Meer ongevallen onder brandweerpersoneel België

[Peter71]

Meer brandweermannen sterven in ons land dan in buurlanden

De afgelopen tien jaar zijn er in ons land 23 brandweermannen gestorven bij de uitoefening van hun job. Dat meldt Brandweervereniging Vlaanderen.
Een van de mogelijke oorzaken daarvoor zou het gebrek aan opleiding kunnen zijn. In ons land is er namelijk pas midden jaren '90 gestart met de eerste praktijkopleidingen. Tot op vandaag is die er nog steeds niet voor alle brandweermannen.

Zijn de opleidingen in België daadwerkelijk van lager niveau?

[Vigilant]

Zijn er sowieso al een 5 tal bij van de Gasramp Gellingen, waar geen enkele opleiding iets aan kon veranderen, + enkele na een ongeval met autopomp etc...

[honderd]

De praktijkopleidingen blijken dus (nog) niet voor iedere brandweerman/-vrouw in België beschikbaar, dat is een schande op zichzelf. Maar dat dit een oorzaak is voor het aantal brandweermannen/-vrouwen die gestorven zijn, daar durf ik geen uitspraken over te doen. Er zijn natuurlijk een aantal vragen die we ons moeten afstellen voordat we daar uitspraken over doen: Wat was de opleiding van de overleden brandweermannen/-vrouwen? Wat was de opleiding van hun directe en indirecte leidinggevenden? Zijn de veiligheidsvoorschriften/procedures gevolgd bij de ongevallen waarbij ze omkwamen? Zijn deze voorschriften/procedures effectief (en dus veilig) genoeg? Zou een opleiding iets verandert hebben aan de situatie waarbij ze omkwamen? Heeft België een vergelijkbare tactiek als de Nederlandse brandweer, of lijkt het eerder op brandweer als die uit Amerika? Genoeg factoren die het verschil kunnen maken.

[Vigilant]

De praktijkopleidingen blijken dus (nog) niet voor iedere brandweerman/-vrouw in België beschikbaar, dat is een schande op zichzelf. Maar dat dit een oorzaak is voor het aantal brandweermannen/-vrouwen die gestorven zijn, daar durf ik geen uitspraken over te doen. Er zijn natuurlijk een aantal vragen die we ons moeten afstellen voordat we daar uitspraken over doen: Wat was de opleiding van de overleden brandweermannen/-vrouwen? Wat was de opleiding van hun directe en indirecte leidinggevenden? Zijn de veiligheidsvoorschriften/procedures gevolgd bij de ongevallen waarbij ze omkwamen? Zijn deze voorschriften/procedures effectief (en dus veilig) genoeg? Zou een opleiding iets verandert hebben aan de situatie waarbij ze omkwamen? Heeft België een vergelijkbare tactiek als de Nederlandse brandweer, of lijkt het eerder op brandweer als die uit Amerika? Genoeg factoren die het verschil kunnen maken.

Vergelijkbaar met Nederland. Heb het even grofweg opgezocht 5 doden bij enorme gasontploffing Gellingen, 5 bij vko met brandweerwagen, 2 overleden brandweerduikers en 3 brandweermannen overleden na van van hoogte (waaronder de glijpaal in kazerne).

[Peter71]

Tja, als ik even globaal de score in nederland zo even voor de geest haal. Zitten we op 4 of 5 brandweerduikers en een kleine 10 brandweermensen die omgekomen zijn bij brand. En dan zijn dit niet de exacte cijfers, maar die ik zo even kan herinneren. Toch ook wel een vervelend lang lijstje, zeker omdat zeker de brandslachtoffers over het algemeen onder dezelfde omstandigheden zijn overleden.

[honderd]

Daarnaast is nog de vraag wat de definitie is van 'uitoefenen van hun job'. Is dit een repressieve taak, of kan dit ook een oefening zijn? Dan is nog de vraag: Wat is een repressieve inzet? In de criteria voor vermelding op het monument staat dat een repressieve taak 'na het vertrek vanuit tot en met terugkomst in de kazerne' is. Het Belgisch glij-paal incident zou hier dus al buiten vallen. En is het overlijden een direct gevolg van het incident? Of telt het ook als een brandweerman onderweg naar het incident onwel wordt en te overlijden komt?

Het is dus totaal niet duidelijk wat de maatstaven zijn voor deze cijfers. Om de enige gegeven maatstaaf hetzelfde te houden; een periode van afgelopen 10 jaar, dus 2004-2014. Na mijn eigen herinneringen en wat speurwerk, tel ik één duiker bij Koedijk (04-08-2014), één brandweerman in Veendam (08-03-2010), één duiker bij Terneuzen (06-06-2008, die overigens in België overleed), 3 brandweerlieden bij de scheepswerf in de Punt (09-05-2008). De Koningkerk te Haarlem valt net buiten deze periode, maar telt deze brand nam ook het leven van 3 brandweerlieden (23-03-2014). Het totaal voor Nederland van 2004-2014 komt dus uit op 6.

Om te kunnen vergelijken moeten we het aantal overleden brandweerlieden delen door het aantal brandweerlieden van dat land. Dan krijg je een correcte verhouding. Voor Nederland 6/27000, dat is 1 op de 4500. Voor België 23/16000, dat is 1 op de 700. Volgens de berekening dus iets meer dan zes keer meer, daarin is de bron correct. Deze aantallen zijn beroeps en vrijwilligers bij elkaar. In Nederland is ruw gepakt 20% beroeps, en 80% vrijwilliger. In België is deze verhouding 30%-70%.

Ik ben erg benieuwd naar de bron de cijfers over overleden brandweerlieden, omdat er gerefereerd wordt naar andere Europese landen zou het betekenen dat er voor deze landen ook cijfers beschikbaar zijn. Waar staat Nederland in vergelijking met andere Europese landen? Een andere vraag die niet direct met dit topic te maken heeft: Worden onderzoeksrapporten internationaal gedeeld binnen de brandweer, om ook hier leermomenten uit te krijgen? Of is het al een hele prestatie dat deze rapporten binnen Brandweer Nederland gedeeld worden?

[Asterix 900]

Vergelijkbaar met Nederland. Heb het even grofweg opgezocht 5 doden bij enorme gasontploffing Gellingen, 5 bij vko met brandweerwagen, 2 overleden brandweerduikers en 3 brandweermannen overleden na van van hoogte (waaronder de glijpaal in kazerne).

En dan helaas nog een brandweerman van het korps van Leuven bezweken aan vermoedelijk een hartaderbreuk tijdens een opdracht die zeker niet extreem gevaarlijk was en eentje in Deerlijk die 's nachts op de autosnelweg werd aangereden bij het uitzetten van signalisatie.

De praktijkopleidingen blijken dus (nog) niet voor iedere brandweerman/-vrouw in België beschikbaar, dat is een schande op zichzelf.

Uit de verslagen van de brandweerinspectie blijkt dat er vaak sprake is van onwil bij de brandweermensen zelf en dat hierbij niet streng genoeg wordt opgetreden door de brandweerleiding. Typische voorbeelden zijn - onder andere - oudere brandweermannen die niet meer willen participeren aan de bijscholingen over ademlucht via masker en zodoende dus in de groep terechtkomen van zij die niet alle beschikbare opleiding ontvangen. Aangezien die personen zich wel op een andere manier nuttig kunnen maken en veel korpsen al met een tekort aan mankracht kampen, wordt door de leiding een oogje dichtgeknepen. Andere brandweermannen vallen dan weer (al dan niet terecht) in de groep van personen die geen enkele opleiding hebben ontvangen omdat er geen registratie is van de aanwezigheid bij oefeningen. Het is dus geen zwart-wit beeld en het causaal verband met ongevallen is moeilijk te leggen.

[Peter71]

Dan is het probleem dus nog een stuk groter. Dan is er dus sprake van een falende brandweerleiding, en brandweermensen die zich onttrekken aan opleiding en bijscholing. Dat is heel simpel, die horen niet meer op de uitruk, net zolang zij wel weer zodanig opgeleid dat zij wel voldoen aan de gestelde eisen.
En anders is het een goed moment om afscheid te nemen van die personen.

[Asterix 900]

STATISTIEKEN VAN DE BELGISCHE BRANDWEERDIENSTEN 2012: MEER DAN 4000 PERSONEN GERED

In zijn verslag « Statistieken van de Belgische brandweerdiensten 2012 » heeft het Federaal Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid (KCCE) de interventies van de vrijwillige en beroepsbrandweerlieden van 182 brandweerdiensten van ons land geïnventariseerd en geanalyseerd. In 2012 hebben deze diensten 149.035 interventies uitgevoerd waarbij meer dan 4000 personen gered werden. Het verslag biedt een globaal overzicht van het aantal en de aard van de interventies van de brandweer op basis van de interventieverslagen van 73% van de brandweerdiensten van ons land (of 182 op de 250).

Aard van de interventies

Van de 149.035 geanalyseerde interventies zijn het de interventies « Technische interventie en redding » die het grootste deel van het werk van de brandweerlieden in België uitmaken, of 65% met een totaal van 96.674 interventies. Het gaat om interventies inzake de redding van geknelde personen (in een transportmiddel, onder puin, in een lift, ...) of personen die een bijzonder gevaar lopen (elektrocutie, CO-intoxicatie, dreiging om te vallen of te springen, verdrinking), maar ook inzake de redding van dieren in nood, instortingsgevaar, het vrijmaken van de openbare weg, stormschade of problemen met de waterbevoorrading.

De branden komen op de tweede plaats met een totaal van 21.616 interventies, of 14,5%. Het aantal branden bedroeg 9.388 in eengezinswoningen en 2.535 in appartementen. De provincie Antwerpen telde het hoogste aantal branden in eengezinswoningen, terwijl Brussel het meeste branden in appartementen telde. Op nationaal niveau bedroeg de gemiddelde interventietijd 9 minuten en 50 seconden. Dit wil zeggen dat de brandweer minder dan tien minuten nodig heeft om op de plaats van een brand te geraken na de ontvangst van het alarm.

Met 13.225 (9%) staan de interventies « Logistiek » op de derde plaats. Het gaat met name om de ondersteuning van de ambulances, de plaatsing van signalisatie, de installatie van operationele commandoposten, gespecialiseerde versterking en het afzetten van alarmen na een inbraak.

Daarna volgen de al dan niet opzettelijke valse alarmen (10.853 interventies), de gevaarlijke stoffen en de risico’s voor het milieu (4.968), de preventieve aanwezigheid bij manifestaties (1.325) en de gespecialiseerde interventies die verbonden zijn aan breuken van ondergrondse leidingen en aan industriële, luchtvaart-, maritieme, spoorwegof nucleaire ongevallen, bomalarmen of terroristische dreigingen (374).

Dit globaal verslag vermeldt geen interventies inzake de dringende medische hulp (Volksgezondheid). Zij zijn het voorwerp van aparte, specifieke verslagen en de organisatie ervan behoort bovendien niet tot de onderzoekdomeinen van het Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid.

Na inzage van de verzamelde verslagen, is het de provincie Antwerpen die het meeste interventies uitgevoerd heeft. In dalende volgorde wordt ze gevolgd door de provincies West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Limburg, Vlaams-Brabant, Brussel, Luik, Luxemburg en Waals-Brabant. Omwille van het niet-representatieve aantal interventieverslagen dat door de brandweerdiensten van de provincies Henegouwen en Namen aan het Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid bezorgd werd, wordt geen rekening gehouden met de resultaten van deze twee provincies in het globaal verslag.

Meer dan 4000 personen gered

Dankzij de interventies van de brandweer konden 4003 personen gered worden in 2012. Het betreft het effectief geredde aantal personen via een van de volgende middelen: een uitgang of een nooduitgang, een auto-elevator of een ladderwagen, een ladder of ander middelen. De meeste personen (58%) werden gered tijdens interventies van het type « Technische interventie en redding » dat bovendien het grootste aantal incidenten telde (zie hierboven). Het hoogste aantal reddingen vond plaats in Brussel (981 personen), in West-Vlaanderen (644 personen) en in Luxemburg (538 personen).

Voor alle interventietypes samen meldt het verslag 10.243 slachtoffers. Bij de burgers waren er 9.222 gewonden en 944 personen die overleden zijn. Bij de brandweerdiensten waren 75 leden gewonden. En twee brandweerdiensten verloren één van hun leden bij de uitoefening van hun functie: Ernest Robeyns, vrijwillig brandweerman bij de brandweer van Willebroek, en Livin Van Caneghem, beroepsbrandweerman bij de brandweer van Leuven. De Algemene Directie Civiele Veiligheid deelt het leed van de families en eert deze mannen die hun leven gegeven hebben om dat van anderen te redden.

Binnen de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken is het Federaal Kenniscentrum voor de Civiele Veiligheid (KCCE) belast met de verzameling, verwerking en verspreiding van informatie inzake de civiele veiligheid (brandweer en eenheden van de Civiele Bescherming). Zijn opdrachten, die toegekend werden door het KB van 28 maart 2007, omvatten met name de coördinatie van het opleidingsbeleid van de operationele leden van de hulpdiensten, de opstelling van standaard operationele procedures voor de interventies, en de realisatie van studies om de kwaliteit van de operationele diensten te optimaliseren. Hiervoor is de uitwerking van statistieken een essentieel analyse-instrument.

Op 16 december 2014 zullen de gedetailleerde resultaten van dit verslag voorgesteld worden tijdens de Dag van de Veiligheid. De interventiestatistieken van de brandweerdiensten, opgemaakt door de AD Civiele Veiligheid, en de statistieken van de Brandpreventiemonitor, opgemaakt door de AD Veiligheid en Preventie, zullen vergeleken worden om de toekomstige acties van de FOD Binnenlandse Zaken op het vlak van brandpreventie te oriënteren.