Wanneer doorverwijzen naar huisarts/seh ?

[Jacques Schenk]

Stel we hebben ehbo dienst op het sportveld / in de sportzaal.
We zijn opgeleid volgens het OK boekje eventueel met de aanvullende module sportletsels.

Wanneer moeten we nu iemand die met klachten van het bewegingsapparaat bij ons komt doorverwijzen naar de arts?
Wanneer geven we zo iemand het advies "niet verder sporten, doe het rustig aan, koelen" en naar de kleedkamer/huis?
Wanneer kunnen we concluderen dat er niets aan de hand is en dat het spel voortgezet kan worden?

Mogen we bij pijnklachten testen uitvoeren om bewegingsfuncties van armen, shouders, heupen en benen te controleren ?
Zo ja dient de patient die bewegingen dan geheel zelf uit te voeren?
Mogen we helpen door bijvoorbeeld de arm/het been te ondersteunen tijdens de beweging ?
Of mogen we zelf actief het betreffende ledemaat op geleide van pijn bewegen ?

Onder welke omstandigheden doen we dat wel en wanneer niet en welke tests voer je dan in welke volgorde uit ?

Denk bijvoorbeeld aan
Pijn in de schouder/heup na val van geringe hoogte (judoka, voetballer, paardrijder),
Enkel/knie klachten van de voetballer, handballer, basketballer, judoka
Pols/ hand klachten het na opvangen van een val etc ?

Als we niet verwijzen maar zeggen "rust te nemen en het nog even aan te zien" welk advies geven we dan mee ? Wanneer moet dan alsnog de arts opgezocht worden.

Ik denk dat een handreiking/protocol voor de ehbo'er op dit gebied wel handig kan zijn.

Dit soort zaken kunnen  bijvoorbeeld bij een jeugd-judotournooi wel eens een dilema zijn, de deelnemer wil koste wat het kost door maar de scheidsrechter vraagt aan jouw als ehbo'er (terecht of niet daargaat het evenniet om) of hij/zij weer verder mag vechten. Ik heb dat soort zaken in de praktijk wel meegemaakt, niet altijd makkelijk. Ook de leeftijd van de sport speelt een rol (of niet ?) Wat adviseer je als EHBO'er ?

Voor alle zekerheid iedereen met een beetje pijn doorsturen is geen optie, en alleen verwijzen / de ambu bellen bij duidelijke fracturen ook niet. Wat wel ?

Wie durft ?
(zeg nu niet alleen "bij twijfel doorsturen" want dan is de volgende vraag "wanneer twijfel je niet")

[tebby]

oke ik ga het proberen!

doorsturen als de pijn naar het koelen niet afneemt. gekke standen of bulten op de plekken zit. als je niet zelf goed kan beoordelen.


stoppen met sporten als er verwondingen zijn aan lichaamsdelen die bij de port gebruikt worden.

de bewegingfuncties kun je alleen controleren door het slachttoffer zelf de bewegingen te laten doen en niet mee te helpen. en zo kan het slachtoffer ook zelf bepalen hoe ver hij of zij iets kan en stoppen als de pijn te groot word.

bij voorbeeld bij een verwondig aan de arm begin ik altijd eerst met de vingers te bewegen, dan de pols, dan de arm te streken en buigen, dan in hand laten knijpen en als het nodig is de arm omhoog en omlaag te laten doen.

bij een advies om het aan kijken zeg ik altijd 2 tot 3 dagen rust en als de pijn niet minder word of erger even langs de huisartrs te gaan.

bleusers die echt tot die sport behoren en die als ehboer niet zijn te controleren raad ik vaak aan om even langs de huisarts te gaan op de eerst volgende werkdag of als er heel veel pijn is de huisarstenpost.


je kan alleen een advies mee geven als de gene het anders wil is het die persoon zijn verandwoordelijkheid.

[EHBO-er]

Ik vind het moeilijk om hier antwoord op te geven. Wel of niet doorsturen is voor mij een gevoelszaak. Er zijn zoveel factoren die uiteindelijk leiden tot wel of niet doorsturen.

Als ik niet doorstuur, dan geef ik standaard de boodschap mee dat bij verergering van de klachten of als men het niet (meer) vertrouwd contact moet worden opgenomen met de huisarts. Zonodig geef ik het advies om meerdere malen 20 minuten koelen en daarna 3-4 uur niet.

[Jacques Schenk]

He Tebby en EHBO'er, bedankt voor jullie reactie, de eerste zijn vaak het moeilijkste. ik hoop dat er nog vele volgen !

(En ik hoop ook dat daarin niet alleen de reacties van anderen aangevallen worden maar dat men vooral met eigen afwegingen komt)

[tebby]

graag gedaan


ik denk trouwens dat een protocol geen zin heeft in dit geval want over het algemeen is gevoel van de hulpverlener heel erg belangrijk en je gevoel kun je alleen ontwikkelen door het te doen en niet door er over te lezen

[Jacques Schenk]

graag gedaan


ik denk trouwens dat een protocol geen zin heeft in dit geval want over het algemeen is gevoel van de hulpverlener heel erg belangrijk en je gevoel kun je alleen ontwikkelen door het te doen en niet door er over te lezen

Voor een groot deel mee eens hoor,  maar met gevoel alleen kom je er niet, dat gevoel moet ergens (lichamelijk onderzoek, reacties van de patient, ongevalsmechanisme etc etc) op gebaseerd zijn.

gevoel krijg je pas na veel ervaring en wat moet je dan doen als je het gevoel nog niet hebt omdat je de ervaring aan het opdoen bent.

De vraag is ook, waar baseer je je gevoel zoal op, welke onderzoekjes kun je doen en  bij welke resultaten verwijs je. Dat moet toch concreet aan te leren zijn ?
Uiteraard zul je dat in de praktijk moeten oefenen, maar dan moetje wel weten wat .

[SEH zustertje]

Eigenschap van een hulpverlener is
"dat we altijd de problemen van een ander willen oplossen"
 (soms natuurlijk niks mis mee)

maar ik denk dat je iemand zeker wel op zijn eigen verantwoordelijkheid mag wijze.
om zelf de beslissing te nemen

[Jacques Schenk]

Eigenschap van een hulpverlener is
"dat we altijd de problemen van een ander willen oplossen"
 (soms natuurlijk niks mis mee)

maar ik denk dat je iemand zeker wel op zijn eigen verantwoordelijkheid mag wijze.
om zelf de beslissing te nemen

Bij sportwedstrijden is het soms zo (is mijn ervaring) dat mensen tegen zichzelf in bescherming genomen moeten worden, we zijn dan wel geen ringartsen die boksers tegen hun wil uit de wedstrijd halen, maar door je functie kennen mensen een zekere autoriteit aan de ehbo'er en verwachten een advies je.

Ze houden zelf de verantwoording, maar ik zoek dus eigenlijk wat handvaten om het advies op te baseren.
je wilt immers geen 5 ambulances per voetbalwedstrijd bestellen en ook niet iedereen lekker door laten gaan na 10 minuten koelen.

[Pim de Ruijter]

Het gevoel dat mede bepaald of je iemand doorstuurt wordt ook ontwikkeld door ervaring.
Uiteraard is dat aan te leren, deels door kennis op te doen van de inwendige structuren en de opbouw daarvan. Anderzijds door gewoon eens mee te lopen bij een fysiotherapeut.

Het uitvoeren van functietesten is natuurlijk ook aan te leren. Opzich is dat denk ik betrekkelijk eenvoudig. Echter, om tot een goed oordeel te komen moet je ook het hoe&waarom van een test weten.

Maar je intuitie blijft belangrijk. Met name omdat iedere situatie anders is en niet alle sportletsels even gemakkelijk te herkennen zijn. En zoals SEH zustertje zegt; je slachtoffer weet precies wat hij voelt en kan daar ook wat mee doen.

Er geld ook hier: Bij twijfel -> doorsturen.

[SEH zustertje]

Persoonlijk zou ik toch het probleem bij het slachtoffer laten mbt advies geven
er kan jou dan als ehv-er achteraf niets verweten worden.
of duidelijk bij zeggen : "als je het zelf niet vetrouwd
zou ik naar de HAP/SEH gaan"

dit advies is ook hulpverlenen