Als je mensen vraagt hoe de strepen zouden moeten wijzen, zal niemand dat kunnen aangeven. Feit is echter dat in het onderbewuste van de mens, hij geneigd is aan de "lage kant" van de schuine strepen langs te rijden. In 2011 schreef ik er dit over:
De gesuggereerde relatie met Fend Off positie is onwaar voor het huidige striping patroon van BiZa. Verkeersdeelnemers zijn geneigd een schuin patroon aan de "lage" kant voorbij te gaan. Ter illustratie: een patroon \\\\\ wil men rechts voorbij, een patroon ///// wil men links voorbij. Geleidebakens (de rood/witte schilden bij wegwerkzaamheden) staan daarom ook altijd met de "lage" kant aan de verkeerszijde (auto // werkvak). Een tweezijdig te passeren obstakel wordt daarom ook voorzien van omhoog wijzende pijlen (auto //\\ auto). Een politieauto in Fend Off suggereert dus in feite ook dat je 'm juist aan de verkeerde kant moet passeren (POL/// auto). Dit in tegenstelling tot de Rijkswaterstaat auto's, waarbij de striping wél naar voren "wijst" (RWS\\\ auto) (en de achterzijde is voorzien van omhoog wijzende pijlen, zoals de Engelse politievoertuigen).
Ik heb me overigens eens laten vertellen dat een politieauto de huidige striping heeft omdat hij op deze manier twee rijstroken kan afzetten door de neus tegen het verkeer in te zetten en beide deuren geheel open te zetten. Hoewel dit in combinatie met de striping op de motorkap inderdaad leidt tot "omhoog wijzende pijlen" (dus links en rechts passeren), wordt dit bij mijn weten nooit toegepast en ik weet dus niet of het waar is.
Het Engelse Battenburg patroon is in het kader van verkeersgeleiding dan ook niet handig; wel is het bewezen dat het vierkantjespatroon het meeste opvalt.
(...)
Verder is het zo dat de mens de onderbewuste neiging heeft om voor andere voertuigen een inschatting te maken hoe ze rijden, waarheen ze rijden, of ze stilstaan, etc. Daarnaast is het zo dat de mens de onderbewuste neiging heeft om een geparkeerde auto aan de voorkant te passeren. Fend-off is dus om 2 redenen bedacht: door de HV-auto schuin te parkeren kan een mens heel snel een onderbewuste inschatting maken dat de HV-auto stilstaat, én dat hij de HV-auto aan de kant van de neus voorbij kan rijden.
In een diep filosofische bui heb ik daar ook wek eens over nagedacht: waarom werkt het (klaarblijkelijk*) goed? (* Ik ken geen voorbeelden waar HV-wagens met striping in fend-off zijn aangereden juist met als reden dat de bestuurder door die striping in de war raakte, u wel?)
"In de war" is een bewust denkproces. Je moet je dan bewust zijn van de richting van de strepen, je moet je bewust zijn van de voorkant van de auto, je moet je bewust zijn van het doel van fend-off, en je moet vervolgens bewust de keuze maken om niet te doen wat alle andere schapen doen. Verreweg de meeste mensen komen helemaal niet op het idee dat fend-off een doel heeft of dat striping een doel heeft. Het onderbewuste van de mens maakt de keuze voor je: je schuift een strookje op. Als er al een buffervoertuig wordt aangereden, dan is dat omdat mensen in het geheel niet met rijden bezig zijn. Dan hebben onbewuste signalen zoals fend-off en striping (of grote knipperende pijlen) ook geen zin meer.
(...)
Ik heb zo'n vermoeden dat de impliciete pijlvorm van de (ogenschijnlijk verkeerd wijzende) striping er mee te maken zou kunnen hebben, in verbinding met de conventie van eveneens schuin (rechts of links) naar boven wijzende pijlen op de richtings- en UIT-borden voor/bij afritten. Ook deze zijn indicatief voor een richtingsverandering en deze conventie is ook redelijk internationaal.
Men zou haast als hypothese kunnen voorstellen (door gedegen onderzoek te bevestigen) dat de zijwaartse component van de pijl/streep belangrijker is dan de verticale, en dat deze laatste component in de bepaling van de beslissing aan welke kant voorbij gereden wordt geen rol speelt, zolang er maar genoeg andere indicaties zijn die de beslissing ondersteunen (bij HV-voertuigen in fend-off neusrichting van de wagen, herkenning van (de symmetrie van de strepen op) de achterzijde; bij bebakening van wegwerkzaamheden een aaneensluitende rij bakens, en vaak de symmetrie doordat ze aan weerszijden staan).
Een juist vermoeden. De mens verwerkt dat beeld in het onderbewuste. Ik heb een mooie opdracht voor iedereen die op de weg zit. Bij de volgende keer dat je langs wegwerkzaamheden rijdt, let er dan eens op hoe de bakens staan. Je zult merken dat een afzetting die slordig is opgebouwd (met het ene baakje naar links wijzend en het andere baakje naar rechts wijzend) veel minder comfortabel is dan een goed gebouwde afzetting. Je onderbewuste vindt dat niet fijn.
Overigens is er in A en D sinds een jaar of 5 10 bebakening waar alleen de bovenste helft zo is uitgevoerd dat de lage kant van de streep aanwijst waar je geacht wordt erlangs te rijden. De onderste helft is andersom, met als effect een pijlvorm haaks in de gewenste richting. Dit wordt vaak (als benadrukking) gebruikt bij richtingsveranderingen binnen werkzaamheden, terwijl de normale bebakening in zulke gevallen bij recht wegverloop gebruikt wordt.
Die "pijl"-bakens hebben we in Nederland ook getest. Ook zijn in Nederland de geel-rode i.p.v. wit-rode bakens getest, en zijn zelfs bakens getest waarbij een /\ vorm op hetzelfde baakje is weergegeven. Ik weet er helaas niet precies het fijne van, maar er staat me iets van bij dat de geel-rode zijn afgekeurd omdat de figuur onder bepaalde lichtomstandigheden/reflectie-omstandigheden niet meer goed te onderscheiden was (ofwel: je ziet alleen een lichtbolletje en niet meer de figuur). Voor de pijlbakens weet ik niet precies waarom deze niet worden gebruikt; in de nieuwste richtlijnen komen deze nergens voor en worden ook niet gespecificeerd.
