Ik ga er vanuit dat dit een afsplitsing is van het onderwerp Project-X-Arnhem en de afzettingen op de toegangswegen? Wellicht handig om dit nog even in de eerste post bij te vermelden.
Voor wat betreft de inzet van Defensie zijn er nog wel een aantal "haken en ogen". Defensie levert voor het waarborgen van de nationale veiligheid een veelheid aan diensten, maar in principe altijd na een aanvraag van het reguliere bevoegde gezag (de burgemeester, commissaris van de Koning of de minister van BZK / Justitie). Het is maar heel zelden dat Defensie op eigen initiatief zichzelf zal inzetten. Dit heeft primair te maken met bevoegdheden van Defensiepersoneel. Buiten kazernes en militaire objecten/terreinen hebben militairen (en burgerpersoneel) geen enkele opsporingsbevoegdheid, hulpverleningstaak of geweldsbevoegdheid, met uitzondering van de KMar. De benodigde bevoegdheden bij daadwerkelijk inzet worden ontleend aan "civiele" wetten, zoals de Politiewet 1993 (Openbare Orde) en de Wet rampen en zware ongevallen (Openbare Veiligheid). Militairen worden dan ingezet onder directe verantwoordelijkheid van de civiele opdrachtgever, meestal de burgemeester. Na de inzet krijgt deze civiele opdrachtgever ook netjes een rekening met de door Defensie gemaakte kosten.
Het geheel is vastgelegd in de Civiel-Militaire Bestuurs Afspraken en uitgewerkt naar de catalogus Civiel Militaire Samenwerking. In het kort komt het erop neer dat Defensie een bepaalde hoeveelheid inzet kan en zal leveren binnen een vastgestelde tijd. Dat betekent dus niet dat deze eenheden op hun kazernes zitten te wachten tot er ergens een burgemeester een calamiteit heeft, misschien met uitzondering van de EOD en CBRN teams. Specifiek voor openbare orde geldt de getrapte systematiek van de Politiewet: eerst politie, dan KMar, dan overig Defensie en dan bijzondere bijstandseenheden. De catalogus geeft aan dat, stel dat politie en KMar onvoldoende capaciteit kunnen leveren, een detachement van 200 militairen binnen 8 uur beschikbaar is. Zij zijn dan inzetbaar met bevoegdheden uit de Politiewet (art.
en met een geweldsinstructie gebaseerd op de Ambtsinstructie voor de politie. Belangrijk te vermelden is dat militairen in principe gewapend zijn met hun organieke vuurwapen, dus in de meeste gevallen met een Diemaco geweer of karabijn.
Terug naar Arnhem. Het probleem doet zich voor en er is voldoende tijd. Dat betekent dus dat er ook voldoende tijd is om de benodigde capaciteit met politie en (de eerste trap) KMar bij elkaar te krijgen. Er wordt dus niet voldaan aan de eerste voorwaarde voor "groene" inzet. Bovendien kun je je afvragen of dit daadwerkelijk wenselijk zou zijn. Groene inzet op checkpoints zou betekenen dat de posten worden bemand door in beginsel gewapende militairen (gelet op de "dreiging" lijkt me dat ook reëel), met ondersteuning van politie of KMar voor de opsporingstaken. Stel je even voor hoe dat beeld eruit ziet. Militairen met een geweer/karabijn schuin voor de borst die voertuigen aanhouden en zonodig binnenste buiten keren. In een beschaafde burgermaatschappij als de onze is een dergelijk agressief ogend beeld volgens mij niet heel gewenst.