een doodzieke patiënt weigert hulp, en nu ?

[CM]

Met andere woorden: iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen gedrag. Helemaal mee eens. Helaas vinden de meeste MMA's in Nederland dat wij verantwoordelijk zijn voor het gedrag van onze cliënten/patiënten/klanten. Daarom ben ik mijn heil gaan zoeken in een andere sector.

[oma]

Met andere woorden: iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen gedrag. Helemaal mee eens. Helaas vinden de meeste MMA's in Nederland dat wij verantwoordelijk zijn voor het gedrag van onze cliënten/patiënten/klanten. Daarom ben ik mijn heil gaan zoeken in een andere sector. Wellicht snap je mijn reactie samen met onze Vlaamse collega.

Ik begrijp het heel goed en ik verwijt ook helemaal niemand van politie of ambulancedienst dat zij zich zorgen hebben gemaakt om deze patient. Het is op zich niet zo lastig omdat je als ambulanceverpleegkundige al bereikt hebt dat de man toch even de ambulance is ingestapt waardoor je goed licht hebt en ook meer rust om met deze man te spreken en hem wat beter te kunnen onderzoeken (let wel: als hij het wil toelaten).

Je kan hem vertellen dat jij vindt dat het helemaal niet zo goed met hem gaat en je moet hem zelfs vertellen dat jij als ambulanceverpleegkundige bang bent dat zijn hart kan gaan stoppen en je hem daarom graag naar het ziekenhuis wil brengen.

Als de man zegt dat hij weg wil behoor je hem te vragen of hij weet wat jij hem gezegd hebt. Als hij de hele boodschap kan herhalen dat jij hem naar ziekenhuis wil brengen omdat je bang bent dat zijn hart er mee gaat stoppen en jij van mening bent dat het beroerd met hem gaat weet je dat hij niet wilsonbekwaam is en precies weet wat je hem gezegd hebt.

Kortom op basis van de casus zou ik me wel zorgen maken over deze man maar voel me niet verantwoordelijk voor deze man. De man is niet mijn patient omdat hij compos mentis is en zegt niet mijn patient te willen zijn.

[CM]

De kern van het verhaal:

Compos Mentis en niet geholpen willen worden. Daar zit de kern van dit verhaal in. Ik kan er mee leven als gevorderde pleeg. Mijn nieuwe collega die terecht een vraag stelt denkt daar waarschijnlijk anders over. Is niet erg. Punt.

[RemRoof]

Met andere woorden: iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen gedrag. Helemaal mee eens. Helaas vinden de meeste MMA's in Nederland dat wij verantwoordelijk zijn voor het gedrag van onze cliënten/patiënten/klanten. Daarom ben ik mijn heil gaan zoeken in een andere sector.

Wij zijn toch ook verantwoordelijk voor ouderbetrokkenheid en het gedrag van de leerling/ouder

[dejong112]

Ik zal een aanvulling geven met betrekking tot de casus, zoals te lezen had mijn werkbegeleider (15 jaar ervaring) hetzelfde gevoel als ik had. De situatie van de patiënt liet zich zodanig aanzien dat zonder behandeling de patiënt binnen 24 zeer ernstige schade aan de gezondheid dan wel overlijden zou kunnen plaatsvinden. Daarnaast had de patiënt naar eigen zeggen een aantal biertjes op en verder niets. De patiënt had ook daadwerkelijk een bult op het hoofd die hij niet kon verklaren. In het ziekenhuis maakte ook de artsen zich zorgen. Echter bij een moment van onoplettendheid heeft dhr. het ziekenhuis verlaten.

Afgezien van dit alles en hoe we het nu hebben gepakt vraag ik mij af of deze problemen ergens vastgelegd zijn. Zo staat er wel dat wij een zorgplicht hebben en iemand niet zomaar aan zijn lot kan overlaten. Wanneer is iemand dan wilsbekwaam of onbekwaam ? Zijn wij aansprakelijk indien de patiënt overlijd en wij die hebben laten gaan  ? hoe is dit juridisch dicht getimmerd of juist niet. Zoals ik het nu lees is daar veel discussie over. Ik ben benieuwd naar de reacties en of mijn toevallig stukken, artikelen en/ of andere informatie hierover hebben.

[CM]

Wij zijn toch ook verantwoordelijk voor ouderbetrokkenheid en het gedrag van de leerling/ouder

Ik vind de verantwoordelijkheid van een hele OP al genoeg, laat staan de reacties van de echte betrokkenen.....  

[CM]

Ik zal een aanvulling geven met betrekking tot de casus, zoals te lezen had mijn werkbegeleider (15 jaar ervaring) hetzelfde gevoel als ik had. De situatie van de patiënt liet zich zodanig aanzien dat zonder behandeling de patiënt binnen 24 zeer ernstige schade aan de gezondheid dan wel overlijden zou kunnen plaatsvinden. Daarnaast had de patiënt naar eigen zeggen een aantal biertjes op en verder niets. De patiënt had ook daadwerkelijk een bult op het hoofd die hij niet kon verklaren. In het ziekenhuis maakte ook de artsen zich zorgen. Echter bij een moment van onoplettendheid heeft dhr. het ziekenhuis verlaten.

Afgezien van dit alles en hoe we het nu hebben gepakt vraag ik mij af of deze problemen ergens vastgelegd zijn. Zo staat er wel dat wij een zorgplicht hebben en iemand niet zomaar aan zijn lot kan overlaten. Wanneer is iemand dan wilsbekwaam of onbekwaam ? Zijn wij aansprakelijk indien de patiënt overlijd en wij die hebben laten gaan  ? hoe is dit juridisch dicht getimmerd of juist niet. Zoals ik het nu lees is daar veel discussie over. Ik ben benieuwd naar de reacties en of mijn toevallig stukken, artikelen en/ of andere informatie hierover hebben.

Beste dejong,

Allereerst welkom op het forum! Dat had ik eerst moeten doen. Ik zal me hier dan ook voorstellen: ik ben een collega ambulanceverpleegkundige met 21 jaar ervaring.

Wilsbekwaam is eigenlijk heel makkelijk: is iemand volledig bij kennis, georiënteerd in tijd plaats en persoon,  en niet onder invloed van welke middel dan ook dan zijn ze wilsbekwaam.

Je zorgplicht is overigens opgehouden bij de poort van de SEH, mits je wel hebt overgedragen aan je SEH collega.

Welkom bij de club!

[oma]

Wanneer is iemand dan wilsbekwaam of onbekwaam ?

Je kan hem vertellen dat jij vindt dat het helemaal niet zo goed met hem gaat en je moet hem zelfs vertellen dat jij als ambulanceverpleegkundige bang bent dat zijn hart kan gaan stoppen en je hem daarom graag naar het ziekenhuis wil brengen.

Als de man zegt dat hij weg wil behoor je hem te vragen of hij weet wat jij hem gezegd hebt. Als hij de hele boodschap kan herhalen dat jij hem naar ziekenhuis wil brengen omdat je bang bent dat zijn hart er mee gaat stoppen en jij van mening bent dat het beroerd met hem gaat weet je dat hij niet wilsonbekwaam is en precies weet wat je hem gezegd hebt.

Bovenstaande is wilsbekwame patient, bovenstaande vastleggen (dossier of verklaring) handtekening van patient er onder.

[Expert]

Hoe oud is de betrokken patiënt.

[oma]

Landelijk Protocol Ambulancezorg 8:

Samenvatting

Toestemming van de patiënt is een vereiste voor het verlenen van hulp. Informeer patiënt over werkdiagnose en mogelijke behandeling, check of het begrepen is en vraag toestemming om te behandelen. Accepteer een weigering tenzij er acuut gevaar dreigt. Als de patiënt niet wilsbekwaam is en behandeling noodzakelijk, moet de
noodzakelijke zorg gegeven worden.


Weigering behandeling (VLPA)

Gebruikte richtlijnen en literatuur

- Van wet naar praktijk: implementatie van de WGBO. KNMG, 2004
- Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO).

Expert opinion

De expertgroep geeft aan dat het hier gaat om een medisch-juridisch protocol; er is geen medisch inhoudelijk bewijs voorhanden of van toepassing.

Achtergrondinformatie

De wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) omvat een informatieplicht en een toestemmingsvereiste.

De informatie moet afgestemd zijn op de patiënt en het mogelijk maken voor de patiënt om geïnformeerd toestemming te geven. Toestemming is noodzakelijk om te mogen
behandelen, tenzij (1) direct levensreddend ingrijpen noodzakelijk is, of (2) wanneer de patiënt niet in staat is toestemming te geven, bijv. door bewusteloosheid.

De patiënt is wilsonbekwaam wanneer hij (door somatische en/of psychiatrische beperkingen):
- de informatie over de ziekte of behandeling niet kan begrijpen;
- niet in staat is om zelf een besluit te nemen;
- de gevolgen van een besluit niet kan overzien.

Wils(on)bekwaamheid wordt vastgesteld door de hulpverlener, hiervoor is geen psychiater nodig.

Als een wilsonbekwame patiënt vergezeld wordt door diens partner, dan kan deze als vertegenwoordiger voor de patiënt optreden en een beslissing in het belang van de
patiënt nemen. De gevraagde toestemming voor behandeling geldt voor de noodzakelijke zorg.

De WGBO eist goed hulpverlenerschap; het achterwege laten van een noodzakelijke behandeling kan in strijd zijn met ‘goed hulpverlenerschap’. Wanneer handelen nodig is
om ernstig nadeel voor de wilsonbekwame patiënt te voorkomen moet de patiënt desnoods tegen zijn zin ‘met rechte rug’ of indien noodzakelijk met politieassistentie
voor behandeling meegenomen worden.

De afwegingen zijn als volgt:

- staat de genomen medische verrichting in duur en omvang in redelijke verhouding tot de aanleiding (proportionaliteitsbeginsel)?
- is er gekozen voor de minst ingrijpende verrichting (subsidiariteitsbeginsel)?
- is de toegepaste verrichting het meest geschikt om het gestelde doel te bereiken (doelmatigheidsbeginsel)?

Het registreren van gedwongen medische verrichtingen middels zorgvuldige vastlegging op het Ambulance Patiënt Dossier (APD) is noodzakelijk: vastleggen van de besluitvorming en wel/niet verkregen toestemming van de patiënt of vertegenwoordiger/familie

KNMG:

Patiënten die het aan beslisvaardigheid ontbreekt, die niet in staat zijn de eigen belangen behoorlijk af te wegen, moeten worden vertegenwoordigd.

De hulpverlener mag dus bij een wilsonbekwame patiënt niet (per definitie) zelf de beslissing nemen. Hij dient op zoek te gaan naar een vertegenwoordiger, als die zich al niet heeft aangediend. Zoals hierna wordt uitgewerkt, geeft de WGBO aan wie dat kunnen zijn. Pas als in redelijkheid geen vertegenwoordiger te vinden is of kan worden
gemobiliseerd, moet de hulpverlener zelf beslissen. Het is raadzaam dat hij daarbij anderen raadpleegt.

Wanneer in een spoedeisende situatie de patiënt niet in staat is om toestemming te geven, moet eerst worden geprobeerd vervangende toestemming te verkrijgen van een vertegenwoordiger. Als dat niet lukt, mag de hulpverlener zonder toestemming handelen. Er moet wel echt sprake zijn van een situatie waarin onmiddellijk handelen kennelijk nodig is om ernstig nadeel voor de patiënt te voorkomen.

De patiënt is niet aan een eenmaal gegeven toestemming gebonden; hij kan deze toestemming te allen tijde intrekken. Juridisch is het juister om te zeggen dat de patiënt aangeeft dat hij zijn medewerking aan het onderzoek of de behandeling niet wil voortzetten.

Handleiding voor artsen

24. Wilsonbekwaamheid

Om geldige toestemming te kunnen geven is niet alleen vereist dat de patiënt voldoende is geïnformeerd, maar ook dat hij zijn wil kan bepalen. Is dat niet het geval, dan zult u een vertegenwoordiger van de patiënt moeten benaderen. Heeft u twijfels over de wilsbekwaamheid van de patiënt dan is het raadzaam te overleggen met bijvoorbeeld een psychiater, een verpleeghuisarts, een arts voor verstandelijk gehandicapten of een neuroloog.

Handleiding voor verpleegkundigen

19. Als de patiënt in spoedeisende situaties niet in staat is zijn toestemming te geven, moet je vervangende toestemming proberen te krijgen van een vertegenwoordiger. Als dat niet lukt mag je in spoedeisende situaties zonder toestemming handelen.

Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst

De algemeen gehanteerde en aanvaarde definitie van ‘wilsonbekwame patiënten’ die ook de WGBO als uitgangspunt neemt, is: Patiënten die niet in staat kunnen worden geacht tot een redelijke waardering van hun belangen ter zake van een beslissing of situatie die aan de orde is.

Uitgangspunt is dat de patiënt wilsbekwaam moet worden geacht, tot het tegendeel is komen vast te staan. Een patiënt is volledig wilsbekwaam ter zake van een beslissing wanneer hij voldoet aan vier criteria. Het minst wilsbekwaam is hij wanneer hij alleen aan het eerste criterium - of zelfs dit niet - voldoet. De criteria zijn:
• kenbaar maken van een keuze;
• begrijpen van relevante informatie;
• beseffen en waarderen van de betekenis van de informatie voor de eigen situatie;
• logisch redeneren en betrekken van de informatie in het overwegen van behandelopties.

Wilsonbekwaamheid in de WGBO heeft betrekking op het beslissingsvermogen van een patiënt om een bepaalde keuze in een bepaalde context te maken.

Wilsbekwaamheid is dus geen eigenschap van een bepaalde groep personen (bijvoorbeeld verstandelijk gehandicapten).

Wilsbekwaamheid kan fluctueren in de tijd en kan variëren per beslissings- of handelingsdomein. Een beoordeling moet dus periodiek plaatsvinden en gericht zijn op verschillende, voor het handelen van de betrokkene relevante vaardigheden.

De WGBO hanteert de volgende rangorde voor de vraag wie als vertegenwoordiger kan optreden (art. 7:465 lid 3 BW).
1. de (door de rechter benoemde) curator of mentor;
2. de schriftelijk gemachtigde; dit is een persoon die de patiënt toen hij nog wilsbekwaam
was, gemachtigd heeft om in geval van wilsonbekwaamheid namens hem op te treden;
3. de echtgenoot, geregistreerde partner of andere levensgezel van de patiënt;
4. de ouder, kind, broer of zus van de patiënt

4. Als sprake is van een acute noodsituatie waarin de tijd ontbreekt om toestemming van de vertegenwoordiger te vragen, dan kan de hulpverlener ook zonder diens toestemming handelen (art. 7:466 lid 1 BW).

. Wil vrijheidsbeperking (onder de WGBO) zijn toegestaan, dan moet deze:

• onvermijdelijk zijn om (lichamelijk) lijden te verhelpen of te voorkomen;
• worden opgenomen en verantwoord in het dossier van de patiënt;
• in het geval van een wilsonbekwame patiënt plaatsvinden met instemming van zijn vertegenwoordiger;
• regelmatig worden beoordeeld op de noodzaak tot continuering;
• zo kort mogelijk worden toegepast;
• niet de facto tot vrijheidsbeneming leiden.

De WGBO laat bepaalde ruimte voor vrijheidsbeperkingen, maar niet voor vrijheidsbeneming.

In 1988 gaf de Hoge Raad de volgende omschrijving van vrijheidsbeneming: het geheel van ruimtelijke en sociale beperkingen doet de concrete situatie van betrokkene zozeer naderen tot die van een gedetineerde dat zij moet worden aangemerkt als vrijheidsbeneming.

Is er sprake van vrijheidsbeneming, dan kan alleen een maatregel op grond van de Wet Bopz daarvoor een basis bieden.

Vuistregels

• Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen vrijheidsbeneming en vrijheidsbeperking;
• De WGBO laat ruimte voor vrijheidsbeperkingen, als dat nodig is om ernstig nadeel voor de gezondheidstoestand van de patiënt te voorkomen;
• Vindt er een omslag plaats van vrijheidsbeperking naar vrijheidsbeneming, dan is een maatregel op grond van de Wet Bopz vereist.