Hoezo zeewaardig?

[Doruz]

Hoezo zeewaardig?

De discussie over de vraag of een boot zeewaardig is, is al zo oud als dat er zeegaande boten zijn. Toch is er de afgelopen jaren veel veranderd. Een mijlpaal was de introductie van de CE certificering, die minimumeisen aan de constructie stelt. Die had een einde moeten maken aan de discussie over de vraag of een schip midden op zee echt zwaar weer aankan. Het is niet gelukt, de controverse gaat door en aan de CE-A certificering wordt breed getwijfeld.

,,Veel ontwerpen die tegenwoordig het licht zien, zijn niet echt gebouwd voor zeewaardigheid, ook al gaat het officieel om zeewaardige jachten’’. Aan het woord is Gerard Dijkstra uit Amsterdam, de bekendste en een van de meest succesvolle Nederlandse scheepsarchitecten. Dijkstra, die in 1977 meezeilde met Conny van Rietschoten tijdens de Whitbread Round the World Race, is ontwerper van veel jachten die geroemd worden om hun zeewaardigheid. Zoals de Bestevaer, een aluminium jacht dat Dijkstra zelf over zee naar onherbergzame oorden bracht.
Seriejachten
,,De afgelopen tien jaar is de zeewaardigheid van de gemiddelde vloot niet verbeterd. Veel seriejachten worden gebouwd voor snelheid en ruimte, maar de zeewaardigheid is daarentegen minder geworden. De constructie-eisen voor CE-ontwerpcategorie A, die een bepaalde mate van zeewaardigheid moeten garanderen, worden door veel seriebouwers gezien als maximum-eisen. Maar het zijn in werkelijkheid minimumeisen.’’
Consensus
Stel tien mensen de vraag wat een zeewaardig schip is en je krijgt tien antwoorden. Toch is de meest gehoorde kreet dat een ,schip net zo zeewaardig is als zijn bemanning’. Een onkundige en vermoeide bemanning krijgt in zwaar weer zelfs een uitstekend gebouwd sterk schip naar de zeebodem, zo is de consensus.
Goedkeuringsmerk
Om eerlijke handel tussen producenten in de verschillende Europese lidstaten mogelijk te maken, is in 1998 de CE-certificering voor boten geïntroduceerd. Boten kregen een Europees goedkeuringsmerk en daarmee wist de koper dat zijn schip aan bepaalde minimumeisen voldeed. Plezierjachten zijn sindsdien verdeeld over vier ontwerpcategorieën, die aangeven voor welke omstandigheden van wind en golven de boot ontworpen is.
Windkracht acht
De categorieën geven dus niet aan voor welk vaargebied een boot geschikt is, al wordt dat onterecht vaak wel bij de verschillende categorieën vermeld. Ontwerpcategorie  D wil zeggen dat een boot geschikt is voor golven tot 0,3-0,5 meter, bij categorie C gaat het om significante golven van 0,5 – 2 meter en windkracht tot en met zes, categorie B wil zeggen geschikt voor golven tot en met vier meter en wind tot en met acht Beaufort en als een boot meer dan windkracht acht en golven hoger dan vier meter veilig aankan, wordt het ingedeeld in categorie A. Het vertrouwen in die indeling is de laatste jaren echter uitgehold, zo blijkt.
Snelheid
In de CE eisen wordt wel gekeken naar zaken die bijdragen aan de zeewaardigheid. Jachten in categorie A moeten bijvoorbeeld kleine en sterke ramen hebben en stabiel zijn door bijvoorbeeld een zware kiel of veel waterverplaatsing. Andere zaken, zoals een niet te hoog tuig, een diepe kuip, een romp die liefst gemaakt is van staal of aluminium en relatief grote lengte over de waterlijn komen in de CE regels minder duidelijk naar voren. En dat heeft tot gevolg dat moderne op snelheid gebouwde seriezeiljachten wel voldoen aan de eisen, maar er toch wordt getwijfeld over hun veiligheid op zee onder slechte omstandigheden.
Verstandig
Maarten Voogd van jachtontwerpbureau Simonis Voogd uit Enkhuizen is het met Dijkstra eens. ,,Bij veel boten kun je je afvragen of ze zeewaardig zijn, hoewel ze de juiste certificering hebben. Met veel productieboten zou ik niet de oceaan over willen. Mocht je onverhoopt heel slecht weer meemaken dan is de vraag of je je er veilig op voelt. Alleen voldoen aan de basiseisen van A-certificering is niet genoeg. Je kunt met een standaard productieauto ook Paris - Dakar uitrijden, maar of het verstandig is …?’’ Op watersport internetfora klinken sinds enkele jaren soortgelijke geluiden.
L
Halverwege de jaren tachtig kwam er een boek op de markt met de naam: ,Zeewaardigheid, de vergeten factor’ . De publicatie was een reactie op het jachtontwerp uit die tijd dat leidde tot een ramp in de Fastnet race van 1979.  Veel snelle jachten uit de jaren zeventig en tachtig waren te licht en fragiel om echt zeewaardig te zijn, aldus de auteur C.A. Marchaj. Hij bepleitte een heroriëntatie in de gehele maritieme wereld onder bootontwerpers en -bouwers. Anno 2013 rijst de vraag: is er voldoende naar hem geluisterd?
 
HOE BEREID JE JE VOOR?
Een bemanning die is voorbereid op slecht weer, draagt misschien wel het meest bij aan de zeewaardigheid van een schip. Hoe bereid je je voor?
Oefen bij rustig weer in het snel en volledig vastzetten van alle losse voorwerpen aan boord. Dus ook van de houten roosters op de vloer.
Oefen bij licht weer met de verschillende stormtactieken: bijliggen, kaalliggen, voor wind en water weglopen, gebruik van sleepzakken.
Probeer uit te vinden welke stormtactiek het beste bij jouw schip past.
Overweeg de aanschaf van een parachute-zeeanker.
En wat vindt u? Zijn de eisen die gesteld worden aan de CE-A norm te licht? Of kun je je nu eenmaal niet indekken tegen alle soorten weer die je op open water kunt tegenkomen?  Geef uw mening en laat anderen leren van uw ervaringen!

www.telegraaf.nl    Vaarkrant