Wat ik bezwaarlijk vind aangaande het persbericht van de Reddingsbrigade is dat men bewust of onbewust een onjuiste conclusie trekt. Het zwemdiploma, verplicht schoolzwemmen of allochtone afkomst hebben m.i. helemaal niets te maken met de verdrinkingsproblematiek.
Er is al lang een fenomeen gaande waardoor kinderen worden gezien als kleine volwassenen. Ik denk dat een kind onder de 12 jaar gewoon een kind is en tijdens het spelen in of nabij het water de gevaren niet eens kan zien. Een grote vent die in het water iets overkomt zal zich wel redden en de kop boven water houden. Kinderen doen dat niet als ze in problemen raken. Opvoeders en ouders hebben het graag over hun dappere of slimme kinderen, dat zal best zo kunnen zijn maar in realiteit is de kans zeer groot dat kinderen die in het water in problemen komen helemaal niets meer doen en zich "overgeven". De impuls om de kop boven water te houden is niet aanwezig of nog niet helemaal ontwikkeld.
Ik denk zelf dat niet allochtone kinderen verantwoordelijk zijn voor het hoogste percentage verdrinkingen. De babies en peuters lijken mij meer waarschijnlijk. Als deze groep werkelijk verantwoordelijk is voor de meeste doden door verdrinking zal schoolzwemmen geen soelaas bieden. Geen baby of peuter is in staat om de zwemkunsten te leren. Een kind vanaf zes jaar is in staat om zwemmen te leren (al zal het niet van harte gaan en gepaard gaan met veel kindertranen en gekrijs).
De discussie dient zich in mijn optiek dan ook toe te spitsen op de verantwoordelijk en het non-stop toezicht door de ouders en/of opvoeders. Als het gaat om bezoek aan recreatiegebieden met zwemwater zoals nu met het warme weer dient dat non-stop (1 volwassene op 1 kind) te zijn. Dan voorkom je dode en vermiste kindjes.
Ik ben wel een voorstander van het opnieuw invoeren van het verplichte schoolzwemmen. Echter niet vanwege deze problematiek. Ik vind dat Nederlandse kinderen veel te weinig bewegen en beschouw het zwemmen als de beste manier van lichaamsbeweging voor kinderen.
Ik ben het helemaal eens met je roep om meer en beter ouderlijk toezicht: kinderen zien de gevaren van water inderdaad niet en oudere broertjes of zusjes die soms mee worden gestuurd zijn niet in staat om die verantwoordelijkheid te dragen. Uit ervaring kan ik zeggen dat zij kunnen staan kijken naar een verdrinking van het jongere broertje of zusje, zonder te zien of begrijpen dat deze aan het verdrinken is. De Reddingsbrigade heeft er al eerder voor gewaarschuwd, maar het aantal kinderen dat hun ouders kwijt is op het Nederlandse strand stijgt nog ieder jaar en uit een eerste steekproef lijkt dit inderdaad er vooral aan te liggen dat ouders te snel denken dat het kind al zelfstandig is op dit gebied én het gevaar onderschatten: het onder water verdwijnen van een kind door een onderstroom in een mui of zoper gebeurt echt in een split second. De Reddingsbrigade ervaart dat langs het strand of bij recreatieplassen teveel ouders even weglopen om koffie te halen, een boek zitten te lezen of met hun smartphone bezig zijn. Vorig jaar heeft de Reddingsbrigade hier ook een postercampagne over gehad ism Stichting Consument en Veiligheid. Je ziet ook dat in steeds meer zwembaden ouders verplicht worden om mee te zwemmen met kinderen tot 9 of zelfs 12 jaar, maar dat dat voor die ouders een reden is om naar een recreatieplas te gaan waar die verplichting niet bestaat en vaak ook niet te handhaven is.
Ik ben het totaal niet eens met je conclusie dat jonge kinderen zelf niet hun kop boven water kunnen houden. Je hebt gelijk dat ze het gevaar niet zien als ze bijvoorbeeld de zee inlopen, maar als ze eenmaal dreigen te verdrinken kunnen kinderen al op zeer jonge leeftijd zelfredzaam zijn, als je ze dat maar leert! De hele didactiek, methodiek en inhoud van het ZwemABC is gericht op zelfredzaam worden in en rond het water, juist in onverwachte situaties. En daarin zijn we vrij uniek in de wereld, vroeger waren onze A en B net als in veel landen gericht op het aanleren van een kunstje: de zwemslag. Nu gaat het om veilig naar de kant kunnen komen, als iemand je er in duwt, of als je op z'n kop in het water valt. De lichaamsbeweging is echt bijzaak: ik durf te beweren dat het behalen van het ZwemABC een kind zwemveilig maakt, waarbij het juist door rust en kalmte te bewaren vanuit een automatisme zichzelf kan redden. En dat hoeft helemaal niet gepaard te gaan met kindertranen? Zwemlessen zijn tegenwoordig leuk, gezellig en volledig ingericht met spelende leervormen. Let wel op: dit is pas sinds 1998 zo, toen het systeem volledig op de schop is gegaan en diploma C ook een vast onderdeel is geworden in plaats van een extraatje.
Het probleem zit hem in de ouders en grootouders die voor die tijd hebben leren zwemmen: die hebben zelf negatieve ervaringen met de zwemles, dragen dat over op het kind, vinden het te lang duren (2 jaar voor alle diploma’s is heel normaal), vinden het te duur, vinden A of A&B genoeg, gaan zelf bijles geven waarbij ze het kind vaak juist alleen maar banger maken voor het water waardoor het weer langer duurt voordat het zijn diploma heeft etc. etc. etc. Ik kan je uit de praktijk honderden verhalen oplepelen waar de ouders de oorzaak zijn van het niet of niet goed kunnen zwemmen van hun kind.
Als ouders nu eens net zoveel vertrouwen hadden in de zwemjuf als in de schooljuf, dan haalt het zijn hele ZwemABC zonder een centje pijn en kan het daarna echt veilig met vriendjes gaan zwemmen, zonder ouderlijk toezicht. En tot die tijd zijn de ouders inderdaad van levensbelang!
En allochtone kinderen (vooral de Marokkanen) gaan al helemaal niet op zwemles, maar gaan juist wel vaak naar strand of zwembad omdat daar de meisjes in bikini lopen. En dan stoer van de duikplank en niet meer boven komen. Sorry als je het lastig vind als dat benoemd wordt, maar dat is echt een serieus probleem waarbij de afkomst wel degelijk een rol speelt. Een zwemdiploma is niet heilig, maar iemand zal je toch een basisslag en wat watertrappelen moeten leren, dat komt niet vanzelf, ook niet als je ouder bent. Als je wil gaan zwemmen, zul je het ooit moeten leren en ik kan je zeggen: dat doe je niet in een wedstrijdbad of recreatieplas, dat zal toch echt in een peuterbadje moeten. Zonder schoolzwemmen gaat deze groep gewoon niet leren zwemmen.
De vraag is trouwens nog of herinvoering van het schoolzwemmen uiteindelijk helpt: vaak werd daar alleen maar A of A&B gehaald, en dat is dus niet genoeg! Het ZwemABC is 1 gesloten methode, waarbij C juist die laatste belangrijke stap is naar zelfstandigheid.
En met je babies en peuters sla je echt de plank mis: juist daar zijn ouders nog wel zuinig op en blijven ze vaak dichtbij of laten ze zelfs niet los. Het grootste deel van de verdrinkingen zijn uiteindelijk volwassen, maar bij de kinderen zijn het vooral zij die in het gewone leven net wat meer los gelaten worden, maar in het water zichzelf nog niet kunnen redden: wel al op zwemles of een A-diploma, maar eigenlijk nog niet goed genoeg om zonder kurkje te zwemmen en dan toch afdoen want ‘dat zit zo warm’. En de allochtone jeugd die niet kan zwemmen, maar waar de Nederlandse vriendjes wel van gaan zwemmen.
Voor mij is het heel duidelijk: de eerste verantwoordelijkheid ligt wat mij betreft altijd bij de ouders, zowel in het zorgen dat een kind leert zwemmen als in het directe toezicht. Maar daarnaast hebben we kwalitatief gezien een van de beste zwemonderwijssystemen van de wereld, de overheid mag daar van mij best wat meer druk op zetten om te zorgen dat iedereen daar gebruik van kan en gaat maken!
