Marinemuseum onthult gedenkbank met een verhaal
Redactie DHA | 31-05-2013 07:00
Den Helder – In aanwezigheid van commandant zeestrijdkrachten viceadmiraal Matthieu Borsboom en gedeputeerde van cultuur Elvira Sweet wordt op 6 juni om 11.30 uur de door het Marinemuseum in oude glorie herstelde gedenkbank voor luitenant-ter-zee Johan August de Jongh onthuld.
De monumentale bank werd in 1919 door de Koninklijke Nederlandse Vereniging ‘Onze Vloot’ aangeboden aan de Koninklijke Marine ter nagedachtenis aan genoemde officier die verdronk nadat hij de overboord geslagen matroos Bartholomeus Bleije van een wisse dood gered had. De gedenkbank zal onthuld worden door de kleinzonen van De Jongh en Bleije.
Tijdens de mobilisatiejaren 1914-1918 patrouilleerden schepen van de Koninklijke Marine voor de Nederlandse kust. De torpedoboot Hr. Ms. Pangrango voer op 4 oktober 1917 in stormachtig weer uit voor zo’n patrouille. Juist terwijl de commandant overwoog naar de haven terug te keren viel de landstormplichtige matroos-torpedist Bleije van boord. De toegeworpen reddingboei was buiten zijn bereik. Luitenant-ter-zee Guus de Jongh bedacht zich geen moment en sprong de drenkeling na. Zijn reddingsactie slaagde, maar de krachtsinspanning was zo groot geweest dat De Jongh zelf niet meer aan boord kon komen en verdronk.
Inzameling
Het medeleven in het land was groot. De militaire begrafenis werd door veel hoogwaardigheidsbekleders bijgewoond. Een nationale inzameling voor De Jonghs hoogzwangere jonge weduwe (de Deense Johanna Hjortshoj) bracht een fors bedrag op. Guus en Johanna hadden elkaar ontmoet tijdens een galabal voor officieren van Hr. Ms. Gelderland, welk schip in de zomer van 1912 onder meer Aarhus en Frederikshavn aandeed.
Een jarenlange uitzending naar de Oost deed de liefde niet bekoelen en na terugkeer in Nederland haastte Guus zich naar Denemarken. Op oktober 1916 trouwde het jonge stel en vestigde zich in Den Helder, waar een woning aan de Binnenhaven betrokken werd. Enkele maanden na het drama werd dochter Johanna Augusta geboren. Guuske groeide op in Denemarken, waar zij, inmiddels 95 jaar oud, nog steeds woont. Johanna hertrouwde niet, maar bleef Guus tot aan de dood trouw. Met al haar kinderen en kleinkinderen bezocht dochter Guuske tot eind 90’er jaren geregeld de gedenkbank.
Afgebroken
Vanwege werkzaamheden aan de dijk moest de oorspronkelijk aan de Buitenhaven geplaatste bank in de 70’er jaren van de vorige eeuw afgebroken worden. De kalkstenen blokken waarin de dramatische gebeurtenissen gegraveerd staan bleven gelukkig behouden. De bank werd vervolgens in sterk vereenvoudigde vorm opgebouwd naast het Marinemuseum aan de Hoofdgracht. Op initiatief van een inwoonster van Den Helder onderzocht het museum vorig jaar meerdere opties om het monument op te knappen. De keuze om de bank in oorspronkelijke staat te reconstrueren en de gegraveerde kalkstenen blokken te restaureren bleek des te gelukkiger na de vondst in het Amsterdamse stadsarchief van de oorspronkelijke bouwtekeningen.
De bank heeft een prominente plaats gekregen op het terrein waar de Koninklijke Marine jaarlijks op de laatste donderdag in mei de in het voorafgaande jaar in actieve dienst overleden collega’s herdenkt, nabij het brughuis ‘De Ruyter’ van het Marinemuseum. Tientallen afstammelingen van De Jongh en Bleije zullen de onthulling door de kleinzonen van redder en geredde bijwonen. Hieronder alle kinderen van Guuske de Jongh en de naar zijn grootvader vernoemde Barry Bleije.
