Botbreuk, koelen of niet

[ir. Auditor]

Ik kwam het volgende tegen op een website van het Rode Kruis over botbreuken:

Wat moet je niet doen bij een botbreuk?​
Het slachtoffer verplaatsen of onnodig laten bewegen.
Zet de ledemaat nooit weer recht, niet spalken
Ook mag er niet gekoeld worden
Geef het slachtoffer niets te eten en te drinken.​​

Bron: http://www.rodekruis.nl/eerste-hulp/wat-te-doen-bij/botbreuk

Echter, ik dacht dat koelen wel mocht, het lost natuurlijk de breuk niet op, maar voorkomt zwelling en verminderd in sommige gevallen pijn.

Ik heb dus de boeken er even bij gepakt.

"Oranje kruis 26e druk" zegt er niks over wel of niet koelen, "Gevorderde eerste hulp" van Pim de Ruiter zegt er ook niks over.

Rode Kruis Eerste hulp boek, pagina 309:

....Koel het letsel af met ijs: Houd tijdens het afkoelen het ijs niet rechtstreeks op de huid. Wikkel er eerst een handdoek omheen.......

Eerstehulp Wiki

Eerste Hulp bij botbreuken
De algemene principes bij de behandeling van botbreuken door eerstehulpverleners zijn als volgt:

Pas eventueel de (R)ICE-regel toe

http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/Botbreuken

(R)ICE-regel

Het behandelen van letsels van het bewegingsapparaat volgt een vast principe, dat globaal voor alle letsels kan worden toegepast. De (PR)ICE regel is een geheugensteun voor deze behandeling. De (R)ICE regel wordt van oudsher toegepast bij kneuzingen en verstuikingen, maar kan soms ook bij ontwrichtingen en botbreuken een pijnstillende werking hebben.

De (PR)ICE regel bestaat uit vijf componenten:

P> Protectie, bescherming van het gewricht
R > Rust houden (immobilisatie, staken van inspanning)
I > IJs en koelen
C > Compressie (druk geven)
E > Elevatie (hoog houden)

http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/(R)ICE-regel

Dus de grote vraag: Koelen ja of nee?

[ir. Auditor]

De nieuwe richtlijnen van Oranjekruis en Rodekruis zijn trouwens nog mooier:

De eerstehulpverlener koelt ongeveer 10 – 20 minuten bij pijn. De eerstehulpverlener
stopt met koelen wanneer de pijn toeneemt.
De eerstehulpverlener koelt niet bij overduidelijke breuken

Dus zolang ik niet zeer duidelijk weet dat het gebroken is mag ik koelen. Zal ik mijn bril voortaan maar afzetten, dan is alles minder overduidelijk voor mij.

[helm]

http://www.sportgeneeskunde.com/files/Richtlijn%20%27Acute%20inversietrauma%20van%20de%20enkel%27.pdf

Dit gaat weliswaar niet over fracturen maar toch leuk om door te nemen. Hoog houden, koelen, drukverband er is voor alledrie geen bewijs dat het de genezing bevordert.

[ir. Auditor]

Ik heb eigenlijk nooit de illusie gehad bij een breuk iets te kunnen doen dat het genezen bevordert.
Alleen dingen die het slachtoffer wat meer comfort geven totdat ze in het ziekenhuis zijn wanneer ik het goed doe. Of eventueel bij ernstig bloedverlies daar op trachten te handelen voor zover mogelijk.

Laat ik foute dingen die het erger maken even buiten beschouwing.

[Bert65]

Ik heb een paar jaar geleden een gecompliceerde enkelfractuur en -luxatie opgelopen. Uit ervaring kan ik je vertellen dat ik niet de behoefte had om om mijn enkel te laten koelen.

[guest15549]

Ik had van mijn EHBO-instructeur begrepen dat je absoluut niet moet koelen met ijs omdat het botvlies gescheurd kan zijn en de kou door te koelen direct het bot in gaat. Dit zou voor het slachtoffer extreem pijnlijk zijn.

[oma]

Koelen bij fractuur is geen bezwaar. Het koelen kan de pijn verminderen of verergeren. In het laatste geval staak je het koelen uiteraard direct.

[ir. Auditor]

Ik heb een paar jaar geleden een gecompliceerde enkelfractuur en -luxatie opgelopen. Uit ervaring kan ik je vertellen dat ik niet de behoefte had om om mijn enkel te laten koelen.

Dat geloof ik inderdaad.

Mijn vraag was ook niet of koelen altijd moest, maar of het mag wanneer het de pijn zou verlichten.

Bij kneuzingen en verstuikingen stop je immers ook met koelen wanneer het slachtoffer aangeeft het niet prettig te vinden.

[oma]

Dat geloof ik inderdaad.

Mijn vraag was ook niet of koelen altijd moest, maar of het mag wanneer het de pijn zou verlichten.

Bij kneuzingen en verstuikingen stop je immers ook met koelen wanneer het slachtoffer aangeeft het niet prettig te vinden.

Het antwoord is dat je mag koelen bij fracturen, je stopt met iedere handeling zodra het slachtoffer aangeeft het niet prettig te vinden. Als het slachtoffer in een vreemde houding gaat zitten, liggen of hangen is het ook prima. Mensen die volledig bij bewustzijn zijn met fracturen zoeken zelf de voor hen meest comfortabele houding.

[Expert]

Ik kwam het volgende tegen op een website van het Rode Kruis over botbreuken:
Bron: http://www.rodekruis.nl/eerste-hulp/wat-te-doen-bij/botbreuk

Echter, ik dacht dat koelen wel mocht, het lost natuurlijk de breuk niet op, maar voorkomt zwelling en verminderd in sommige gevallen pijn.

Ik heb dus de boeken er even bij gepakt.

"Oranje kruis 26e druk" zegt er niks over wel of niet koelen, "Gevorderde eerste hulp" van Pim de Ruiter zegt er ook niks over.

Rode Kruis Eerste hulp boek, pagina 309:
Eerstehulp Wikihttp://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/Botbreuken
http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/(R)ICE-regel

Dus de grote vraag: Koelen ja of nee?

Niet koelen! De zwelling die ontstaat vanuit het getraumatiseerde weefsel ontstaat door verscheuring van weke delen en vanuit het fractuurhaematoom. De pijn bij een fractuur ontstaat als gevolg van verscheuring van periost. Dat is zeer pijnlijk en is niet met koeling te beïnvloeden. De beste pijnreductie wordt bereikt door immobilisatie.