Brand in Kijfhoek: prestatie van formaatVrijdag 14 januari jl. was een drukke dag voor de Brandweer Zwijndrechtse Waard: twee uitrukken voor middelbrand in twee woningen en daar kwam om 21:41 uur een TIS 4.4 melding op emplacement Kijfhoek bij. TIS 4.4 staat voor Trein Incident Scenario: een ongeval met gevaarlijke stoffen waarbij duidelijk sprake is van een effectgebied. Doordat de centralist meteen TIS 4.4. gemeld heeft, werden onmiddellijk vier tankautospuiten, een schuimbluseenheid, een hulpverleningsvoertuig en de OvD, AGS, meetplanleider en HOvD gealarmeerd. Gelet op de melding, ".... er staan meerdere wagons in brand", is er niet geaarzeld en is na 6 minuten opgeschaald naar GRIP 2 en om 21.56 uur was het al GRIP 3.
Een korte eerste terugblik met Daan Vermeulen (tijdens het incident liason operationeel leider in het GBT) en Theo van Dam (HOVD) die beiden ook vanuit hun werkzaamheden bij de brandweer Zwijndrechtse Waard het emplacement goed kennen.
Kiezen voor bestrijding of juist niet... Het vuur was vanaf de kazerne al duidelijk waarneembaar. "Op zo'n moment gaat er ook van alles door je hoofd: wat voor soort stoffen zijn erbij betrokken, hoe ver zou de brand reeds ontwikkeld zijn en met name: is het wel veilig voor de mensen om de brand te bestrijden." Daar kwam bij dat al snel bleek dat het voor de brandbestrijding ook nog eens de meest ongunstige plek was; op het midden van het emplacement, het verste weg van de bereikbaarheidswegen. De positie was tussen twee aanrijdroutes in, tussen verschillende treinstellen en daardoor bijzonder moeilijk bereikbaar. Uit de verkenning van de eerste tankautospuit bleek dat naast de brandende wagon ook nog een treinstel met LPG stond, maar gelukkig met één vrij spoor ertussen. "Je moet je voorstellen dat het ontzettend spannend was, vooral in het begin. De afweging was of de inzet kon of dat we het moesten laten gaan, waarbij in beide gevallen wel beelden opdoemen wat de consequenties kunnen zijn."
De eerste eenheden hebben besloten tot een snelle verkenning in het veld tussen de treinstellen in. In die eerste fase is ook gebruik gemaakt van de warmtebeeldcamera van het nieuwe schuimblusvoertuig; deze camera is op een uitschuifbare blusarm bevestigd en kon dus boven de wagons uitkomen. Je moet je voorstellen dat het emplacement ter plaatse van het incident zo'n 270 meter breed is. Door al die treinen is het bovendien net alsof je tussen allemaal muren in loopt. Een eerste verkenning met goed zicht op het incident kan dan ook alleen gebeuren door, met alle risico's van dien, naar de incidentlocatie te lopen, onder wagons door te kruipen en over wagons heen te klimmen. Door de eerste verkenning werd duidelijk dat het een ethanol wagon betrof, en er een vrij spoor zat tussen de ethanol-trein en de LPG-trein. De eerste inzet is doorgezet om snel koeling op de omliggende wagons te krijgen en een eerste schuimaanval op de plas in te zetten.
Deze foto is in de beginfase genomen vanaf een viaduct dat op 600m afstand gelegen is. De rechtse trein is de LPG trein, de lichtmasten die rechts staan zijn het midden van het emplacement.
Op deze foto is het effect van telelenzen te zien. Het lijken maar een aantal wagons tot de brand maar in werkelijkheid is de brandende wagon de dertiende wagon gerekend vanaf de fotozijde. Het hoofdgebouw van Keyrail lijkt er direct achter te staan maar de werkelijke afstand tot de brandende wagon is ook 600m. Grote inzet "We hebben gebruik gemaakt van de aanwezige droge brandleidingen die onder de sporen doorlopen. Dan is het nog een enorme klus om over en onder treinen door de slangen, waterkanonnen en mensen ter plaatse te krijgen. Omdat de brandende wagon was opengescheurd en de ketelwand naar binnen was gevouwen, was het niet mogelijk het vuur te doven. Er is toen voor gekozen de spoorketelwagon gecontroleerd uit te laten branden, preventief een schuimdeken aan te brengen en de omgeving actief te koelen." Uiteindelijk zijn er meerdere schuimblusvoertuigen bij betrokken: de twee nieuwe schuimblusvoertuigen uit Zwijndrecht en Dordrecht, drie regionale haakarmvoertuigen en een ‘schuimtrein' uit Rotterdam district haven. Ook vanuit de bedrijfsbrandweer Shell Moerdijk is schuim ter plaatse gekomen. Als je de totale inzet, inclusief aflossing meerekent (de totale inzet heeft 25 uur geduurd) zijn circa 230 brandweermensen ingezet.
"Deze mensen verdienen een hele grote pluim", geven Vermeulen en van Dam aan. "Zij hebben onder bijzonder moeilijke omstandigheden afwegingen moeten maken en acties ondernomen. Het was een bijzonder incident. Niet zozeer de omvang, maar vooral de spanning was daarin leidend. De spanning was van hoog tot laag voelbaar, van veld tot in het GBT. We merken dit ook in de gesprekken waarin de hulpverleners terugkijken op dit incident."
De kracht van het geheel is meer dan de som der delen "Als we kijken naar het hele incident, dan hebben we in een eerste beeld al de woorden ‘de kracht van het geheel is meer dan de som der delen' gebruikt. Van veld tot GBT sloten zaken op elkaar aan, maar we beseffen ook dat er delen zijn die we zelf niet in de hand hebben gehad maar die cruciaal waren, zoals dat vrije spoor tussen ethanol en LPG en dat het ethanol was en geen stof die ook giftig was. Daarbij heerst ook het besef dat de grens tussen slagen en falen bijzonder dun was. De tweede wijze spreuk die we geleerd hebben is dat successen uit het verleden geen garantie bieden voor de toekomst. Vanzelfsprekend zal er een evaluatie plaatsvinden waaruit eventuele verbeterpunten zullen blijken, maar met elkaar kijken we terug op een geslaagde inzet zonder persoonlijk letsel of schade aan de omgeving."
Bijzonder was het ook om de eerste foto's in de media te zien. De hulpverleners schrokken er zelf van. "Het lijkt wel of we in de brand zelf hebben gestaan". In werkelijkheid was de afstand echter veel groter maar het gebruik van telelenzen plaatst het geheel ineens in heel ander perspectief. In dit incident blijkt ook de meerwaarde van de warmtebeeldcamera's. In eerste instantie heeft een bevelvoerder vanaf een treinwagon de stralen zo goed als mogelijk gestuurd, omdat je vanaf de positie tussen de wagons in niets ziet. Later heeft een helikopter van de KLPD met de infraroodcamera waardevolle ondersteuning geboden. Er was rechtstreeks contact tussen de HOVD en deze helikopter, waardoor heel gericht de stralen ingezet konden worden.
Door de aanstraling van de LPG-wagons en het besef dat deze brand lang zou gaan duren is besloten een aangrenzend gebied met daarin ca 30 woningen preventief te ontruimen. "Het ging daarbij wel om een gebied in drie woonplaatsen: Hendrik-Ido-Ambacht, Zwijndrecht en Ridderkerk. Bovendien betreft het dan meteen ook nog 2 verschillende Veiligheidsregio's. Toch was dit geen reden om verder op te schalen omdat de burgemeester van Hendrik-Ido-Ambacht is toegevoegd aan het gemeentelijk beleidsteam en er continue direct contact heeft plaatsgevonden met de gemeente Ridderkerk."
Meer dan blussen alleen Omdat de wagons met LPG van elkaar losgekoppeld waren hebben de aanwezige brandweermensen die nacht meer gedaan dan blussen en koelen alleen. Ze hebben ook een spoedinstructie ‘koppelen van treinen' gevolgd. Op die manier konden de wagons gekoppeld en weggesleept worden van de brand, waardoor deze niet langer werden aangestraald. Nadat in het begin van de ochtend het explosiegevaar en de kans op verdere uitbreiding was geweken is het ontruimde gebied weer vrijgegeven.
Niet alleen de brandweer, politie en overige hulpverleners zijn die nacht druk in de weer geweest, ook de operatie eromheen was van ongekende proporties. Alleen al in de keuken van de Zwijndrechtse kazerne zijn ruim 1100 broodjes klaargemaakt, met dank aan de plaatselijke bakkers die midden in de nacht geleverd hebben.
Nu het incident enige dagen achter de rug is komen ook de grapjes los. Zo heeft de burgemeester al verklaard dat hij snapt waarom we de wagon niet hebben laten exploderen. In de hal van de kazerne staat een ontplofte acethyleenfles van een eerdere inzet maar voor een wagon is toch echt geen plaats.
(Bron: Website NVBR.
http://www.nvbr.nl/@19782/brand-kijfhoek/)
