Training kleine blusmiddelen en ontruimen

[ir. Auditor]

Terugkijkend om BHV opleidingen die ik in het verleden gevolgd heb en wat ik er hier over lees vraag ik me wat dingen af.

Vooral waarom er zo veel aandacht wordt besteed aan het onderwerp brand en het gebruik van kleine blusmiddelen.
Brandslanghaspels en schuim/poeder/CO2 blussers zijn ontworpen om door iedereen die slim genoeg is om de WC door te spoelen te kunnen worden gebruikt.
Toch wordt er in BHV cursussen best veel aandacht aan het gebruik van deze spullen besteed. Soms zelfs bijna de helft van de tijd.
Het is natuurlijk enorm leuk om er eens mee te spelen, en dingen waar vuur bij komt kijken zijn extra leuk, maar ik vraag me af of het echt zo veel nut heeft.

Ik heb niet zo heel erg veel geleerd wat ik nog niet wist, het enige wat echt nuttig was vond ik het oefenen met een blusdeken op een persoon, maar dat hoeft natuurlijk niet meer dan 45 minuten van de cursus te zijn.
Ik vraag me af of andere mensen denken "Goh als ik dit niet geoefend had bij de BHV zou ik niet geweten hebben hoe ik een brandblusser moet gebruiken."

Het zelfde voor ontruimingsoefeningen. Ik heb een groot deel van de tijd tijdens de cursussen geoefend met het ontruimen van hun oefenlocatie. Daar hadden ze hele kantoren, ziekenhuis afdelingen en supermarkten nagebouwd die we dan mochten ontruimen. Wat daar het nut van is weet ik niet. Want het is totaal niet te vergelijken met mijn werk situatie. Ik moet een gebouw ontruimen waar ik nog nooit geweest ben, ik heb geen idee hoe veel ruimtes er zijn, waar mensen wel en niet kunnen komen etc. Wat het resultaat is dat ik met mijn mede cursisten eigenlijk gewoon verstoppertje lopen te spelen in een BHV gebouw en kris kras door het gebouw lopen op zoek naar mensen op tegen ze te zeggen dat ze naar buiten moeten lopen.
Bij mijn toenmalige werkgever hadden we een heel strakke ontruimingsprocedure. Die is echter intern ontwikkeld en wordt ook intern geoefend.

Ontruiming bij BHV opleiding: Kris kras door een onbekend gebouw lopen, mensen die in keukenkastjes verstopt zijn zeggen dat ze naar buiten moeten, zelf ook geen idee hebben wat de kortste of veiligste route daarvoor hebben.

Ontruiming in bedrijf (Hotel): met 1 druk op de knop een lijst met alle bezette kamers & aantal gasten, BHV teams worden heel specifiek naar een etage gestuurd, Looproute wordt met Hoofd BHV kortsgesloten (bijvoorbeeld:  Team1 Ga naar gebouw B, tiende etage en werk omlaag tot en met 5, loop via lobby en de westelijke trap, meld je zodra je op de 10e bent en daarna op iedere etage. Team2: Gebouw B, via lobby en westelijke trap naar 4e etage tot en met begane grond, meld je op iedere etage, daarna door naar opvanglocatie ten westen van gebouw en presentielijst aftekenen...)
Vervolgens wordt op de etage met een stuk stoepkrijt (dit zat aan iedere BHV sleutelbos) een kruis gezet op de deur van een ruimte zodra die gecontroleerd en leeg was.

Niks daarvan hebben we in de cursus geleerd, dat kregen we allemaal van het hoofd BHV die maandelijks een uurtje rond de tafel zat met alle BHV'ers om zo te zorgen dat iedereen goed op de hoogte was van de procedures. Daarnaast werd ook de kennis van de gebouwen regelmatig geoefend. De gebouwen zaten redelijk complex in elkaar. Maar een paar keer per jaar moest iedereen oefenen. Je kreeg dan opdrachten, Ga naar de meterkast voor etage B5, ga naar de hoofdafsluiter water, liftmachine kamer van lift 12, etc. etc. Natuurlijk zat het vol instinkers of was de route zo opgezet dat als je even niet goed nadacht je in een doodlopende gang zat en een heel eind moest omlopen om ergens te komen.

Daar heb ik echt van geleerd hoe ik dat pand moest ontruimen als het nodig was.
Wat we deden bij de BHV opleiding, was leuk, maar of het nuttig was?

Volgens mij was de opleiding veel sterker geweest als ze zich gewoon op EHBO hadden gericht en even een uurtje of twee besteden aan een deur procedure en het gebruik van een blusdeken.

[Brandpreventje]

Het oefenen en vertrouwd raken met blusmiddelen en het bedreven raken in het ontruimen van een pand zijn zeer belangrijk. Het is niet zozeer het aanleren maar het moet een vaardigheid zijn die je beheerst. Waarom zou een brandweerman anders elke weer een oefenavond hebben.

Bekijk op youtube de filmpjes over de brand bij Rivierduinen Oegstgeest en ChemiePack. Daar zie je dat het werken met een brandslanghaspel, het sluiten van een deur en het gebruik van het juiste blusmiddel daar er in ieder geval niet goed in zat, de resultaten zijn bekend, 3 doden respectievelijk één van de grootste branden in de geschiedenis (buiten oorlogsgeweld na).

[helm]

De BHV is voor de restrisico's binnen een bedrijf. Incidenten die zelden of nooit voorkomen maar belangrijk genoeg zijn om regelmatig te trainen. (artikel 15 arbowet) Reanimatie, AED, fatale wonden verzorgen, kleine blusmiddelen hanteren en ontruimen.

OTO=Opleiden, Trainen, Oefenen. Opleiden en trainen gebeurt tijdens de cursusdag. Oefenen doet men op het eigen bedrijf.

De organisatie op het eigen bedrijf is in handen van de Safety and Health Officer (leidinggevende BHV'er). Die doet o.a. regelmatig scenario-trainingen, table-top oefeningen en ontruimingsoefeningen.

Wat betreft de tijdsduur, BHV is bij ons 1 dag.

Ik vind het lastig om verder inhoudelijk te reageren omdat ik weet dat er geen eenheid in BHV trainingen is. Het is jouw ervaring bij een opleider. Je ervaring kan bij een ander totaal anders zijn. Ik volg regelmatig als mystery-cursist een BHV cursus en heb daardoor inzicht gekregen in de diversiteit.
De doelloosheid van oefeningen komen mij wel bekend voor evenals de traagheid. Ik krijg zelden de indruk dat er een gedegen lesplan is, waardoor stokpaardjes hun eigen gang kunnen gaan. Ook al heb je als cursist geen enkele oefening meegedaan, je krijgt toch een pasje. Dan heb ik het nog niet eens gehad over de verouderde/onjuiste informatie die gegeven wordt.

[Tom B]

Als men gebruik maakt van "open" inschrijvingen op oefen lokaties van een opleider is het gestelde mij inderdaad niet vreemd, als men met een opleider een on site herhaling houd met het gehele team is maatwerk gewoon mogelijk en kun je kwalitatief het team daadwerkelijk verbeteren.

Dat men over het algemeen met kleine blusmiddelen mag spelen is leuk, en zal bij het merendeel van de bedrijven welke gebruik hier van maakt ook wel aansluiten. Echter blijft de invulling van een organisatie maatwerk en dan ook vanuit dat oogpunt moeten worden ingevuld, echter is de tendens vaak kostenbesparing en vanuit dit oogpunt kijkt men enkel maar naar het plaatje opleiding herhaald, dat is mooi we hebben weer aan onze jaarlijkse verplichting voldaan.

(Gooit maandag de schuimblusser maar weer in de hoek en start de Bluspompen maar weer eens op)

[ir. Auditor]

Het oefenen en vertrouwd raken met blusmiddelen en het bedreven raken in het ontruimen van een pand zijn zeer belangrijk. Het is niet zozeer het aanleren maar het moet een vaardigheid zijn die je beheerst. Waarom zou een brandweerman anders elke weer een oefenavond hebben.

Bekijk op youtube de filmpjes over de brand bij Rivierduinen Oegstgeest en ChemiePack. Daar zie je dat het werken met een brandslanghaspel, het sluiten van een deur en het gebruik van het juiste blusmiddel daar er in ieder geval niet goed in zat, de resultaten zijn bekend, 3 doden respectievelijk één van de grootste branden in de geschiedenis (buiten oorlogsgeweld na).

Maar je raakt helemaal niet bedreven in ontruimen van 1x per jaar in het gebouw van een BHV opleider verstoppertje spelen. Deze oefeningen hebben totaal geen link met het bedrijf dat je daadwerkelijk moet ontruimen in een kwaliteit. Voor goed ontruimen is het belangrijk dat je het gebouw blind kent, weet via welke wegen je ergens kunt komen, hoe je weer weg komt, wat eventuele risico's van bepaalde plaatsen/ruimtes zijn. Dat leer je niet door te oefenen in een oefengebouw van een BHV opleider.

Waarom brandweermannen het moeten oefenen is een totaal ander verhaal. BHV'ers zijn geen brandweermannen. Die hebben hele andere taken.

Volgens mij kan een BHV opleiding veel nuttiger als je meer aandacht besteed aan bijvoorbeeld EHBO, laat mensen maar volledige EHBO halen in plaats van het minimale stukje nu.

[Peter71]

Het oefenen van ontruimen bij de BHV-opleider heeft weinig toegevoegde waarde, behalve dat men een leuk dagje uit is geweest en weer een jaartje mee mag als BHVer. Het heeft pas toegevoegde waarde als dit op de eigen werklocatie gebeurd. Reden is al meer genoemd hier. Gelukkig zien veel bedrijven ook deze toegevoegde waarde, en laat de BHV dus gewoon binnen het eigen bedrijf oefenen.
Het trainen met kleine blusmiddelen is veel breder dan het gezellig met elkaar om de blusbak staan, en het vuurtje doven met een CO2blusser.

Ook het met elkaar bespreken van de diverse soorten brandblussers, welke blussers is waar geschikt voor is net zo belangrijk. En oefen met elkaar waar de locaties zijn waar de blussers hangen, en wees daar bewust van dat daar een brandblusser hangt. Ik kom regelmatig situaties tegen dat werknemers brandblussers niet meer zien hangen vanwege bedrijfsblindheid. En  zelfs een hele dag op een paar meter afstand van een brandblusser werken. Maar waar ze straal voorbij zullen lopen omdat ze dat ding zo gewent zijn dat ze hem niet meer zien hangen. klinkt vreemd, maar wel de praktijk...

[ir. Auditor]

Het oefenen van ontruimen bij de BHV-opleider heeft weinig toegevoegde waarde, behalve dat men een leuk dagje uit is geweest en weer een jaartje mee mag als BHVer. Het heeft pas toegevoegde waarde als dit op de eigen werklocatie gebeurd. Reden is al meer genoemd hier. Gelukkig zien veel bedrijven ook deze toegevoegde waarde, en laat de BHV dus gewoon binnen het eigen bedrijf oefenen.
Het trainen met kleine blusmiddelen is veel breder dan het gezellig met elkaar om de blusbak staan, en het vuurtje doven met een CO2blusser.

Exact, alle nuttige kennis die ik over ontruimen heb geleerd, kwam van ons hoofd Technische Dienst (die toevallig ook vrijwillig brandweerman was) en met ons regelmatig (zeker 5x per jaar een uurtje of twee) oefende in ons eigen pand.

Ook het met elkaar bespreken van de diverse soorten brandblussers, welke blussers is waar geschikt voor is net zo belangrijk. En oefen met elkaar waar de locaties zijn waar de blussers hangen, en wees daar bewust van dat daar een brandblusser hangt. Ik kom regelmatig situaties tegen dat werknemers brandblussers niet meer zien hangen vanwege bedrijfsblindheid. En  zelfs een hele dag op een paar meter afstand van een brandblusser werken. Maar waar ze straal voorbij zullen lopen omdat ze dat ding zo gewent zijn dat ze hem niet meer zien hangen. klinkt vreemd, maar wel de praktijk...

Hoe nuttig is het echt om het verschil te weten? Op de meeste plaatsen hangen er toch geen twee waar je uit kunt kiezen en zul je het gewoon moeten doen met wat er hangt.
Bedrijfsblindheid is zeker een punt, je kunt dat gelukkig wel oefenen. Dat deden wij ook wel eens. Gewoon in een vergaderzaaltje met alle BHV'ers en dan de vraag beantwoorden: Waar hangen de brandblussers in de lobby? of, Hoe veel aansluitingen van droge stijgleidingen zijn er en waar zitten ze?

[Peter71]

Hoe nuttig is het echt om het verschil te weten? Op de meeste plaatsen hangen er toch geen twee waar je uit kunt kiezen en zul je het gewoon moeten doen met wat er hangt.

Maar je komt wel erg vaak een combinatie brandblusser/brandslanghaspel tegen, en zeker als je een brand in een electrisch apparaat hebt is het wel goed om even te beseffen welk blusmiddel je mee neemt. Evan als je een bedrijf hebt met gevaarlijke stoffen, niet elke stof kun je met water blussen. Vaak staat dit dan ook aangegeven. Wel handig om dan ook af te vragen of een schuimblusser dan een goede optie, misschien moet je dan toch naar die poederblusser.
Een CO2blusser kun je niet gebruiken op vaste stoffen. Het blussen er van zal prima gaan, maar wees dan bedacht op herontsteking. Het zijn allemaal van die kleine punten die altijd handig zijn als een extra geheugensteunte voor je BHVers

Bedrijfsblindheid is zeker een punt, je kunt dat gelukkig wel oefenen. Dat deden wij ook wel eens. Gewoon in een vergaderzaaltje met alle BHV'ers en dan de vraag beantwoorden: Waar hangen de brandblussers in de lobby? of, Hoe veel aansluitingen van droge stijgleidingen zijn er en waar zitten ze?

En pak een locatie in een pand waar fictief een brand is uitgebroken. Laat de BHVers maar een korte aanvalsweg voor de brandweer bepalen naar die brand. Vanwaar de brandweer het pand kan betreden, waarbij ze eventueel ook gebruik kunnen maken van droge stijgleidingen enz. De nadruk op een gidsfunctie voor de BHVer.

[T4tinus]

Beetje laat, maar eindelijk mag ik Peter71 een tip geven:  

Je neemt de sproeischuimblusser en de slanghaspel (afsluiter uiteraard open) allebei mee.
Want je bent altijd met z'n tweeen.
Met de sproeischuimblusser blus je de electriciteitsbrand.

Mocht er iets misgaan en het vuur oncontroleerbaar oplaaien, dan heb je de slang om een sproeischerm aan te houden tussen jou en het vuur. Als het heel fout gaat kun je op de tast de weg terug naar de compartimenteringsdeur te vinden. Je moet dan wel je adem inhouden en laag blijven.

Mooi he, kleine blusmiddelen. Als iedereen maar weet hoe je ze moet gebruiken.

O ja, Gaat het nog fouter, dan kunnen Peter71 en zijn collega's je naast de brandslang vinden. Dat is sneller dan "ergens op de etage"...

[T4tinus]

En meer on topic: ik ben het er helemaal mee eens dat oefenen op locatie veel beter is. Maar helaas niet altijd mogelijk. En dus kijken we vanuit de RI&E ook welke dingen in ieder geval geoefend moeten worden. En dat doen we dan ook.
En dan kom je wel dingen tegen.
Het blijkt voor onze collega's niet te doen om alle technische ruimtes te kennen. Omdat ze er nooit komen, en de kans dat er iets gebeurd heel klein is. heeft oefenen in die ruimte weinig zin. Dus ontruimen we die "rechtsom" c.q. "linksom". En dat kun je prima oefenen. Juist in een onbekende omgeving bij een opleider.
Verder blijkt coordinatie bij ontruiming altijd wel een dingetje, net als portofoondiscipline. Dat kan altijd beter. En dat gaat ook langzaamaan beter.

Maar ja, de kans dat er iets ernstigs gebeurd is ook wel erg klein.