http://www.nhd.nl/nieuws/stadstreek/zaanstreek/article3003331.ece?secId=529Brandweer, het einde van een monument
Gepubliceerd op 18 januari 2008, 16:33
Laatst bijgewerkt op 18 januari 2008, 17:07
Foto Mark Koghee door mark koghee -
Een monument wordt gemoderniseerd. Brandweer Zaanstad, dat de sfeer van weleer nog ademt, gaat reorganiseren. Een uniek korps betaalt zo de prijs van de 'vooruitgang'.
De donkerbruine houten tafeltjes zijn bedekt met Perzische tafelkleedjes. Oude foto's in kleur en zwart-wit sieren de wand. De kantine van de brandweer in Wormerveer oogt als een bruin café. Voor 2010 wordt de kazerne gesloten. De kazerne van de brandweer in Zaandijk is nieuw en modern. Het oude materieel staat er uitgestald als in een museum. De vrijwilligers proppen zich in de kantine allemaal rond dezelfde tafel. In Krommenie is de kazerne het best gevuld. Brandweer Krommenie heeft de meeste vrijwilligers en op de oefenavond op maandag geeft iedereen elkaar de hand. Aan de Vermiljoenweg in Zaandam koestert Kring 1 de fotowand, naar voorbeeld van de brandweer in New York.
Zo kent iedere kazerne in Zaanstad - er zijn er nog veertien - zijn eigen gebruiken, zijn eigen verhalen. En zijn eigen pareltjes. De vereniging van Zaandijk heeft twee ruim honderd jaar oude slangenspuiten; Koog aan de Zaan, die voor de zomer sluit, heeft een spuit uit 1917 waarvan het koper immer blinkt en Wormerveer is al sinds 1901 trots op de eigen stoomspuit.
De antieke bluswagen van de vereniging van de Botenmakersstraat in Zaandam staat in de foyer van het hoofdkantoor van de brandweer te glimmen en in Westzaan-Noord hebben ze een telegram van koningin Juliana waarin zij Westzaan-Noord bedankt voor de hulp bij het blussen van een brand in paleis Noordeinde. Waar het telegram heen gaat als de kazerne voor de zomer sluit, weet nog niemand.
Toen in 1974 de plaatsen Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk, Wormerveer, Krommenie, Assendelft en Westzaan werden samengevoegd tot de gemeente Zaanstad kwam er ook één gemeentelijke dienst, één gemeentehuis, één burgemeester, één raad en één Brandweer Zaanstad. Maar dat laatste ontstond alleen op papier want elk voormalig Zaandorp behield de eigen kazerne. Op plaatsnaambordjes na herinnert de brandweer er zo nog steeds aan dat er ooit zeven gemeenten waren.
Er veranderde in de loop der jaren wel veel bij de brandweer. Langzaamaan werd het professioneler. Branden blussen op je gympies en in je spijkerbroek behoorde snel tot het verleden en uiteindelijk deden ook de eerste beroepskrachten hun intrede. Eerst echter alleen op kantoor. Maar de voormalige gemeentekorpsen bleven. Als ook de onderlinge competitie. Iets dat elk jaar officieel tot uiting komt in de wedstrijden van de Zaanse Bond.
Brandweermensen zeggen zelf, een ander is lid van een voetbalclub, wij zitten bij de brandweer. Maar zo is het niet echt. Want welke voetbalclub eist van zijn leden bij een alarm midden in de nacht binnen drie minuten bij het 'clubhuis' te zijn om vervolgens gezamenlijk het leven te wagen voor het goede doel? Bij velen is de brandweer iets dat 'in je zit'. Een groot deel van de vrijwilligers is inmiddels de zoveelste van de familie die branden blust. Opa en vader deden het ook al. En/of een broer, een oom.
In Westzaan staat de brandweer naast de kerk en kent iedereen nog de brandweer en de brandweer kent iedereen. In de andere dorpen is de brandweer nog altijd present op braderieën. In de 'voortuin' van de kazerne in Assendelft kan iedereen buiten op het bankje zitten. In het eigen gebied helpt de brandweer soms nog in de breedste zin van het woord. Inmiddels opgegaan in de stad is de dorpsbrandweer blijven bestaan.
De brandweer in Zaanstad telt nu 291 vrijwilligers en is ook daarom al uniek. Geen enkel brandweerkorps heeft er meer. Maar het aantal vrijwilligers neemt gestaag af en het aantal eisen en regels voor de brandweer nemen toe. De brandweerleiding ziet zich daarom genoodzaakt om kazernes te sluiten en voor het eerst zal daarbij straks ook een voormalig Zaandorp, Westzaan, zonder brandweer komen te zitten. Ook andere kazernes moeten er aan geloven. Steeds meer zal hun werk in eerste instantie worden overgenomen door ploegen die vanuit de kazernes Noord (Wormerveer) en Zuid (Zaandam, Bernhardplein) werken.
De grenzen tussen de voormalige dorpsbrandweren zullen daarmee vervagen. Jaren na het ontstaan van Brandweer Zaanstad ontstaat zo ook in de praktijk een brandweer van Zaanstad. Het zal het einde zijn van een monument.
