http://www.binnenlandsbestuur.nl/Home/all/%E2%80%98verstevig-lokaal-gezag-over-politie%E2%80%99.383131.lynkx‘Verstevig lokaal gezag over politie’
Door Sjors van Beek • 29.10.10 • 1 reactie
De driehoek, het overleg tussen politie, burgemeester en Openbaar Ministerie, moet niet alleen districtelijk maar ook op lokaal niveau bijeengeroepen kunnen worden.
Dat bepleiten de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) in een gezamenlijke verklaring naar aanleiding van de kabinetsplannen voor de politie. Ze baseren zich daarbij op de recent uitgebrachte studie Sleuren of sturen - gemeenten en de sturing van veiligheid en politie waarin de Tilburgse hoogleraar bestuurskunde Pieter Tops en andere auteurs voorstellen doen voor herinrichting van het lokale politiebestel.
Volgens de ondertekenaars dient het lokale gezag over de politie te worden versterkt en moet dit ook wettelijk worden geregeld in Politiedan wel Gemeentewet. Zowel een burgemeester als een officier van Justitie dient het recht te krijgen het driehoeksoverleg plaatselijk bijeen te roepen wanneer de situatie daar om vraagt.
‘Het voorstel is dus om het overleg meestal districtelijk te houden, zoals nu al gebeurt, maar soms een extra lokaal overleg te houden als dat eens nodig is’, aldus VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma vorige week op een seminar over dit thema. ‘We pleiten er voor om het de facto en de jure lokaal te verankeren dat dit mogelijk is’, stelt professor Tops in een toelichting. ‘Al zal het heus niet altijd nodig zijn dat de officier van Justitie alle lokale driehoeken af loopt als het districtelijk goed is geregeld’.
Bernt Schneiders, burgemeester van Haarlem en voorzitter van de NGB: ‘Stel, je hebt als burgemeester een speciaal probleem, zoals laatst in Culemborg bijvoorbeeld. Dan moet je de lokale driehoek meteen bijeen kunnen roepen, en niet hoeven wachten op de geplande vergaderdata. Als het er een keer echt om spant moet een burgemeester niet afhankelijk zijn van de organisatiestructuur en de tijdsindeling van Openbaar Ministerie en politie’.
Benoeming top
Ook op andere vlakken moet de lokale zeggenschap over de politie worden verstevigd, schetste Jorritsma in haar speech. ‘Te denken valt aan een orgaan waarin gemeenten formeel zeggenschap krijgen in de landelijke aansturing van de politie. Het orgaan kan bijvoorbeeld een adviesfunctie krijgen bij landelijke politie plannen, de landelijke begroting en de benoeming van de politietop’, aldus Jorritsma voor een gehoor van burgemeesters en politiechefs.
Lokaal dienen gemeenten ‘scherpe en bindende afspraken’ te maken over ‘prioriteiten, beschikbaarheid van wijkagenten, de gewenste dienstverlening aan burgers en samenwerking met de gemeentelijke handhavingsorganisatie’, vindt Jorritsma. Volgens de VNG dienen gemeenten op het niveau van de Veiligheidsregio instemmingsrecht te krijgen bij de besluitvorming over de politie-inzet, de politiesterkte, politiebureaus en de benoeming van de politietop.
Professor Tops doet in zijn studie, die is verricht in opdracht van de commissie Bestuur en Veiligheid van de VNG, diverse andere voorstellen voor versteviging van de lokale greep op de politie. Zo pleit hij er voor dat de gemeenteraad voortaan het lokale veiligheidsplan vaststelt. De burgemeester moet ook formeel naar de raad terugkoppelen wat er in het regionaal college is besproken en de vergaderstukken daarvan kunnen standaard naar raad of commissie worden gestuurd.
Ook moeten er, wat Tops betreft, ‘structureel afspraken worden gemaakt over de aanwezigheid van de districts- of teamchef in de gemeenteraad of raadscommissie’. De raad zeggenschap geven over een substantieel deel van het politiebudget heeft in de ogen van Tops momenteel meer nadelen dan voordelen: ‘Het zal vooral leiden tot fragmentatie van het politiebudget, afnemende flexibiliteit en een ingewikkelder worden van de bedrijfsprocessen van de politie’.
Hetzelfde geldt voor formele invloed van de gemeenteraad bij de benoeming van de plaatselijke districts- of teamchef van politie. Tops c.s. zijn er geen voorstander van, zo schrijven ze in hun studie. ‘Zo doorkruist een dergelijke bevoegdheid de duale verhoudingen tussen college en raad en sluit het niet aan bij een gezagsverhouding’.
Het is, wat de onderzoekers betreft, voldoende dat de burgemeester bij benoemingen wordt ‘gehoord’ en dat de politiechef vervolgens vaker bij de raads- en commissievergaderingen verschijnt.
Ambtenaar als voelspriet
De politie doet de afgelopen jaren steeds meer moeite om de burger te betrekken bij haar werk. Hier ligt ook een rol voor gemeenten, vindt Bryan Rookhuijzen, korpschef van de politie Limburg-Noord. Op het VNG-seminar stelde hij voor dat gemeenten inventariseren welke ambtenaren binnen de gemeentegrenzen wonen om hen te kunnen benaderen om in hun vrije tijd, als burger, ook deel te nemen aan netwerken als Burgernet, Burgersignaal of SMS-Alert.
De overheid doet een moreel appèl op de burgers, maar zou dan kunnen beginnen bij haar eigen mensen, aldus Rookhuijzen. ‘Dan denk ik niet alleen aan gemeenteambtenaren, maar ook aan douanemensen, onderwijzers, politieagenten, noem maar op. Als dat lukt heb je al één miljoen mensen aan een touwtje’. En ja, zelf is Rookhuijzen in zijn woonplaats Venlo ook aangesloten op Burgernet, verzekert hij.
