Na bestudering van de website vraag ik mij af hoe de verantwoordelijkheid voor deze opleiding is geborgd. Geen van de instructeurs is een medicus. Toch wordt er aan 'gevorderde' Eerste Hulpverleners geleerd hoe zij 'verantwoord' zelfstandig zuurstof kunnen toedienen.
Even voor alle duidelijkheid;
Sinds 2006 is zuurstof als geneesmiddel in Nederland geregistreerd, maar het wordt al langer in acute of levensbedreigende situaties toegepast. Het gebruik van zuurstof is echter niet zonder risico’s. Medicinale zuurstof valt sindsdien onder de verantwoordelijkheid van de (ziekenhuis)apotheker. De apotheker ontvangt het recept voor zuurstof van de arts en neemt dit op in het dossier van de patiënt. De zuurstof wordt niet door de apotheker zelf geleverd, maar door een extern medisch ondersteunend bedrijf. Voornamelijk in acute en levensbedreigende situaties wordt zuurstof als geneesmiddel toegediend. Tegelijkertijd zijn er aanwijzingen dat zuurstoftoediening in sommige situaties schadelijk kan zijn, zeker als teveel zuurstof wordt toegediend. Dit alles noopt tot een nieuw overzicht van de werkzaamheid en bijwerkingen van de toediening van zuurstof in acute situaties.
Ofschoon zuurstof sinds ruim tien jaar als geneesmiddel is geregistreerd, is het aantal gerandomiseerde onderzoeken waarin de werkzaamheid en bijwerkingen in acute situaties zijn onderzocht gering. In de praktijk wordt medicinale zuurstof toegepast bij verschillende acute levensbedreigende situaties zonder dat daar een duidelijk bewijs voor werkzaamheid voor is. Evenmin is het duidelijk op basis van welke onderzoeksgegevens de registratie heeft plaatsgevonden. De toepassing berust veelal op de mening van deskundigen (expert opinion), op basis van pathofysiologisch redeneren en op ervaring. Naast de vraag of zuurstoftherapie voldoende werkzaam is in acute situaties is de veiligheid onvoldoende onderzocht en blijkt uit een aantal onderzoeken dat het juist het risico op sterfte kan verhogen. Zuurstof is bovendien brand bevorderend.
Vastgesteld dient te worden dat zuurstof geen geneesmiddel is dat zonder meer kan worden toegepast, onder het mom ’baat het niet dan schaadt het niet’. Ter vermijding van schade en overbehandeling is meer onderzoek nodig en kan worden geconcludeerd dat het niet toepassen van zuurstoftherapie volgens de evidence based medicine niet nalatig is. Voorts zijn de kosten van zuurstoftherapie in acute situaties niet exact bekend, maar deze zijn mogelijk hoog door de veiligheidsmaatregelen voor het vervoer en de opslag ervan.
Medicinale zuurstof is slechts geregistreerd voor enkele indicaties waarbij de werkzaamheid is aangetoond. Voorts wordt zuurstof buiten de geregistreerde indicatie (off-label) toegepast in acute situaties zoals shock, maar ook ter pre-oxygenatie voor- en tijdens algehele anesthesie. De vreemde situatie doet zich nu voor dat ik als anesthesioloog mijn patiënten vooraf moet inlichten over de voors- en tegens van het off-label gebruik van medicinale zuurstof en dat een EHBO'' er met een tweedaagse cursus zonder enige medische supervisie het middel toepast.