Waarde lezers, volgens mij heeft u het nu (weer) over bepaalde details van de problematiek, details die ik zou willen bestempelen als symptomen van het probleem. Een discussie over de communicatie en de alarmering verhult volgens mij de essentie van het probleem: de onderlinge verstandhouding tussen meerdere personen en instanties in het gebied na ruim 30 jaar over en weer geruzie, gezeur en gedonder. Oplossen van dit soort technische details is simpelweg symptoombestrijding, het smelten van het topje van de ijsberg. Als de Huizen Triangle iets wil bereiken zal de hele ijsberg tevoorschijn moeten komen.
Naar aanleiding van informatie die ik via PM van Alexander en Henk heb ontvangen (die ik hier niet verder in de openbaarheid zal brengen, het was niet voor niets via PM), heb ik zelf delen van het forum en het internet afgestroopt voor meer achtergrondinformatie en hier en daar wat informatie ingewonnen over de aanpak van zo'n probleem.
Mijn conclusie is dat de huidige situatie enorm complex en moeilijk is. Ik heb berichten gelezen van jaren geleden, en feitelijk vindt er in het huidige topic bijna een herhaling van zetten plaats, zij het dat er nu heel sterk wordt geprobeerd een oplossing te vinden. Volgens mij zijn heel veel mensen en organisaties in het verleden linksom of rechtsom in de situatie betrokken geraakt, op verschillende niveaus en met verschillende belangen. Tot en met belangenverstrengeling aan toe. Voorzichtig gezegd komt het denk ik neer op een strijd tussen de gevestigde orde en de "vrijbuiters", waarbij onderling geen middel onbenut blijft om het ongelijk van de andere partij aan te tonen. Wederom voorzichtig gezegd is dit een actie-reactie verhaal: men blijft reageren op elkaars acties, en daarbij wordt door alle partijen niet altijd even subtiel en diplomatiek opgetreden. Met als gevolg dat samenwerking en professionalisering het slachtoffer is geworden, en de situatie muurvast zit (of in ieder geval lijkt te zitten).
Helaas kan ik met alle informatie die ik nu heb gelezen en gezien geen definitieve conclusie over het probleem geven. Volgens mij is het daarvoor zaak om een meer dan goede vertrouwensband op te bouwen met de meeste, zo niet alle betrokken partijen. Op de eerste plaats moet volgens mij een uitgebreid onafhankelijk onderzoek plaatsvinden naar alle gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden voorafgaand aan de oprichting van HOGE tot aan nu (dus laatste dertig jaar). Misschien zelfs wel een periode ruim voor de oprichting, dat kan ik nu niet eens beoordelen. Doel hiervan moet wat mij betreft zijn om alle gebeurtenissen in perspectief te plaatsen: wat is er gebeurd, waarom is dat gebeurd, hoe is er op gereageerd, waarom is er zo gereageerd, was het een positieve of negatieve ontwikkeling, enzovoort. Ik heb namelijk sterk het gevoel dat zaken die in het verleden hebben gespeeld, onder water nog steeds grote beperkingen opleveren. Ik denk dat veel, heel veel praten met de partijen apart deze beperkingen moet blootleggen, voordat er ook maar sprake kan zijn van samen praten, laat staan samenwerken. En dit is volgens mij een langdurig proces, omdat ik niet verwacht dat alle partijen direct vanaf het begin met plezier meewerken (dat zou ik in vergelijkbare positie waarschijnlijk ook niet doen).
De tweede stap, als volstrekt duidelijk is wat de belangen zijn en waarom, moet dan volgens mij zijn het bekijken van de gemeenschappelijke belangen, de onderlinge overeenkomsten en verschillen, en met name de onderlinge strijdpunten. Er moet in deze fase voor een bemiddelaar voldoende vertrouwen zijn opgebouwd om partijen bij elkaar aan de tafel te krijgen, mogelijk zelfs in verschillende kleine gesprekken, vooruitlopend op gesprekken met alle partijen samen. Er bestaat ook een mogelijkheid dat de verschillende mensen en organisaties geen belang hebben bij samen praten, maar liever de status quo handhaven. Hoewel waarschijnlijk onwenselijk, kan dit wél een uitkomst van het onderzoek zijn en daar moeten partijen zich dan bij neer leggen. Doel van de tweede stap is om de onderlinge verstandhouding te verbeteren, teneinde de bereidheid en welwillendheid om mee te denken met oplossingsrichtingen te vergroten. In mijn optiek heeft het praten over oplossingen geen zin, niet voordat duidelijk is wat de (gezamenlijke) partijen aan belangen en achtergronden hebben in de situatie. Pas als iedereen het met elkaar eens is dat er ofwel gezocht moet worden naar oplossingen ofwel dat de status quo gehandhaafd moet worden.
De derde stap betreft vervolgens het zoeken naar oplossingsrichtingen. Nog niet in de zin van formele afspraken of met hard gekaderde zoekrichtingen, maar informeel en op basis van vrijwilligheid en vertrouwen. Ik denk bijvoorbeeld aan informele overleggen, een kop koffie bij elkaar komen drinken om na te praten over een actie, een gezamenlijke oefening, een gecontroleerd proefje met reageren op meldingen, elkaar eens iets gunnen, iets proberen met onderlinge donaties, enzovoort. Door wat te experimenteren met allerlei oplossingsmogelijkheden kan er bij de deelnemende partijen mogelijk ruimte ontstaan voor een onderlinge vertrouwensbasis, en wellicht leidt dat tot meer teamgeest, samenwerking en professionaliteit. En in het geval dat er bij stap twee wordt besloten om de status quo te handhaven, weten alle partijen tenminste waar men aan toe is en kan men zich daar op instellen. Want ook in dat geval zullen individuele partijen op zoek moeten naar oplossingen voor bepaalde, kleinere problemen.
Tot slot kan in de vierde stap - indien nodig - worden overgegaan tot formalisering. Laat de succesvolle experimenten en inzetten een leidraad vormen voor een set met afspraken. Blijf bij elkaar aan tafel zitten en bespreek wat goed ging en wat minder goed ging. Leg vast wat je voor de toekomst wilt meenemen en wilt vasthouden, en laat open waar je het nog niet over eens bent en waar je langer over wilt praten en mee wilt experimenteren. Presenteer je resultaat als één partij aan overige partijen en laat zien dat het een gezamenlijk bereikt resultaat is, het resultaat van een lang proces waar iedereen veel tijd en vooral veel positieve energie in heeft gestoken. Maar eigenlijk, eigenlijk is zo'n formele afhandeling niet meer nodig als de partijen in de derde stap maar voldoende tot elkaar komen. Dan komt de motivatie, samenwerking en professionalisering van binnenuit en is een papiertje met afspraken slechts het bewijs dat de mensen onderling het al met elkaar hebben geregeld.
Voor de stappen 1 en 2 is er een onafhankelijk iemand (of iemanden) nodig. Iemand met voldoende tijd en positieve energie die de geschiedenis wil uitpluizen en alle belangen en problemen van onder water naar boven water kan halen. Om vervolgens met de verkregen informatie de verschillende mensen en organisaties aan tafel te krijgen. De zaken waarmee Alexander is gestart, maar naar het zich laat aanzien niet gaat afronden. Hoewel ik met bovenstaand verhaal ogenschijnlijk openlijk solliciteer naar zo'n positie als bemiddelaar, kan en wil ik die functie niet bekleden. Mijn tijd, maar vooral mijn kennis en ervaring ten aanzien van dergelijke processen is te beperkt om dit proces tot een goed einde te brengen. Daarvoor zitten de problemen te diep. Ik zou dan ook de inzet van een professionele mediator willen aanbevelen.
Voor de stappen 3 en 4 zou feitelijk een mediator niet meer nodig hoeven zijn. Er is immers niet meer direct sprake van onderlinge bemiddeling, maar van een bepaalde manier van samen voorwaarts gaan. Voor stap drie is het denk ik nog wel wenselijk om een soort begeleider te hebben, die kan meedenken over kleine stappen van samenwerking en eventueel opkomende brandhaardjes in de kiem smoort. Hiervoor heb je in mijn ogen een onafhankelijk persoon nodig met veel ervaring in teambuilding en samenwerken, liefst ook nog met veel ervaring in het reddingswezen. Voor de eventuele afronding in stap 4 heb je misschien nog wat aan een persoon die beleidsmatig kundig is, en een dergelijk formalisatieproces goed kan begeleiden.
Meer dan deze ideeën kan ik er op dit moment niet van maken. Bewust vul ik geen details in, omdat de precieze aanpak afhankelijk zal zijn van de persoonskenmerken van de bemiddelaar. Maar wellicht onderschrijven de diverse partijen de voorlopige/voorzichtige conclusie, en kan dat samen met het al gedane werk van Alexander een startpunt zijn voor het in kaart brengen en oplossen van het probleem. Voor mij betekent het in elk geval dat ik me niet meer te veel inhoudelijk met de discussie en het probleem zal bezighouden.
