Niet koelen! De zwelling die ontstaat vanuit het getraumatiseerde weefsel ontstaat door verscheuring van weke delen en vanuit het fractuurhaematoom. De pijn bij een fractuur ontstaat als gevolg van verscheuring van periost. Dat is zeer pijnlijk en is niet met koeling te beïnvloeden. De beste pijnreductie wordt bereikt door immobilisatie.
Hoe moet de EHBO-er van jou gaan bepalen of hij wel of niet mag koelen, bij een gekneusde enkel mag het wel tenzij slachtoffer aangeeft het niet prettig te vinden. Ik vind het niet raar als een EHBO-er denkt dat een enkel gekneusd is terwijl het in werkelijkheid een enkelfractuur is.
Ik ben van mening dat sommige mensen met fractuur het koelen als zeer pijnlijk ervaren terwijl het bij andere slachtoffers een tijdelijk de pijn verzacht. Ik heb meer problemen met het immobiliseren van fracturen door EHBO-ers, sommige EHBO-ers hebben een nogal ruime opvatting van immobiliseren. Elders op forum lopen discussies over het gebruik van spalken door EHBO waarbij het soms noodzakelijk is om bijv. een been eerst recht te leggen waardoor het immobiliseren en reponeren neer komt.
Okay.., even de discussie afpellen tot de kern van het verhaal om de initiële vraag te beantwoorden. De literatuur zetten we even opzij en gaan even uit van gezond verstand. Dat is waar een EHBO'er, maar ook heel veel pre-hospitale professionals het mee moeten doen.
Natuurlijk heeft Oma gelijk wanneer ze stelt dat het soms heel lastig is om vast te stellen of iets gebroken is of niet. Wanneer het overduidelijk is dat er sprake is van een fractuur, dan heeft koelen niet zoveel zin. Ik heb aangegeven waarom. In dat geval probeer je lidmaat
te steunen, daarmee bedoel ik immobiliseren in de positie die het meest prettig is voor de patiënt. Ik heb het expliciet niet over reponeren. Je kunt zelfs pijnstilling met PCM overwegen als je wat langer op een ambulance moet wachten. Meestal zal de RAV dat middel als Perfalgan i.v. toedienen.
Als je twijfelt, en ik kan je uit ervaring vertellen dat het soms heel erg lastig is om klinisch vast te stellen of er sprake is van een fractuur, dan mag je best even koelen. Je doet er niet zoveel verkeerd mee, mits je jezelf gewoon aan de EHBO richtlijnen houdt.
