Alleen ik bepaal hoe we dat gaan doen en niet de beslagene.
Volgens mij bepalen beiden dat niet, maar de wet en regelgeving die hier voor bestaat. Dat jij als agent die uitvoert, begrijp ik ook.
Naast de genoemde wetten, is dat voor de OvJ, (en dus indirect ook de Politie) vooral de
"Aanwijzing toepassing dwangmiddelen tegen journalisten", opgesteld door het College van procureurs-generaal.
Feit blijft dat als jij, de professionele media of een burger met telefoon iets op beeld heeft staan wat in het belang van het onderzoek is; dit wel degelijk in beslag genomen gaat worden. Daarbij kan ik je verzekeren dat dit 'eenvoudig' gaat én dat een OVJ hierin meegaat. Het onderzoeksbelang weegt zwaarder dan een commercieel belang.
Hier ben ik toch wel benieuwd naar het woordje "eenvoudig". Zijn er echt agenten die beelddragers van bijv NOS of RTL Nieuws in beslag namen, terwijl zij aan het filmen waren bij een incident? En hebben die journalisten dat dan zonder protest afstand gedaan? En een OvJ heeft dit later gevalideerd als "prima"?
(Letop: het gaat mij dus niet om burgers met een telefoontje, en zeker niet om personen uit het grijze gebied qua "wel/geen journalist." Gewoon personen die duidelijk (h)erkend worden als journalist, bijvoorbeeld PPK dragers.)
En ja ik weet dat de aanwijzing inbeslagname "ter plaatse" niet onmogelijk maakt:
Journalisten maken in het kader van hun beroepsuitoefening foto’s of geluids- en filmopnames die voor de opsporing of de bewijsvoering van belang kunnen zijn. Wanneer de foto’s of de audio- en videobeelden in het openbaar tot stand zijn gekomen, zonder dat een journalistieke bron in het geding is, heeft het OM meer mogelijkheden om dwangmiddelen toe te passen. De Europese Commissie voor de Rechten van de Mens (ECRM) bepaalde in 1996 in de uitspraak BBC tegen het Verenigd Koninkrijk7 dat een rechterlijk bevel aan de BBC om tijdens een rel gemaakte beelden uit te leveren niet strijdig was met artikel 10 EVRM. In de BBC-zaak was van belang dat de informatie slechts een registratie was van gebeurtenissen die in het openbaar hadden plaatsgevonden, waarbij noch geheimhouding, noch vertrouwelijkheid een rol hadden gespeeld.8
Soms komt het voor dat het materiaal, in het openbaar gemaakt, slechts dankzij de vertrouwensrelatie met een bron, tot stand is kunnen komen. Indien enige twijfel is ontstaan over de vraag of in het onderhavige geval eventueel sprake is van (een vorm van) bronbescherming door de journalist, dient de procedure te worden gevolgd zoals hiervoor beschreven.
Het is echter onduidelijk wat "meer mogelijkheden om dwangmiddelen toe te passen." nu exact zijn. In de aangehaalde jurisprudentie is het namelijk wel een rechter-commissaris die tot inbeslagname besluit, en niet een OvJ. Juist de bevoegdheid van de OvJ om inbeslagname te vorderen is het knelpunt waarop de aanwijzing is aangepast. Deze voldoet namelijk niet aan de eisen die het Europese Hof stelt aan de inperking van de vrijheid van meningsuiting (Artikel 10 ERvM).
Maar als je de hele aanwijzing volgt lijkt mij dat er altijd een afweging moet worden gemaakt, en elke twijfel moet worden voorkomen. Daarom lijkt het mij niet "eenvoudig" om journalistiek materiaal in beslag te nemen. Zeker als een journalist zich beroept op het aanwezig zijn van materiaal waarbij geheimhouding en vertrouwelijkheid een rol spelen.
Maar misschien is jouw ervaring in de praktijk anders. Om misverstanden te voorkomen, ik val je niet aan op je uitspraken, maar ben oprecht benieuwd!
*********************** Beetje achtergrond informatie vanuit mijn perspectief. Voor wie dit interesseert. Indien niet: gewoon overslaan.
*******************************************
Het Europese Hof heeft heel duidelijk gemaakt dat Nederland te kort schiet in de wet en regelgeving rond het toepassen van dwangmiddelen op journalisten en journalistiek materiaal.
Dat is gebeurd in het "
autoweek arrest" van het Europese Hof.
Daarbij ging het om in beslagname ver na afloop van het "incident". Dus niet om inbeslagname op de plek zelf.
De AutoWeek-journalist had de foto’s onder toezegging van anonimiteit gemaakt. Deze afspraak werd door de inbeslagname geschonden. De politie vermoedde dat een auto in de race eerder was gebruikt als vluchtauto bij een ramkraak op een geldautomaat. Daarbij werd ook een getuige bedreigd met een vuurwapen.
In dat arrest wordt echter heel duidelijk gesteld dat journalisten recht hebben op bescherming van bronnen en journalistiek bronmateriaal. Het toepassen van dwangmiddelen om bronnen of bronmateriaal te achterhalen dient
vooraf getoetst te worden door een onafhankelijke rechter.
De Nederlandse praktijk die een OvJ toestond om deze inbeslagname te vorderen, voldoet niet aan het bieden van voldoende waarborgen ter bescherming van de vrijheid van meningsuiting. Hierop is bovenstaande Aanwijzing aangepast, na overleg met deskundigen uit zowel de juridische als de journalistieke wereld.
De
leidraad van de NVJ, die Ko eerder aanhaalde is ook gebaseerd op de jurisprudentie rond dit onderwerp.
Je kan echter wel zien dat er nog steeds een meningsverschil is over inbeslagname.
Daarnaast ligt er (eindelijk) een
wetsvoorstel bronbescherming bij de Tweede Kamer.
