Gepost op: 1 februari 2015, 15:07:15
Evacuatie van het RivierenlandDe evacuatie van het Rivierenland is een van de grootste evacuaties uit de recente Nederlandse geschiedenis. Op 31 januari 1995 en in de dagen daarna werden 250.000 mensen, variërend van vijf dagen tot twee weken, verplicht uit grote delen van het Rivierenland geëvacueerd vanwege de gevaarlijk hoge waterstand van de Rijn, Maas en de Waal.
In het geval dat de dijken daadwerkelijk waren doorgebroken, zouden vele plaatsen in de Betuwe, de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal tot ongeveer vijf meter onder water zijn komen te staan. Concreet betekent dit dat van veel huizen minimaal de eerste twee verdiepingen onder water zouden zijn komen te staan. In Nederlands-Limburg kwam het inderdaad tot overstromingen in de periode tussen 22 en 28 januari. Vooral Itteren en Borgharen werden (evenals in 1993) zwaar getroffen.
Voor velen kwam de mededeling dat er verplicht geëvacueerd moest worden heel kort voor het moment dat men daadwerkelijk het gebied uit moest zijn. In allerijl werden door velen bezittingen in veiligheid gebracht, bijvoorbeeld op zolder die bij een eventuele dijkdoorbraak wellicht niet zou onderlopen. Tot jaren na de evacuatie hebben veel mensen in het gebied psychische klachten ondervonden van de evacuatie. Het verplicht huis en haard moeten verlaten wegens het dreigende gevaar bleek een zeer ingrijpende gebeurtenis in het leven van de bewoners.
Overzicht van dag tot dag
Woensdag 25 januari - De zware regenval in de Belgische Ardennen en Noord-Frankrijk houdt aan. Binnen een dag is de Rijn bij Lobith twee meter gestegen, de Waal bij Zaltbommel met een meter.
Donderdag 26 januari - Bij Borgharen en Itteren stijgt de Maas tot 45,09 meter boven NAP. De 3100 bewoners van beide dorpen krijgen het dringende advies te vertrekken.
Vrijdag 27 januari - Dijken in het land van Maas en Waal worden gesloten voor alle verkeer. De Rijn bij Lobith staat op NAP +15,02 m, bij Zaltbommel bereikt de Waal +5,86 m. De Rijn overstroomt het centrum van Keulen. Steden in Midden- en Noord-Limburg krijgen wateroverlast.
Zaterdag 28 januari - De Rijn stijgt bij Lobith naar +15,42 m, de Waal bij Zaltbommel naar +6,37 m. De IJsselkade in Deventer wordt afgesloten.
Zondag 29 januari - Zware regenval in het Nederlandse rivierengebied, evenals in België, Noord-Frankrijk en Duitsland. De Rijn stijgt verder, evenals de Waal en de IJssel.
Maandag 30 januari - Opnieuw stijgt de Maas bij Borgharen (NAP +45,62 m) en Venlo (+18,23 m). Dringend evacuatieadvies voor 75.000 bewoners van het stroomgebied van de Maas en de Waal. In Gorinchem vluchten duizenden mensen voor de Merwede. Ook het dorp Boven-Hardinxveld met 4.000 inwoners moet worden geëvacueerd. De IJssel overstroomt de zomerdijk bij Deventer en de kade in Kampen.
Dinsdag 31 januari - De Ooijpolder (15.000 inwoners), het Land van Maas en Waal (ook 15.000) en de Bommelerwaard (40.000 inwoners) worden geëvacueerd. 's Middags kondigt Commissaris van de Koningin Jan Terlouw de verplichte evacuatie van de 140.000 mensen in de Betuwe af. De waterstand bij Lobith is nu NAP +16,63 m, ruim boven het record van 1993.
Woensdag 1 februari - Bij Ochten is de situatie zeer kritiek. Honderden militairen bedwingen met tonnen zand een schuivende dijk. Het dorp wordt in snel tempo ontruimd, inwoners vluchten. Het dorp is dan wereldnieuws. De hoogste stand van de Rijn bij Lobith is de vorige avond bereikt met een topstand van NAP +16,68 m. De Waal gaat naar +7,43 m bij Zaltbommel.
Donderdag 2 februari - Het water zakt. Het gevaar van verzadigde en inzakkende dijken is groot.
Vrijdag 3 februari - De daling van het waterpeil zet door. De Rijn bij Lobith zakt in een etmaal bijna een halve meter.
Zaterdag 4 februari - Minister Dijkstal van Binnenlandse Zaken geeft toestemming voor de terugkeer van de evacués naar de Ooijpolder en het Land van Maas en Waal. De dagen erop keren ook de andere inwoners terug.
Trivia
via de radio werd de ontruiming in de toenmalige gemeente Echteld aangekondigd tot aan de Prins Willem-Alexanderbrug. Ten westen daarvan bleven nogal wat bewoners thuis.
in de volksmond werd deze evacuatie ook wel de "hoogwatervakantie" genoemd.
Externe links
Interview met oud-burgemeester Van Tellingen (Tiel) over de evacuatie in de Tielerwaard in 1995
Interview met oud-burgemeester Bloemendaal (Culemborg) over de evacuatie in de Culemborgerwaard in 1995
