Een vergissing met fataal gevolg
door Cyril Rosman
Zaterdag 8 september 2007 - Op 30 mei om 14.15 uur opent Ilse Donkers (33) uit Chaam de deur van haar auto. Een seconde later doet ze de verschrikkelijkste ontdekking die een moeder kan doen. Op de achterbank, in het kinderstoeltje, zit het levenloze lichaampje van haar elf maanden oude zoontje Chris. Pas op dat moment realiseert ze zich dat ze hem die ochtend vergeten is naar het kinderdagverblijf te brengen. Chris heeft ruim zes uur in de auto gezeten en is overleden door uitdroging. Drie maanden na de dood van hun zoon vertellen moeder Ilse en vader Jeroen Zoon (31) over verdriet, verklaringen, schuld en hoe het nu verder moet.
http://www.bndestem.nl/multimedia/archive/00555/fataal_555502b.jpgChris overleed op 30 mei in de geparkeerde auto van zijn moeder. Moeder Ilse vergat hem naart het kinderdagverblijf te brengen. Foto Johan Wouters/het fotoburo
Ilse: "Ik had heel die woensdag fijn voor de klas gestaan op m'n school De Akkerwinde in Baarle-Nassau, daarna had ik een korte vergadering en heb ik nog wat werk van de kinderen nagekeken. Na een laatste rondje door de klas, liep ik vrolijk de trap af, wenste een collega een fijne middag en liep naar mijn auto. Ik wilde Chris gaan ophalen bij het kinderdagverblijf.
Op de seconde dat ik de autodeur opendeed, werd me duidelijk welke nachtmerrie zich had voltrokken. Mijn wereld stortte in. Hysterisch haalde ik Chris uit de auto, hopend dat hij nog leefde. Een collega heeft hem nog geprobeerd te reanimeren. Tevergeefs, Chris was al dood. Inmiddels verkeerde ik in een shocktoestand."
Jeroen: "Ik was aan het werk op kantoor. Een vrouw belde me, ik weet nog letterlijk wat ze zei: 'Ik ben een collega van Ilse en ik weet niet precies wat er gebeurd is, maar ze zijn Chrisje aan het reanimeren'. Ik heb de telefoon laten vallen en ben naar Baarle-Nassau gereden. Gelukkig kan mijn auto maar negentig kilometer per uur, anders was het nog gevaarlijk geworden, omdat je eigen leven op dat moment niet telt.
Op het moment dat ik in de auto stapte wist ik al dat ik mijn zoon had verloren. Een baby reanimeren is meer een actie van wanhoop en troost. Zo van: 'we hebben het nog geprobeerd'. Ik heb me nog nooit zo wanhopig en machteloos gevoeld als tijdens die rit. Ik ben niet gelovig, maar heb gebeden om een wonder.
In de auto vroeg ik me af wat er gebeurd kon zijn? Is hij gestikt tijdens het slapen? Verkeerd gevallen? Iets anders kan er toch niet gebeurd zijn op een kinderdagverblijf? Ik heb zelfs gedacht aan een psychopaat die met een geweer had staan schieten.
Toen ik bij school aankwam, zag ik dat Ilse helemaal hysterisch naar de koffiekamer werd gebracht. Dat bevestigde direct mijn vermoeden: Chris was dood.
Daarom ben ik direct naar Ilse gegaan. Ze zei: 'het spijt me zo' en 'sorry'. En dat ze het zó ontzettend erg vond. Ze zei dat ze Chris in de auto had laten zitten. In België was een week eerder hetzelfde gebeurd bij een vrouw, dus meer uitleg had ik niet nodig. Ik heb Ilse vastgehouden en getroost. Ik voelde verdriet, een heel groot verdriet. Chris was mijn dierbaarste bezit. Ik voel nu nog steeds onmacht, wanhoop en onrecht."
Ilse: "Uiteraard was Chris mijn dierbaartse bezit. Ik heb geen enkel moment die dag getwijfeld of ik hem wel had weggebracht. Het was een schooldag als altijd. Eenmaal op mijn werk aangekomen, was ik volledig op mijn werk gericht en werd ik meegesleept in de hectiek van die ochtend."
Jeroen: "Ik heb eenzelfde geval ooit al eens in een aflevering van Oprah Winfrey gezien. Toen had ik al meteen begrip voor de familie die dit was overkomen. Het ligt blijkbaar aan de manier waarop je hersenen werken. In ons geval is de weg naar school precies dezelfde als die naar het kinderdagverblijf. Je kon Chris niet zien zitten in de autospiegels en je hoorde hem ook zelden of nooit. Als je even afgeleid wordt, is er niets meer dat je eraan herinnert dat je, op weg naar school, nog naar het kinderdagverblijf moet.
Onderweg heeft Ilse nog in de achteruitkijkspiegel gekeken naar de achterbank en gedacht aan dat recente geval in België. 'Misschien moeten we het kinderstoeltje zo zetten dat ik Chris kan zien', dacht ze.
Op het moment dat ze langs de school reed en haar hersenen besluiten om de parkeerplaats van de school op te draaien, in plaats van vijftig meter verder te rijden naar het kinderdagverblijf, verdween Chris uit haar systeem. Ilse zag direct na het parkeren van haar auto op de parkeerplaats bij school twee collega's die ze nog even nodig had en omdat Chris inmiddels in haar 'systeem' wel was weggebracht naar het kinderdagverblijf, heeft ze haar spullen gepakt en de deur dicht gedaan.
Het is iets wat dagelijks bij veel mensen gebeurt: je vergeet iets totdat je het ziet liggen of iets anders je eraan herinnert. Het heeft te maken met vaste denkpatronen die worden aangestuurd door de hersenen en die hersenen maken geen verschil tussen een kind of iets anders. Dat besef heeft ons enorm geholpen bij de verwerking.
Was het maar niet zo warm geweest die dag, was Chris maar niet bijna onzichtbaar geweest door het zonwerende gordijntje, had Ilse's tas maar op de achterbank gelegen in plaats van voorin, had het kinderdagverblijf maar gebeld, was Chris maar niet zo lief en stil geweest... Er zijn zo veel dingen die anders hadden kunnen lopen, maar helaas zat alles die dag tegen."
Jeroen: " Het kinderdagverblijf heeft geen contact met ons opgenomen toen ze merkten dat Chris er niet was. Dat staat niet voorgeschreven in het protocol. Ik vind het erg jammer dat niemand eraan gedacht heeft dat te doen in al de tijd dat zij Chris hebben gemist. Maar dat is nu eenmaal zo. Ik verwijt de mensen niets, wel de beleidsmakers op dit gebied. Hoe is het mogelijk dat iets dergelijks ontbreekt in het protocol? Het lijkt mij één van de eerste regels die je opstelt."
Jeroen: "Wout, de inmiddels vijfjarige broer van Chrisje, was die woensdagmiddag bij oma. Zij heeft hem naar ons huis gebracht. Ik ben op mijn knieën voor hem gaan zitten en heb verteld dat Chrisje niet meer thuis zou komen, omdat hij dood is. Aan onze tranen zag hij dat het serieus was, we hebben met z'n drieën gehuild. Gelukkig heeft hij een leeftijd waarop hij nog niet alles helemaal beseft. De dag erop vroeg hij waarom wij nog huilden, want Chrisje was toch gisteren dood gegaan."
Ilse: " De eerste dagen zijn we bezig geweest met het zo goed mogelijk afscheid nemen van onze Chris. De dienst regelen, het kistje uitzoeken. Tegelijkertijd vertelde ik aan iedereen, wat er was gebeurd en hóe het heeft kunnen gebeuren. Door die gesprekken probeerde ik alles voor mezelf op een rijtje te zetten: dat het uiteindelijk niet meer is geweest dan een menselijke vergissing, met een enorm groot gevolg. De afloop was fataal doordat alles die dag tegen zat. Dat besef is belangrijk voor mijn verwerking.
