Algemeen beeld meldingenSinds de opening van het landelijke Meldpunt Verspilling in de Zorg op 25 mei j.l. zijn veel meldingen over verspilling in de curatieve zorg binnen gekomen (ziekenhuis, apotheek, huisarts, GGZ, tandarts, enz.). Ook meldingen over de langdurige zorg (zorg thuis, zorg in instelling, persoonsgebonden budget, enz.), en over andere partijen zoals zorgverzekeraars, uitvoeringsorganisaties en beleidsmakers. Tweederde van alle meldingen gaat over verspilling in de vorm van hoeveelheid zorg (met name onnodige zorg), over het gebruik van zorgmiddelen en de betaling van de zorg. Opvallend is het hoge percentage meldingen over de verspilling van genees- en hulpmiddelen, vooral in de curatieve zorg, maar ook in de langdurige zorg. De meest genoemde oplossing is hergebruik van ongebruikte geneesmiddelen. Zie de rapportage (
http://www.rijksoverheid.nl/regering/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/09/27/kamerbrief-over-analyse-van-meldingen-over-verspilling-in-de-zorg.html ) met tabellen en toelichting voor een totaalbeeld.
Wie meldt waarover?De analyse van de meldingen bevestigt in grote lijnen het beeld uit de steekproef die afgelopen juli is genomen. Ruim de helft (55%) van de melders is 46 tot 65 jaar, een derde is 18 tot 45 jaar. De man/vrouw verdeling is 39% - 61%. Ruim 40% van de melders is patiënt of cliënt, een kwart is zorgverlener, 17% noemt zich burger en 7% mantelzorger. Over de curatieve sector melden vooral patiënten of cliënten. Meldingen over de langdurige zorg komen meer van zorgverleners. Bij meldingen over verspilling van geneesmiddelen gaat het binnen de curatieve zorg voor 37% over apotheekhoudenden, voor 17% over ziekenhuiszorg en voor 16% over huisartsenzorg. In de curatieve zorg wordt veel over onnodige zorg gemeld en in de langdurige zorg meer over management en bedrijfsvoering.
Veel voorkomende meldingenDe meldingen zijn in zes categorieën ingedeeld. Hieronder noemen we per categorie enkele veel voorkomende meldingen.
* Hoeveelheid zorg: Veel meldingen gaan over onnodige zorg, door teveel röntgenfoto's of diagnostiek bij chronische patiënten. Of opnieuw een hulpmiddel verstrekken bij de overgang van zorg. Bijvoorbeeld een nieuwe rolstoel of hoog-laag bed omdat iemand van een thuissituatie in een tehuis komt, of naar een andere gemeente verhuist, of van zorgverzekeraar wisselt.
* Gebruik van zorgmiddelen: De meeste meldingen gaan over ongebruikte geneesmiddelen door te grote verpakkingen, te lange voorschrijfperiode of het niet volgens voorschrift gebruiken.
* Betaling van de zorg: Meldingen over dure behandelingen en hoge tarieven voor korte consulten bij specialisten. Of dat het ziekenhuis een volledige ligdag rekent voor een paar uur durende opname.
* Manier van zorgverlening: Deze meldingen gaan vooral over samenwerking en informatieoverdracht. Zoals tussen verschillende hulpverleners in de thuiszorg. Of tussen verschillende instellingen die geen toegang hebben tot dezelfde patiëntinformatie.
* Management en bedrijfsvoering: Veel van deze meldingen gaan over administratieve rompslomp, waardoor zorgverleners meer achter de computer zitten in plaats van aan het bed.
* Zorgsysteem: Deze meldingen gaan veelal over partijen als zorgverzekeraars of beleidsmakers. Verkeerde organisatie van het zorgsysteem wordt als oorzaak van verspilling gegeven, of men vindt het pakket te ruim of te krap of wil regelingen integreren.
OplossingenNiet weggooien van ongebruikte medicijnen wordt het meest genoemd. Er loopt nu een pilot op initiatief van de veldpartijen of een ongebruikt geneesmiddel opnieuw is uit te geven. Verder noemt men onder meer: kleinere verpakkingen, korter voorschrijven en meer hergebruik van hulpmiddelen. Ook wil men dat patiënten meer inzicht in de kosten krijgen. Ook noemen melders dat er meer controle moet zijn op rekeningen zowel door patiënten als verzekeraars of mogelijk een nieuwe instantie. Ook wordt gepleit voor betere gegevensuitwisseling met als doel de samenwerking tussen zorgverleners te vergemakkelijken. Tot slot wordt een andere vergoedingssystematiek gericht op kwaliteit in plaats van hoeveel heid regelmatig genoemd.
Wat gebeurt met uw melding?De meldingen geven zicht op de mogelijkheden om verspilling tegen te gaan. Drie themaprojecten gaan de komende jaren aan de slag met de meldingen op zoek naar concrete oplossingen samen met partijen uit het zorgveld. Ze gebruiken meldingen en beoordelen aangedragen oplossingen om een actieplan te maken en worden daarbij steeds 'gevoed' met nieuwe meldingen. De themaprojecten zijn: genees- en hulpmiddelen, langdurige zorg en curatieve zorg.
Aanpak samen met veldpartijenIn de themaprojecten zitten vertegenwoordigers van de betrokken veldpartijen. Zoals patiëntenorganisaties, mantelzorgers, artsen, apotheekhoudenden, verzorgenden, andere zorgverleners, zorgverzekeraars, werkgevers en producenten. De themaprojecten werken nu aan actieplannen. Begin volgend jaar wordt de Tweede Kamer hierover geïnformeerd. Uit de meldingen blijkt dat bij de meeste meldingen meerdere partijen een rol spelen. Een effectieve aanpak van verspilling lukt daardoor alleen als iedereen verspilling oppakt vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid.
Onafhankelijke voorzittersHet themaproject genees- en hulpmiddelen is al volop aan de slag, langdurige zorg is ook begonnen en curatieve zorg start in oktober. Er komt geen apart themaproject voor GGZ. Omdat het aantal GGZ meldingen beperkt is, neemt curatieve zorg deze meldingen mee. Per thema is er ook een stuurgroep onder leiding van een onafhankelijk voorzitter die het actieplan beoordeelt. Voorzitter van de stuurgroep genees- en hulpmiddelen is Edith Snoey, bij langdurige zorg is dit Chiel Bos en Carina Hilders bij curatieve zorg.
Samenhang met ander beleidIn de langdurige zorg gaat veel veranderen, daar houden we bij de aanpak van verspilling in de zorg rekening mee. Dat doen we op twee manieren: sommige verspillingen zijn niet afhankelijk van deze veranderingen en kunnen we direct aanpakken. Als er wel samenhang is onderzoeken we hoe we aan kunnen sluiten bij de lopende initiatieven die verspilling tegengaan. Zo sluit het themaproject curatieve zorg aan bij de recent gesloten zorgakkoorden om uitgaven te beheersen. En het themaproject genees en hulpmiddelen volgt de in september gestarte pilot over het hergebruik van dure geneesmiddelen nauwlettend.
Buitenhof oproep en fraudeAfgelopen jaar zijn er nog twee andere meldpunten geopend die de zorg betreffen: het meldpunt Fraude en minister Schippers heeft een oproep gedaan in het porgramma Buitenhof met betrekking tot alternatieve pakketmaatregelen. We werken zoveel mogelijk samen.
Bij verspilling is meestal geen sprake van opzet, in tegenstelling tot fraude, dan gaat het om opzettelijke, onrechtmatige feiten. Meldingen over fraude die bij het Melpunt Verspilling in de zorg binnen komen, gaan daarom naar het VWS fraudepunt. Als het Meldpunt Verspilling meldingen over het pakket krijgt, gaan ze naar het meldpunt van de Buitenhof oproep.
Nieuwe meldingenHet Meldpunt blijft de komende jaren open en steeds meldingen verwerken. Aandacht voor verspilling blijft continu nodig, zowel bij professionals als gebruikers in de zorg. Kaart het aan, praat erover of vul het meldingenformulier in. Want verspilling tast de betaalbaarheid van onze zorg aan. Niemand kan tegen het aanpakken van verspilling in de zorg zijn. Door zorgvuldig met zorgmiddelen om te gaan, blijft de zorg betaalbaar en houdt iedereen toegang tot goede zorg. Dus blijf verspilling en mogelijke oplossingen melden! Alle melders bijven anoniem en kunnen op de hoogte blijven met deze nieuwsbrief.
Meer informatie?Het Landelijk Meldpunt Verspilling in de zorg is te vinden op
www.verspillingindezorg.nlMeer informatie staat op de site rijksoverheid.nl bij het dossier verspilling in de zorg .
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verspilling-in-de-zorg/aanpak-verspilling-in-de-zorg
