[PDF]
http://www.brabant.nl/~/media/5B6F6880357F4C2E8DE95A63EF7A00F9.pdfMoerdijk werkt aan zelfredzaamheid op en rond industrieterrein‘Snel en goed waarschuwen is cruciaal’Het Haven- en industrieterrein Moerdijk is een van de motoren achter de Brabantse economie. Binnen het
gebied vinden veel activiteiten met gevaarlijke stoffen plaats. Bovendien is het gelegen op een kruispunt van
vaarwegen, rijkswegen, buisleidingen en spoor waarover veel gevaarlijke stoffen worden vervoerd. Dit levert
de nodige risico’s op voor de werknemers binnen en voor de bewoners rondom dit gebied. Op dit moment
wordt de wet- en regelgeving ten aanzien van externe veiligheid binnen het nieuwe bestemmingsplan voor
dit gebied vastgelegd. De versterking van de zelfredzaamheid op het industrieterrein is hier een belangrijk
onderdeel van.
Om het bestemmingsplan uiteindelijk vast te kunnen stellen dient de gemeenteraad verantwoording af te
leggen voor de risico’s die in het gebied worden toegestaan. Beter bekend als de verantwoordingsplicht
groepsrisico. Om het groepsrisico in het gebied zo laag mogelijk te houden, zoeken de gemeente Moerdijk,
provincie, regionale brandweer, regionale milieudienst, bedrijvenkring Moerdijk en Havenschap samen
naar maatregelen. Met name naar maatregelen die de zelfredzaamheid van burgers en omwonenden
positief beïnvloeden. Bij deze zoektocht werd de interesse van de Rijksoverheid gewekt.
Snel informeren Zelfredzaamheid en de versterking daarvan is ook een landelijk punt van aandacht. Het ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is daarom in 2009 gestart met het project “Versterking
zelfredzaamheid”. Binnen dit project hebben een viertal pilots gelopen, waarvan er één is opgezet rond de
herziening van het bestemmingsplan “Haven- en industrieterrein Moerdijk ”. Binnen deze pilot is gezocht
naar concreet toepasbare maatregelen om de zelfredzaamheid in het gebied te versterken.
Huub Sens (gemeente Moerdijk) en Jeroen van Venrooij (RMD West-Brabant) trokken deze pilotstudie met
ondersteuning van Harry Killaars (Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant). ‘In ons onderzoek hebben
we vastgesteld dat veel zelfredzaamheidbevorderende maatregelen pas in werking treden wanneer de sirene
is afgegaan. Gezien de korte afstand tussen werknemers, bewoners en de risicobronnen is dit te laat voor
werknemers en bewoners om nog zelfredzaam te zijn. Een ander belangrijk punt is dat de bestaande
alarmering te algemeen van aard is in dit gebied met een veelvoud aan risicobronnen. In dat geval staat één
vraag met stip bovenaan: hoe zorg ik ervoor dat medewerkers en omwonenden zo snel mogelijk
geïnformeerd zijn over het feit of er nu sprake is van een grote brand, een dreigende explosie of een toxische
wolk Deze vraag hebben we in het onderzoek uitgewerkt.’
Waarschuwingssysteem voor bedrijven Om de veiligheid van werknemers in het gebied te bevorderen is een nieuw waarschuwingssysteem
ontwikkeld. Als zich op het terrein iets voordoet, meldt het betreffende bedrijf dit aan de meldkamers van de
Veiligheidsregio en het Havenschap Moerdijk. Daar wordt de melding ingevoerd in een database met alle
risico-informatie van de bedrijven in het gebied en gecombineerd met actuele weerinformatie. Op basis
daarvan worden de effecten bepaald, die samen met andere relevante informatie per sms naar alle bedrijven
op het terrein wordt gestuurd. De bedrijfshulpverleners bepalen vervolgens zelf de urgentie om actie te
ondernemen en de vorm die daarvoor het meest geschikt is. Zo hoeven de bedrijven in het gebied niet eerst
op de sirenes (die gemiddeld pas na 45 minuten worden ingeschakeld) te wachten, maar kunnen zij binnen
enkele minuten na een incidentmelding actie ondernemen.Bedrijven worden in dit stadium dus niet
voorzien van een advies, maar worden middels informatie gefaciliteerd om zelf te handelen. Het perspectief
om te handelen wordt vooraf aangereikt in een opleidingstraject
Veiligheidsdashboard voor burgers Voor burgers wordt een afzonderlijk veiligheidsinformatiesysteem ontwikkeld,
gekoppeld aan de gemeentelijke website. Het dashboard geeft informatie over de
verschillende risico’s rondom het gebied, de bijbehorende scenario’s en de
voorbereidingsmogelijkheden per scenario. Per scenario (normale situatie, toxisch,
brand, explosie) wordt de mate van dreiging door een kleur weergegeven en de
scenario’s worden als controlelampjes aangegeven. Daarmee heeft het systeem het
uiterlijk van een dashboard (zie afbeelding). De website vermeldt ook wat burgers in
welke situatie het beste kunnen doen en wat burgers van de overheid mogen
verwachten. Ook tijdens een crisis kan in de toekomst via het dashboard met de burger gecommuniceerd.
Eigen verantwoordelijkheid Huub Sens benadrukt dat de twee alarmeringssystemen nog niet operationeel zijn en in de tweede helft van
2011 verder worden ontwikkeld. ‘Maar we zijn er wel al in geslaagd systemen te bedenken, waarbij
informatie snel op de plek komt waar die moet zijn. Net zo belangrijk is dat de overheid in beide systemen
optreedt als facilitator en dat bedrijven en burgers een eigen verantwoordelijk hebben voor hun veiligheid
(zelfredzaamheid).’ Het alerteringssysteem is eveneens opgemerkt door het Ministerie van Infrastructuur &
Milieu en opgenomen in de zojuist verschenen “Handreiking verantwoordingsplicht groepsrisico transport”.
Industrieterrein Moerdijk· Industrieterrein Moerdijk is met 2.600 hectare een van de grotere industrieterreinen in Nederland
· Het industrieterrein heeft een grote zeehaven en is uitermate geschikt voor chemische en zware industrie
· Er werken ongeveer 14.000 werknemers
· Het terrein telt meer dan 25 risicovolle bedrijven, waaronder Shell Nederland Chemie
