Ondanks mijn eerdere ongenuanceerde reactie 'onzinredenering', ben ik niet van mening dat (groene) militairen geen optie zouden zijn. Echter roepen dat het leger ingezet zou moeten worden kan iedereen, dus wilde ik een meer inhoudelijke onderbouwing uitlokken.
In de huidige situatie zijn we als maatschappij niet gewend om militairen laagdrempelig in te zetten (los van de reguliere nationale taken) en daar is de regelgeving dan ook niet op ingericht. Ik geloof dat defensie op heel veel vlakken zeer competent is om de civiele hulpverleningsdiensten te ondersteunen en het is denk ik ook zonde van de capaciteit om die niet te benutten. Daarbij vergroot dit het bestaansrecht van Defensie en dat kan in de huidige tijd ook geen kwaad. Het is één van de weinige reserves die we in Nederland hebben voor (dreigende) rampen en crises.
Maar om nog even in te gaan op de regelgeving: er is in deze kwestie sprake van defensiebijstand op basis van de politiewet 1993, in het kader van de Openbare Orde en Veiligheid. In dat geval geldt het volgende:
Artikel 58 politiewet beschrijft dat een beroep kan worden gedaan op de Koninklijke Marechaussee (KMar). Het gaat in deze gevallen veelal (niet-limitatief) om:
• Landelijke uitputting van de politiecapaciteit;
• Bijzondere expertise van de KMar;
(...)
Artikel 59 zegt dat als niet op grond van artikel 58 (capaciteit KMar) kan worden voorzien in bijstand, andere onderdelen van de krijgsmacht kunnen worden ingezet. De ministers van V&J bepaalt in dat geval samen met de minister van Defensie op welke wijze de bijstand wordt verleend. Daarbij moeten zij nadere regels en beleidsregels opstellen over de uitoefening van bevoegdheden.
(...)
Voor de militair geldt bij het verlenen van bijstand de vigerende geweldsinstructie.
Dat betekent dus dat eerst naar de capaciteit van de Kmar wordt gekeken (zoals hier), daarna pas naar andere capaciteiten binnen Defensie. Je kunt - vind ik - in deze casus niet met droge ogen beweren dat de capaciteit/kwaliteit van de Politie én KMar niet toereikend zou zijn, dus komt bijstand door andere onderdelen niet eens in beeld. Zou je als maatschappij ook andere Defensie onderdelen laagdrempeliger willen kunnen inzetten, moet er ook op het gebied van regelgeving e.e.a. veranderen.
Daarnaast zit je nog met de bevoegdheden. De geweldsbevoegdheid is volgens mij geen probleem. Echter zit je hier ook met opsporingsbevoegdheid. Een verkeersafzetting bewaken kan iedereen, maar het natrekken van kentekens en personen niet. Ook dat zal dan juridisch afgedicht moeten worden.
Tot slot vind ik de verschijningsvorm ook nog wel een puntje van aandacht. Wil je als burgemeester dat er militairen in gevechtstenue, met een Diemaco in de hand, een afzetting staan te bewaken? Wat voor weerslag heeft dat op je stad? En reken maar dat zo'n aspect meespeelt voor een bestuurder.
Ik denk graag in mogelijkheden, maar er zit nog wel een flink aantal haken en ogen aan 'groene' Defensiebijstand.