wordt nagenoeg altijd gevolgd door zwaar onweer met veel wind en veel regen. Je kunt het beste gaan schuilen, in een gebouw. Maar waar moet je heen als je op een festivalterrein staat?
En zo trok gisteravond, 4 augustus, noodweer over het festivalterrein van het Dicky Woodstockfestival in het Noord-Overijsselse Steenwijkerwold. Rond 21.00 uur hoost het enige tijd van de regen, met een intensiteit die de meeste festivalgangers niet eerder hebben meegemaakt. In een mum van een tijd staat het terrein blank en is het zicht af en toe minder dan 50 meter. Bovendien begint het fors te hagelen en als klap op de vuurpijl krijgen de bezoekers, bands en medewerkers een valwind te verwerken. Dat blijkt teveel voor een van de tenten, waardoor deze instort. Vijftien mensen raken gewond en het festival is inmiddels afgelast.
Valwind en shelfcloud
In een bui zijn altijd sterke stijg- en daalbewegingen aanwezig. Lucht wordt door een krachtige zuiging omhoog gestuwd, terwijl de regen zorgt voor een neerwaartse –en koude- windstroom vanuit de bui. Deze twee windregime’s (sterke stijging en sterke daling) zijn naast elkaar aanwezig (vaak in meervoud) en zijn deels de reden waarom vliegtuigen zich nooit in een bui mogen begeven.
Een bekende buienwolk is een shelfcloud. Zo’n shelfcloud ontstaat op het contactpunt tussen de warme lucht die aan de voorzijde van de wolk wordt opgezogen en de koude lucht die uit de bui naar voren is geduwd. Je kunt dit ook zelf ervaren. Voor een grote bui uit zal de wind naar de bui toewaaien. Een warme wind is dat. En een verraderlijke bries. Immers, het lijkt dan alsof de bui niet naar je toekomt, aangezien de wind in de richting van de bui waait. Als je echter kijkt naar de trekrichting van de bui, dan pas ontdek je dat het de zogeheten warme ‘inflow’ is die juist zorgt voor voeding van de bui. Er zijn in de contreien van Steenwijkerwold ook inderdaad wolkenvelden gezien die met behoorlijke vaart in de richting van de bui schoven!
Komt de bui echter dichterbij, dan kom je in de ‘outflow’ ervan terecht. De koude outflow, die wel vanuit de bui komt aanwaaien. En in die outflow zat gisteren een forse uithaal, een valwind. Als je in de grafiek kijkt van de verwachte luchtopbouw boven Hoogeveen (van het ECMWF model), dan komt deze met een mogelijke windextremiteit van 41 knopen, dat is 75 kilometer per uur. Op het festivalterrein is geen windmeter aanwezig, maar Marknesse meldt wel een windstoot van 75 km per uur. Aangezien de bui zo te zien nog wat aan kracht heeft gewonnen, zal de werkelijke sterkte van de valwind krachtiger zijn geweest. Voor wat betreft schade aan tenten, is het overigens niet puur en alleen de windkracht, maar veroorzaken regen en hagel nog extra energie om averij te veroorzaken.
Van kleine bui tot supercell
De Overijsselse bui kwam van ver. De prilste ontwikkelingen ervan zijn zaterdag rond 13.00 uur al te zien. Er ontstaat een buitje langs de westkust van de Frans-Belgische grens. Toen stelde het nog nauwelijks wat voor. Niet veel later wordt het een pittig exemplaar dat langs de Zeeuwse kust scheert. Tegen het einde van de middag is de bui nog steeds te zien, en wel boven het Scheveningse strand.
Dat de bui zo lang stand houdt, heeft veel met activiteit in de hogere luchtlagen te maken. Daar is blijkbaar een ‘plekje’, veelal genoemd ‘trog’, aanwezig waar extra stijgbewegingen worden opgewekt. Dat ‘plekje’ schuift vervolgens noordoostwaarts en zodoende kan de bui zich steeds verder ontwikkelen. Rond de klok van 18.00 uur krijgt een deel van Amsterdam de bui over zich heen. Dat is ook het moment dat er ten zuiden van die bui een nieuwe buienkern ontstaat. Deze takt aan bij de bestaande bui en samen koersen ze in de stroming noordoostwaarts over het IJsselmeer.
Boven het relatief warme IJsselmeerwater vindt er extra stijging van de lucht plaats. Er is daar vocht en warmte genoeg aanwezig en de buien krijgen zodoende extra voeding/power. Met veel onweerbombarie trekt de bui verder en rond de klok van 21.00 uur komt een deel van de bui pal over het festivalterrein van Steenwijkerwold heen.
Ondertussen is het een supercell geworden, een bui die om zijn eigen as draait. Een supercell wordt gezien als het zwaarste type bui, waarbij er gevaar bestaat op vorming van een tornado. Een supercell kan zichzelf lang in stand houden, zelfs als hij niet meer in de bovenluchtactiviteit (trog) meeloopt. Opvallend is dat op het noordelijk halfrond een supercell zich kenmerkt door een naar rechts indraaiende kern in een buiengebied. De warme lucht aan de voorzijde wordt maximaal benut voor voeding, terwijl een noordwestenwind aan de achterzijde juist de koudere lucht aanvoert. Op het grensvlak tussen die twee windrichtingen kan de kracht lokaal sterk toenemen. De bui die over het festivalterrein is getrokken, zal een supercell zijn geweest, want op de cumulatieve radarbeelden zie je de naar rechts afbuigende route die dat deel van de bui heeft genomen.
Komende dagen
Ook vanmiddag kunnen verspreid over het land weer een paar forse buien ontstaan, lokaal met onweer, hagel en windstoten. Het zijn er niet veel, maar daar waar ze vallen kunnen ze dus fors uitpakken. Daarbij worden de buien ook vandaag geholpen door de temperaturen die aan het begin van de middag hier en daar al tot boven 25 graden waren opgelopen. Vanaf morgen wordt het een aantal dagen niet meer zo warm. Daarbij houden de buien eerst aan, vooral in het westen en noorden. Na donderdag lijkt het een aantal dagen overwegend droog te blijven en komt de zon er beter door. Dan kunnen ook de temperaturen langzaam weer wat omhoog.
Bronnen: Meteo Consult, RTV Oost, Weerwoord.be, Robert de Vries.
