Religie, respecteren tot...?

[Diederick]

Regelmatig en in alle velden zullen hulpverleners een kwestie tegenkomen waarin religie een belangrijke rol speelt. Vermoedelijke mishandeling van kinderen of het weigeren van donorbloed zijn voorbeelden. Ethiek speelt een steeds grotere rol in de opleiding van hulpverleners; en waarschijnlijk is dat maar goed ook, want onze maatschappij wordt steeds diverser en we kunnen steeds minder van de cultuur waarmee we zijn grootgebracht op aan bij het maken van beslissingen omtrent ethiek.

Naast religie zijn er natuurlijk nog wat andere spirituele/bovennatuurlijke zaken, maar laten we voor het gemak even doen alsof het woord 'religie' dat allemaal omvat.

Zoals ik het zie hangen mensen niet een bepaalde religie aan omdat het ze persoonlijk helpt of omdat het hun 'overtuiging' is, maar vanwege de belangrijke al dan niet essentiële rol die religie speelt voor een sociale constructie, welke het individu dusdanig belangrijk vindt dat het deze zo goed mogelijk in stand wil houden. Natuurlijk zijn hier uitzonderingen op, maar ik denk dat dat een verwerpelijk aantal betreft. Op een dieper psychologisch vlak zullen hoop en (moedwillige) onwetendheid een belangrijke rol spelen, maar die zijn in acute situaties van geen belang en spelen maar zelden in iemands leven.

Hoe ver gaat vrijheid van godsdienst en wanneer moeten we de godsdienst van een hulpvrager of omstanders opzij zetten om ons werk naar behoren te doen?

Persoonlijk zie ik het belang van een godsdienst wel voor de meeste mensen, maar de vraag is of dat belang (hoofdzakelijk dus het in stand houden van een "sociale constructie" en eventueel het belang van hoop en afscherming van de realiteit) op de weegschaal kan wanneer we te maken hebben met, bijvoorbeeld, het belang van een bloedtransfusie bij een mormoons kind, of een interventie in een huishouden waar vermoedelijk mishandeling plaatsheeft.

[RAdeR]

Zoals ik het zie hangen mensen niet een bepaalde religie aan omdat het ze persoonlijk helpt of omdat het hun 'overtuiging' is, maar vanwege de belangrijke al dan niet essentiële rol die religie speelt voor een sociale constructie, welke het individu dusdanig belangrijk vindt dat het deze zo goed mogelijk in stand wil houden. Natuurlijk zijn hier uitzonderingen op, maar ik denk dat dat een verwerpelijk aantal betreft.

Deze aanname zal in grote mate jouw visie en eigen antwoord op de poll bepalen. Zelf ben ik juist mening dat het tegendeel waar is. Sterker nog ook het niet religieus zijn of atheïsme is een keus die op overtuiging gebaseerd is.

[Diederick]

Dat is zeker waar, RAdeR, maar het punt is dat atheïsme geen doctrine of leefregels kent die hulpverlening zouden beïnvloeden. Tenzij die hulpverlening religieuze gronden kent natuurlijk, dan is er wel kans op confrontatie. Verder is het niet zo interessant wat mijn persoonlijke 'overtuiging' is, maar wat een doorsnee hulpverlener (of/als ikzelf) aan zou moeten met tegenstrijdige gevoelens zoals beschreven in de OP.

Mijn vraag is vooral of en hoe je de religieuze belangen (daarmee bedoel ik de belangen die de religie van een persoon vervult) kunt en moet willen afwegen tegen medische belangen. Een vraag van ethiek, niet over welke religie de juiste is of over de vraag of er überhaupt een God is. Dat is namelijk niet relevant, die vraag speelt niet in ons werk. Wat er speelt is in hoeverre we de religie (of cultuur) van een persoon moeten respecteren wanneer de daaraan gekoppelde eisen en vooral beperkingen in strijd zijn met wat wij de beste methode vinden om een hulpvrager van dienst te zijn.

[xangadib]

Ik denk dat ook de vraag acuut vs. niet acuut mee speelt. in Acute situaties is er minder tijd/ruimte (naar mijn mening) om rekening te houden met religieuze overwegingen.

[Golly]

ik ben van mening dat altijd voor zover mogelijk wel toegemoed moet worden gekomen aan mensen hun wensen, ongeacht de religie die ze aanhangen.
Hierbij inachtnemend dat het geen rechten en plichten van de patient en hulpverlener schaadt.

Wil een vrouw door een vrouw geholpen worden en is dit mogelijk, vooral doen! (soms is dat gewoon prettig, bv over "vrouwenzaken")
Wil een patient graag geestelijke bijstand, moet dat kunnen.
Een Jehova wil geen bloed.

Zeker in tijden van ziekte is het geloof voor mensen vaak belangrijk, en is dit hun houvast voor hoop, en moet je ze dit zeker niet afnemen.
Dat wij hier nog een overwegend christelijke samenleving hebben hoor je mij ook niet over klagen als niet christen/katholiek, maar ik zou het fijn vinden dat als ik specifieke wensen heb mbt mijn spiritualiteit als ik ziek ben, dat de hulpverlener in ieder geval zijn best doet mij te helpen hierin, of mij uitlegt waarom hij/zij dat niet kan doen.

[Gast48368]

Het gaat in dit geval niet over de hulpverlener, maar over het slachtoffer/patient. Ik zal er alles aan doen wat er in mijn vermogen ligt, om de wens/overtuiging of wat dan ook van de patient/slachtoffer te respecteren. Het gaat er op dat moment helemaal niet over wat ik vind.

[Ba(a)s]

In mijn opinie is het niet aan de hulpverlener om te oordelen over de wensen van een slachtoffer. Deze moeten dan ook gerespecteerd worden. Hier geldt wel weer hetzelfde als bij een reanimatie waar achteraf blijkt dat meneer of mevrouw een niet-reanimeren verklaring thuis heeft liggen. Als je het niet weet, is het logisch dat je er geen rekening mee houdt.

Hierin vind ik bij mezelf ook weer verschillen. Ik vind dat een interventie in een gezin waar (mogelijk) mishandeling voorkomt altijd mag en ook moet, maar een bloedtransfusie vind ik al weer anders omdat het dan om het lichaam van 1 persoon gaat met zijn/haar eigen geloof.

Zeker in tijden van ziekte is het geloof voor mensen vaak belangrijk, en is dit hun houvast voor hoop, en moet je ze dit zeker niet afnemen.

Als je als religieus persoon erg ziek bent en je wordt dan geholpen met een behandeling die in strijd is met je persoonlijke geloof, kan ik me ook voorstellen dat je het dan moeilijk hebt in je hele verdere leven. Je leeft tenslotte nog dankzij iets dat je eigenlijk helemaal niet wilde.

[ED95]

Gelukkig is Nederland nog steeds een rechtstaat waarin helder staat uitgelegd hoe ver je mag gaan als hulpverlener. Mishandeling is een strafbaar feit, dat dat misschien is toegestaan volgens een religieuze stroming of ideologie neemt niet weg dat het gewoon niet mag. Op het vermoeden ervan is het als hulpverlener je plicht verdere zorg hierop in te schakelen.

Het recht op autonomie van de patient is een groot goed in onze maatschappij en staat ook wettelijk vastgelegd in de WGBO, maar deze wetgeving stelt ook waar de grenzen van deze autonomie liggen. O.a. goed hulpverlenerschap is er een. Hiermee kan een hulpverlener over de autonomie van een patiënt heengaan, vooral als het gaat om het oplopen van direct ernstige gezondheidsschade die afwendbaar is. Verder kan een patient, mits hij niet in staat is tot goede behartiging van zijn belangen ter zake en er geen sprake is van een geestesziekte, wilsonbekwaam verklaard worden. Hierdoor kan alsnog een gedwongen behandeling gestart worden. Op basis van religie wordt dit meestal niet gedaan, maar ik weet wel dat artsen dan verdere verantwoording voor de behandeling niet willen nemen en dan doorverwijzen naar een collega die het wel wil.

[Diederick]

Verder kan een patient, mits hij niet in staat is tot goede behartiging van zijn belangen ter zake en er geen sprake is van een geestesziekte, wilsonbekwaam verklaard worden. Hierdoor kan alsnog een gedwongen behandeling gestart worden. Op basis van religie wordt dit meestal niet gedaan, maar ik weet wel dat artsen dan verdere verantwoording voor de behandeling niet willen nemen en dan doorverwijzen naar een collega die het wel wil.

Kan ik me goed voorstellen dat een arts z'n handen van een 'zaak' aftrekt wanneer de hulpvrager geen volledige/optimale behandeling wil.

[Kanarie]

Hoorde ooit een verhaal dat iemand voor een spoedoperatie moest met een mogelijk dodelijke afloop, maar zonder operatie zou hij sowieso sterven (de patiënt had een inwendige bloeding). Op verzoek van de patiënt een geestelijke laten komen voor het geval dat. En de man bleef maar bidden... en bidden... en bidden.... en het hele operatieteam stond al een poos te wachten. Wat doe je dan?